Czarna porzeczka
Ostatnia aktualizacja: 08 lutego 2022
- Pisząc ten artykuł, korzystaliśmy z:
- 4źródła
- 15badań
Czarne porzeczki (Ribes nigrum) to owoce rośliny należącej do rodziny agrestowatych (Grossulariaceae). Czarna porzeczka pochodzi z Azji Północnej oraz Europy Środkowej i Wschodniej. Aktualnie jest szczególnie uprawiana w większości krajów europejskich i w Nowej Zelandii. Największym producentem czarnej porzeczki w UE jest Polska.
Wpływ na zdrowie: | Pozytywny |
Nazwa: | Czarna porzeczka |
Kalorie: | 63 kcal/100 g |
IG (indeks glikemiczny): | 25 |
Bogata w: | Błonnik, witamina C, potas, antocyjany (polifenole) |
Właściwości: | Poprawa funkcjonowania naczyń krwionośnych, wspomaganie leczenia jaskry, zapobieganie kamicy moczanowej, przyspieszanie regeneracji po wysiłku fizycznym, możliwe działanie przeciwnowotworowe i obniżające poziom cholesterolu we krwi |
W ciąży: | Bezpieczna, nie ma przeciwwskazań do spożywania
|
Przeciwwskazania: | Czarnej porzeczki nie powinny spożywać osoby, które mają na nie alergię |
Jak przechowywać: | |
Cena: | |
Sezonowość: |
W pigułce
- Czarna porzeczka jest niskokalorycznym owocem (31,5 kcal/garść), który ma niski indeks glikemiczny (IG = 25)
- Czarna porzeczka jest bardzo dobrym źródłem błonnika, witaminy C i antocyjanów (polifenole)
- Czarne porzeczki mogą poprawiać krążenie i hamować utlenianie cholesterolu
- Czarne porzeczki mogą być pomocne w łagodzeniu jaskry
- Czarne porzeczki działają zasadotwórcze i mogą zapobiegać kamicy moczanowej
- Spożywanie czarnych porzeczek może prawdopodobnie wspomagać regenerację po wysiłku fizycznym
- Czarnym poprzeczkom przypisuje się właściwości przeciwnowotworowe
- Czarne porzeczki są bezpieczne dla zdrowia i nie powodują skutków ubocznych
Czarna pożeczka: wartości odżywcze
Czarna porzeczka ma niską kaloryczność
Czarne porzeczki cechują się niską wartością energetyczną, która wynosi 63 kcal/100 g.
Zgodnie z tym 1 garść czarnych porzeczek (50 g) dostarcza 31,5 kcal.
Czarne porzeczki zawierają dużo błonnika
Czarne porzeczki są szczególnie dobrym źródłem błonnika pokarmowego. Podstawowa wartość odżywcza czarnych porzeczek (w przeliczeniu na 1 garść = 50 g) kształtuje się następująco:
- Białko - 0,70 g
- Tłuszcz - 0,10 g
- Węglowodany - 6,90 g
- Błonnik pokarmowy - 2,15 g (8,6% RWS)
Czarne porzeczki są źródłem potasu
W czarnych porzeczkach znajdują się stosunkowo wysokie ilości potasu. Pozostałe składniki mineralne występują w niższych ilościach (w przeliczeniu na 1 garść = 50 g):
- Potas - 161 mg (8,1% RWS)
- Mangan - 0,13 mg (6,5% RWS)
- Żelazo - 0,77 mg (5,5% RWS)
- Fosfor - 29,5 mg (4,2% RWS)
- Miedź - 0,04 mg (4% RWS)
- Wapń - 27,5 mg (3,4% RWS)
- Magnez - 12 mg (3,2% RWS)
- Cynk - 0,14 mg (1,4% RWS)
Czarne porzeczki to skarbnica witaminy C
Czarne porzeczki są jednym z najbogatszych w witaminę C owoców. Poziom witamin znajdujących się w czarnych porzeczkach kształtuje się następująco:
- Witamina C - 90,5 mg (113,1% RWS)
- Witamina E - 0,5 mg (4,2% RWS)
- Kwas pantotenowy - 0,2 mg (3,3% RWS)
- Witamina B6 - 0,03 mg (2,4% RWS)
- Tiamina - 0,025 mg (2,3% RWS)
- Ryboflawina - 0,025 mg (1,8% RWS)
- Niacyna - 0,15 mg (0,9% RWS)
- Witamina A - 6 µg (0,8% RWS)
Czarne porzeczki cechują się niskim indeksem i ładunkiem glikemicznym
Porzeczki są owocami o niskim indeksie glikemicznym, którego wartość wynosi 25 (IG = 25).
