Brzoskwinia: wartości odżywcze, właściwości i przeciwwskazania

  • dr Bartosz Kulczyński

    autor:

    dr Bartosz Kulczyński

    Dietetyk

    Dietetyk, doktorant na Wydziale Nauk o Żywności i Żywieniu, współzałożyciel Fundacji Dietoterapii i Promocji Zdrowia „Kierunek-Zdrowie”.

Brzoskwinia: wartości odżywcze, właściwości i przeciwwskazania

Ostatnia aktualizacja: 01 października 2022

  • Pisząc ten artykuł, korzystaliśmy z:
  • 4źródła
  • 16badań

Brzoskwinia (Prunus persica Batsch) to jeden z najpopularniejszych owoców na świecie, który pochodzi z Chin. Brzoskwinia należy do owoców pestkowych z rodziny różowatych (Rosaceae). Obecnie istnieje ponad 3000 odmian brzoskwini.

Wpływ na zdrowie:

Pozytywny

Nazwa:

Brzoskwinia

Kalorie:

42 kcal/100 g
33,5 kcal/80 g (1 sztuka)

IG (indeks glikemiczny):

42 (niski)

Bogata w:

Potas, błonnik pokarmowy, beta-karoten, beta-kryptoksantyna, polifenole

Właściwości:

Usuwanie wolnych rodników, właściwości przeciwnowotworowe, działanie przeciwbakteryjne, utrzymywanie stężenia glukozy i ciśnienia krwi na właściwym poziomie, ochrona przed toksycznością nikotyny

W ciąży:

Bezpieczna, nie ma przeciwwskazań do spożywania

Przeciwwskazania:

Osoby z alergią na brzoskwinie nie mogą spożywać tego owocu.


W pigułce

  • Brzoskwinia to owoc niskokaloryczny (33,5 kcal/sztuka) o niskim indeiske glikemicznym (IG = 42)
  • Brzoskwinie są źródłem błonnika pokarmowego i potasu
  • Brzoskwinie zawierają w swoim składzie cenna przeciwutleniacze: karotenoidy i polifenole
  • Brzoskwinie wykazują aktywność przeciwutleniającą i działają przeciwnowotworowo
  • Brzoskwinie posiadają właściwości antybakteryjne
  • Spożywanie brzoskwiń może prawdopodobnie chronić przed toksycznym działaniem nikotyny z papierosów
  • Prawdopodobnie brzoskwinie mogą redukować wzrost glukozy we krwi i przyczyniać się do obniżania ciśnienia tętniczego
  • Brzoskwinie są bezpieczne dla zdrowia, jednak nie mogą być spożywane przez osoby, które mają na nie alergię

Brzoskwinia - wartości odżywcze

Brzoskwinia nie dostarcza wielu kalorii

Brzoskwinie są produktem niskokalorycznym. Wartość energetyczna brzoskwini wynosi 42 kcal/100 g.

Zgodnie z tym, 1 sztuka brzoskwini dostarcza ok. 33,5 kcal.

Brzoskwinia zawiera błonnik pokarmowy

Brzoskwinie dostarczają błonnik, jednakże nie są to szczególnie wysokie ilości.

Skład podstawowy brzoskwini (w przeliczeniu na 1 sztukę = 80 g) kształtuje następująco:

  • Białko - 0,73 g
  • Tłuszcz - 0,22 g
  • Węglowodany - 8,08 g
  • Błonnik pokarmowy - 1,2 (4,8% RWS)

Brzoskwinie mają niski indeks (IG) i ładunek glikemiczny (ŁG)

Brzoskwinie cechują się niskim indeksie glikemicznym, którego wartość wynosi 42 (IG = 42).

Dodatkowo brzoskwinie posiadają niski ładunek glikemiczny. Dla jednej brzoskwini (80 g) wynosi on 3,4 (ŁG = 3,4).

Brzoskwinie są źródłem potasu

Spośród wszystkich składników mineralnych, brzoskwinie zawierają najwięcej potasu. Pozostałe składniki występują w niewielkich ilościach. Zawartość poszczególnych związków mineralnych (w przeliczeniu na 1 sztukę = 80 g) wygląda następująco:

Brzoskwinie zawierają niskie ilości witamin

W brzoskwinia znajduje się wiele różnych witamin, jednakże ich poziom jest stosunkowo niski:

W brzoskwiniach znajdują się karotenoidy

Brzoskwinie są dobrym źródłem karotenoidów, czyli związków o silnych właściwościach przeciwutleniających. Spośród tych związków najwięcej znajduje się beta-karotenu i beta-kryptoksantyny. W małych ilościach są obecne też luteina i likopen.