Jednocześnie czarne porzeczki mają niski ładunek glikemiczny, który wynosi 1,73 (ŁG = 1,73).
Czarne porzeczki są dobrym źródłem polifenoli
Poza witaminą C, najważniejszymi składnikami czarnych porzeczek są polifenole, a wśród nich należy głównie wymienić antocyjany i proantocyjanidyny, takie jak:
- Delfinidyna
- Cyjanidyna
- Petunidyna
- Peonidyna
- Malwidyna
W mniejszych ilościach występują też inne polifenole, np.:
- Mirycetyna
- Kwercetyna
- Kaempferol
- Kwas neochlorogenowy
- Kwas kawowy
To właśnie te związki polifenolowe są odpowiedzialne za charakterystyczny kolor czarnych porzeczek.
Czarna porzeczka: właściwości
Czarne porzeczki hamują utlenianie cholesterolu (✔)
Czarne porzeczki posiadają dobrze udokumentowane działanie przeciwutleniające (antyoksydacyjne).
Badacze udowodnili, że za sprawą tych właściwości, spożywanie czarnych porzeczek może w pewnym stopniu zapobiegaćs szkodliwemu utlenianiu cholesterolu w organizmie. Jest to ważne dla zdrowia, ponieważ to właśnie utlenione formy cholesterolu są szczególnie niebezpieczne i mogą przyczyniać się do rozwoju blaszki miażdżycowej.
W przeprowadzonym badaniu, korzystny efekt osiągnięto, gdy codziennie, przez tydzień spożywano 250 ml soku z czarnej porzeczki.
Czarne porzeczki mogą wspomagać zdrowie osób z jaskrą (✔)
W 2012 roku naukowcy opublikowali wyniki badania, w którym sprawdzali, czy podawanie ekstraktu z czarnej porzeczki może pomóc w leczeniu jaskry.
Na podstawie uzyskanych wyników, zauważyli oni, że spożywanie antocyjanów obecnych w czarnej porzeczce (w połączeniu z lekami przeciwjaskrowymi) spowodowało korzystne zwiększenie przepływu krwi w oku.
Otrzymane dane sugerują, że czarne porzeczki mogą być obiecującym produktem we wspomaganiu leczenia jaskry.
Czarne porzeczki poprawiają funkcjonowanie naczyń krwionośnych (✔)
W 2020 roku na łamach czasopisma Clinical and Experimental Hypertension została opublikowana praca naukowa, w której zamieszczone informacje jednoznacznie pokazują, że ekstrakt z czarnej porzeczki wpływa korzystnie na czynność tętnic.
Badanie wykonane na 14 osobach starszych pokazało, że stosowanie ekstraktu z czarnej porzeczki w ilości 2x 300 mg dzień (przez tydzień) spowodowało zmniejszenie sztywności tętnic, co ma istotne znaczenie dla prawidłowego funkcjonowania układu krążenia.
Czarne porzeczki mają działanie alkalizujące (✔)
Aktualny stan wiedzy pokazuje, że picie soku z czarnej porzeczki powoduje zwiększenie pH moczu. Dodatkowo sok z czarnej porzeczy przyczynia się do zwiększonego wydalania kwasu cytrynowego i kwasu szczawiowego. Czyli działa on akalalizująco (zasadotwórczo).
Na podstawie tych wniosków uważa się, że czarna porzeczka może być pomocna w profilaktycze i leczeniu kamicy moczanowej.
Czarne porzeczki przyspieszają regenerację po wysiłku (✔)
Aktualny stan wiedzy pokazuje, że spożywanie czarnych porzeczek w formie ekstraktu bogatego w antocyjany może wpływać pozytywnie na wyniki sportowe.
Autorzy badań zaobserwowali, że podawanie ekstraktu z czarnych porzeczek może prowadzić do obniżenia stężenia mleczanu we krwi, jak również redukcji stanów zapalnych wywołanych ćwiczeniami.
Naukowcy podkreślają, że te właściwości czarnej porzeczki mogą przyczynić się do zwiększenia skuteczności regeneracji organizmu po wysiłku fizycznym.
Czarne porzeczki mają właściwości przeciwnowotworowe (?)
Eksperymenty in vitro na liniach komórkowych pokazały, że składniki występujące w czarnych porzeczkach mogą hamować rozwój różnych komórek raka, w tym:
- Raka piersi
- Raka okrężnicy
- Raka żołądka
- Raka prostaty
Właściwości te wymagają jeszcze potwierdzenia w badaniach z udziałem ludzi.
Czarne porzeczki mogą poprawiać profil lipidowy krwi (?)
Na podstawie badań przeprowadzonych na zwierzętach, naukowcy sugerują, że spożywanie czarnych porzeczek, które są bogate w polifenole może wpływać korzystnie na gospodarkę lipidową.
Autorzy doświadczenia zaobserwowali, że króliki będące na diecie wysokotłuszczowej, które otrzymywały ekstrakt z czarnej porzeczki, miały niższe stężenie cholesterolu całkowitego i triglicerydów we krwi, w porównaniu do zwierząt pozbawionych tego dodatku.
Podsumowanie: sugeruje się, że czarne porzeczki mogą obniżać poziom cholesterolu i triglicerydów we krwi, jednakże nie ma dostępnych badań z udziałem ludzi, które mogłyby potwierdzić takie działanie.
Czarne porzeczki mają działanie przeciwskurczowe (?)
Badania in vitro wykonane na mięśniach gładkich przewodu pokarmowego pokazały, że sok z czarnej porzeczki powoduje relaksację mięśni. Naukowcy odnotowali, że porzeczka czarna może zmniejszać częstotliwość i amplitudę skurczów jelita krętego.
Zgodnie z tymi obserwacjami, badacze sugerują, że poprzez swoje właściwości przeciwskurczowe, czarna porzeczka może łagodzić niektóre zaburzenia żołądkowo-jelitowe.
Podsumowanie: czarne porzeczki mogą prawdopodobnie łagodzić skurcze przewodu pokarmowe, jednakże wymaga to potwierdzenia w badaniach z udziałem ludzi.
Czarna porzeczka może łagodzić objawy przeziębienia (?)
Wiele badań naukowych udowodniło, że spożywanie wysokich ilości witaminy C może zmniejszać nasilenie przeziębienia i łagodzić objawy związane z chorobami gónych dróg oddechowych, takie jak kaszel i katar.
Dlatego też możliwe, że regularne spożywanie czarnej porzeczki będącej źródłem witaminy C zwiększy naszą odporność i złagodzi objawy przeziębienia.
Podsumowanie: za sprawą wysokich ilości witaminy C, czarna porzeczka prawdopodobnie może wzmacniać odporność, jednakże brakuje bezpośrednich badań, które mogłyby potwierdzić takie właściwości.
Czarna porzeczka: przeciwwskazania
Czarne porzeczki nie powodują skutków ubocznych i są bezpieczne dla zdrowia.
Czarne porzeczki mogą wywoływać objawy alergiczne
Alergia na czarne porzeczki nie występuje zbyt często, jednakże u osób uczulonych może objawiać się ona świądem jamy ustnej i zaburzeniami połykania.
Więcej podobnych treści
Brzoskwinia: wartości odżywcze, właściwości i przeciwwskazania
Brzoskwinia (Prunus persica Batsch) to owoc pestkowy z rodziny różowatych, który pochodzi z Chin....
- dr Bartosz Kulczyński
- 04 lutego 2021
Maliny
Maliny (Rubus idaeus) to owoce niskokaloryczne, które są bogatym źródłem błonnika pokarmowego. Za...
- dr Bartosz Kulczyński
- 04 lutego 2021
Cytryna: wartości odżywcze, właściwości, przeciwwskazania
Cytryna to jeden z najpopularniejszych cytrusów, który jest szeroko stosowany w kuchni. Sprawdzil...