Warto zaznaczyć, że w skórce znajduje się o wiele więcej (nawet 3-8x) karotenoidów, niż w miąższu. Dlatego warto jeść brzoskwinie razem ze skórką.

Brzoskwinie dostarczają polifenole

Poza karotenoidami, w brzoskwiniach znajdują się jeszcze inne przeciwutleniacze - polifenole. Wśród nich można wymienić przede wszystkim:

Brzoskwinia - właściwości

••• Brzoskwinie posiadają właściwości przeciwutleniające

Przeprowadzone badania pokazały, że za sprawą związków bioaktywnych (głównie karotenoidów i polifenoli), brzoskwinie cechują się działaniem przeciwutleniającym (antyoksydacyjnym).

Naukowcy zauważyli, że składniki obecne w brzoskwiniach mają zdolność do zmiatania (usuwania) wolnych rodników, które powodują stres oksydacyjny.

Jest to bardzo ważne w kontekście zdrowia, ponieważ wolne rodniki i związany z nim stres oksydacyjny mogą przyczyniać się do rozwoju różnych chorób.

••• Brzoskwinie mają działanie przeciwnowotworowe

Badacze potwierdzili, że polifenole znajdujące się w brzoskiwniach mają zdolność hamowania wzrostu guza piersi oraz hamowania przerzutów do płuc.

Naukowcy podali, że aby dostarczyć dorosłej osobie ilość polifenoli, która była stosowana w tym badaniu, to należałoby codziennie jeść 2-3 sztuki brzoskwini.

Podobne działanie stwierdzono w badaniach z udziałem ludzi. Jak podają jego autorzy, jedzenie co najmniej dwóch porcji brzoskwiń (lub nektarynek) tygodniowo może obniżyć ryzyko raka piersi aż o 41%.

Z kolei na podstawie doświadczenia in vitro można zasugerować, że składniki występujące w brzoskwiniach hamują wzrost i różnicowanie się komórek raka okrężnicy.

Podsumowanie: doświadczenia wykonane na liniach komórkowych udowodniły właściwości przeciwnowotworowe brzoskwini. Badania wykonane z udziałem ludzi, potwierdzają, że brzoskwinie mogą hamować rozwój raka piersi.

••• Brzoskwinie hamują rozwój bakterii

Brzoskwiniom przypisuje się właściwości przeciwbakteryjne. Wyniki jednego z badań, które zostały opublikowane w renomowanym czasopiśmie Food Chemistry pokazały, że ekstrakty przygotowane na bazie brzoskwini hamują rozwój bakterii takich jak Staphylococcus aureus i Listeria monocytogenes.

•• Brzoskwinie mogą chronić przed toksycznością nikotyny

Dane pochodzące z 2017 roku pokazują, że brzoskwinie mogą nasilać metabolizm toksycznej nikotyny i w ten sposób mogą chronić tkanki ustroju (np. wątroby, nerek, płuc) przed uszkodzeniami.

Działanie to wynika prawdopodobnie z właściwości przeciwutleniających brzoskwini.

Na podstawie tych obserwacji sugeruje się, że spożywanie brzoskwini może przynosić korzyści zdrowotne palaczom.

 

Podsumowanie: badania na zwierzętach pokazują, że brzoskwinie mogą łagodzić skutki toksycznego działania nikotyny obecnej w dymie papierosowym. Wymaga to jednak potwierdzenia w badaniach z udziałem ludzi.

•• Brzoskwinie poprawiają gospodarkę węglowodanową

W jednym z doświadczeń na zwierzętach, autorzy badania zuaważyli, że podawanie soku z brzoskwiń szczurom z otyłością może wpływać korzystnie na gospodarkę węglowodanową poprzez zahamowanie wzrostu stężenia glukozy we krwi i zmniejszenie insulinooporności.

 

Podsumowanie: obecny stan wiedzy sugeruje, że brzoskwinie mogą działać przeciwcukrzycowo. Jednak ze względu na brak badań przeprowadzonych z udziałem ludzi, dane te są niewystarczające, aby potwierdzić skuteczność takiego działania.

•• Brzoskwinie mają potencjalne działanie obniżające ciśnienie tętnicze

Brzoskwinie są bardzo dobrym źródłem potasu, który posiada potwierdzone właściwości hipotensyjne (obniżające ciśnienie tętnicze krwi).

Z tego względu można przypuszczać, że regularne spożywanie brzoskwini przyczyni się do redukcji ciśnienia krwi.

 

Podsumowanie: skład chemiczny brzoskwini wskazuje, że owoce te mogą być pomocne w obniżaniu ciśnienia krwi. Jednakże dotychczas nie przeprowadzono badań, który mogłyby potwierdzić te właściwości.

Przeciwwskazania

Brzoskwinie są bezpieczne dla zdrowia i nie powodują żadnych skutków ubocznych.

Należy jednak pamiętać, że brzoskwinie suszone lub brzoskwinie w syropie, które są bardzo popularne charakteryzują się wysoką zawartością cukrów prostych. I z tego względu te produkty nie powinny być spożywane przez osoby z podwyższonym stężeniem glukozy we krwi lub z cukrzycą.

Zgodnie z powyższym, najlepiej spożywać brzoskwinie w formie surowej.

Brzoskwini nie mogą spożywać osoby z alergią

Pomimo, że brzoskwinie należą do bezpiecznych produktów, to niestety niektóre osoby są na nie uczulone, co dyskwalifikuje możliwość ich jedzenia.

Spożywanie brzoskwini przez osoby, które mają na nie alergię może skutkować pojawieniem się objawów takich jak:

  • Pokrzywka
  • Nieżyt nosa
  • Astma
  • Obrzęk naczynioruchowy
  • Dolegliwości ze strony układu pokarmowego
  • Obrzęk i świąd błony śluzowej warg, jamy ustnej, gardła (tzw. zespół alergii jamy ustnej)

Więcej podobnych treści

  • dr Bartosz Kulczyński

    autor:

    dr Bartosz Kulczyński

    Dietetyk

    Dietetyk, doktorant na Wydziale Nauk o Żywności i Żywieniu, współzałożyciel Fundacji Dietoterapii i Promocji Zdrowia „Kierunek-Zdrowie”.


Czy ten artykuł okazał się pomocny?

Oceń wpis i pomóż nam w stworzeniu najlepszego w polskim internecie źródła wiedzy o zdrowiu. Czekamy na Twoje uwagi :)

Dziękujemy za oddany głos!

Twoja opinia jest dla nas ważna. Cieszymy się, że znalazłeś w tym artykule to, czego szukałeś ;)

Dziękujemy za komentarz!

Twoja opinia jest dla nas ważna. Dołożymy wszelkich starań aby nasze artykuły były lepsze.

Twoim zdaniem czegoś tu zabrakło?

Daj nam znać, a wspólnie uzupełnimy ten artykuł


Spis badań i źródeł

  • https://fdc.nal.usda.gov/fdc-app.html#/food-details/1102677/nutrients
  • https://foodstruct.com/food/peach
  • E A Pastorello i wsp.: The major allergen of peach (Prunus persica) is a lipid transfer protein. J Allergy Clin Immunol, 1999, 103(3 Pt 1), 520-6.
  • Montserrat Fernández-Rivas i wsp.: Clinically relevant peach allergy is related to peach lipid transfer protein, Pru p 3, in the Spanish population. J Allergy Clin Immunol, 2003, 112(4), 789-95.
  • Michael A Lea i wsp.: Inhibition of growth and induction of differentiation of colon cancer cells by peach and plum phenolic compounds. Anticancer Res, Jul-Aug, 28(4B), 2067-76.
  • Giuliana Noratto i wsp.: Identifying peach and plum polyphenols with chemopreventive potential against estrogen-independent breast cancer cells. J Agric Food Chem, 2009, 57(12), 5219-26.

Masz pytanie?

Jeśli chciałbyś wiedzieć więcej na ten temat lub wiesz jak uzupełnić artykuł, napisz do nas. Nasi specjaliści udzielą Tobie szybkiej odpowiedzi i przeanalizują proponowane zmiany w treści.

Administratorem Twoich danych osobowych jest vitapedia.pl. Twoje dane posłużą nam wyłącznie do kontaktowania się z Tobą.

Newsletter