- dr Bartosz Kulczyński
- 01 lipca 2021
Śliwki
- Natalia Kalinowska
- 24 maja 2022
Owoc chlebowca (dżakfrut)
Owoc chlebowca (dżakfrut) to największy owoc świata który posiada wiele witamin i fitozwiązków. S...
- Natalia Kalinowska
- 04 kwietnia 2022
Arbuz
Arbuz w 91% składa się z wody ale pozostałe 9% jest bogate w wartości odżywcze i właściwości. Oto...
- Katarzyna Janiak
- 28 marca 2022
Spis badań i źródeł
- http://phie.pl/pdf/phe-2016/phe-2016-1-014.pdf
- https://fdc.nal.usda.gov/fdc-app.html#/food-details/173963/nutrients
- https://foodstruct.com/food/currant
- https://onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1111/1750-3841.14781#jfds14781-fig-0003
- T P Mikkonen i wsp.: Flavonol content varies among black currant cultivars. J Agric Food Chem, 2001, 49(7), 3274-7.
- T Kessler i wsp.: Effect of blackcurrant-, cranberry- and plum juice consumption on risk factors associated with kidney stone formation. Eur J Clin Nutr, 2002, 56(10), 1020-3.
- Marie E Olsson i wsp.: Inhibition of cancer cell proliferation in vitro by fruit and berry extracts and correlations with antioxidant levels. J Agric Food Chem, 2004, 52(24), 7264-71.
- Dominique Boivin i wsp.: Inhibition of cancer cell proliferation and suppression of TNF-induced activation of NFkappaB by edible berry juice. Anticancer Res, Mar-Apr, 27(2), 937-48.
- Mira Rosenblat i wsp.: Consumption of polyphenolic-rich beverages (mostly pomegranate and black currant juices) by healthy subjects for a short term increased serum antioxidant status, and the serum's ability to attenuate macrophage cholesterol accumulation. Food Funct, 2010, 1(1), 99-109.
- Ashwin Gopalan i wsp.: The health benefits of blackcurrants. Food Funct, 2012, 3(8), 795-809.
- Mark Elisabeth Theodorus Willems i wsp.: Beneficial Physiological Effects With Blackcurrant Intake in Endurance Athletes. Int J Sport Nutr Exerc Metab, 2015, 25(4), 367-74.
- Takanobu Okamoto i wsp.: Effects of blackcurrant extract on arterial functions in older adults: A randomized, double-blind, placebo-controlled, crossover trial. Clin Exp Hypertens, 2020, 42(7), 640-647.
- https://www.jacionline.org/article/S0091-6749(05)02905-2/fulltext
- https://www.karger.com/Article/Abstract/335961
- Adam Jurgoński i wsp.: Polyphenol-rich extract from blackcurrant pomace attenuates the intestinal tract and serum lipid changes induced by a high-fat diet in rabbits. Eur J Nutr., 2014, 53(8), 1603–1613.
- Bojana Miladinovic i wsp.: Antispasmodic Effect of Blackcurrant (Ribes nigrum L.) Juice and Its Potential Use as Functional Food in Gastrointestinal Disorders. Med Princ Pract., 2018, 27(2), 179–185.
- Ye Tian i wsp.: Compositional Diversity among Blackcurrant (Ribes nigrum) Cultivars Originating from European Countries. J Agric Food Chem., 2019, 67(19), 5621–5633.
- Roger D. Hurst i wsp.: Daily Consumption of an Anthocyanin-Rich Extract Made From New Zealand Blackcurrants for 5 Weeks Supports Exercise Recovery Through the Management of Oxidative Stress and Inflammation: A Randomized Placebo Controlled Pilot Study. Front Nutr., 2020, 7, 16.
- Eszter Laczkó-Zöld i wsp.: Extractability of polyphenols from black currant, red currant and gooseberry and their antioxidant activity. Acta Biol Hung, 2018, 69(2), 156-169.
Masz pytanie?
Jeśli chciałbyś wiedzieć więcej na ten temat lub wiesz jak uzupełnić artykuł, napisz do nas. Nasi specjaliści udzielą Tobie szybkiej odpowiedzi i przeanalizują proponowane zmiany w treści.