Czarna porzeczka

  • dr Bartosz Kulczyński

    autor:

    dr Bartosz Kulczyński

    Dietetyk

    Dietetyk, doktorant na Wydziale Nauk o Żywności i Żywieniu, współzałożyciel Fundacji Dietoterapii i Promocji Zdrowia „Kierunek-Zdrowie”.

Czarna porzeczka

Ostatnia aktualizacja: 08 lutego 2022

  • Pisząc ten artykuł, korzystaliśmy z:
  • 4źródła
  • 15badań

Czarne porzeczki (Ribes nigrum) to owoce rośliny należącej do rodziny agrestowatych (Grossulariaceae). Czarna porzeczka pochodzi z Azji Północnej oraz Europy Środkowej i Wschodniej. Aktualnie jest szczególnie uprawiana w większości krajów europejskich i w Nowej Zelandii. Największym producentem czarnej porzeczki w UE jest Polska.

Wpływ na zdrowie:

Pozytywny

Nazwa:

Czarna porzeczka

Kalorie:

63 kcal/100 g
31,5 kcal/50 g (1 garść)

IG (indeks glikemiczny):

25

Bogata w:

Błonnik, witamina C, potas, antocyjany (polifenole)

Właściwości:

Poprawa funkcjonowania naczyń krwionośnych, wspomaganie leczenia jaskry, zapobieganie kamicy moczanowej, przyspieszanie regeneracji po wysiłku fizycznym, możliwe działanie przeciwnowotworowe i obniżające poziom cholesterolu we krwi

W ciąży:

Bezpieczna, nie ma przeciwwskazań do spożywania

 

Przeciwwskazania:

Czarnej porzeczki nie powinny spożywać osoby, które mają na nie alergię


W pigułce

  • Czarna porzeczka jest niskokalorycznym owocem (31,5 kcal/garść), który ma niski indeks glikemiczny (IG = 25)
  • Czarna porzeczka jest bardzo dobrym źródłem błonnika, witaminy C i antocyjanów (polifenole)
  • Czarne porzeczki mogą poprawiać krążenie i hamować utlenianie cholesterolu
  • Czarne porzeczki mogą być pomocne w łagodzeniu jaskry
  • Czarne porzeczki działają zasadotwórcze i mogą zapobiegać kamicy moczanowej
  • Spożywanie czarnych porzeczek może prawdopodobnie wspomagać regenerację po wysiłku fizycznym
  • Czarnym poprzeczkom przypisuje się właściwości przeciwnowotworowe
  • Czarne porzeczki są bezpieczne dla zdrowia i nie powodują skutków ubocznych

Czarna pożeczka: wartości odżywcze

Czarna porzeczka ma niską kaloryczność

Czarne porzeczki cechują się niską wartością energetyczną, która wynosi 63 kcal/100 g.

Zgodnie z tym 1 garść czarnych porzeczek (50 g) dostarcza 31,5 kcal.

Czarne porzeczki zawierają dużo błonnika

Czarne porzeczki są szczególnie dobrym źródłem błonnika pokarmowego. Podstawowa wartość odżywcza czarnych porzeczek (w przeliczeniu na 1 garść = 50 g) kształtuje się następująco:

  • Białko - 0,70 g
  • Tłuszcz - 0,10 g
  • Węglowodany - 6,90 g
  • Błonnik pokarmowy - 2,15 g (8,6% RWS)

Czarne porzeczki są źródłem potasu

W czarnych porzeczkach znajdują się stosunkowo wysokie ilości potasu. Pozostałe składniki mineralne występują w niższych ilościach (w przeliczeniu na 1 garść = 50 g):

Czarne porzeczki to skarbnica witaminy C

Czarne porzeczki są jednym z najbogatszych w witaminę C owoców. Poziom witamin znajdujących się w czarnych porzeczkach kształtuje się następująco:

Czarne porzeczki cechują się niskim indeksem i ładunkiem glikemicznym 

Porzeczki są owocami o niskim indeksie glikemicznym, którego wartość wynosi 25 (IG = 25).

Jednocześnie czarne porzeczki mają niski ładunek glikemiczny, który wynosi 1,73 (ŁG = 1,73).

Czarne porzeczki są dobrym źródłem polifenoli

Poza witaminą C, najważniejszymi składnikami czarnych porzeczek są polifenole, a wśród nich należy głównie wymienić antocyjany i proantocyjanidyny, takie jak:

  • Delfinidyna
  • Cyjanidyna
  • Petunidyna
  • Peonidyna
  • Malwidyna

W mniejszych ilościach występują też inne polifenole, np.:

  • Mirycetyna
  • Kwercetyna
  • Kaempferol
  • Kwas neochlorogenowy
  • Kwas kawowy

To właśnie te związki polifenolowe są odpowiedzialne za charakterystyczny kolor czarnych porzeczek.

Czarna porzeczka: właściwości

Czarne porzeczki hamują utlenianie cholesterolu (✔)

Czarne porzeczki posiadają dobrze udokumentowane działanie przeciwutleniające (antyoksydacyjne).

Badacze udowodnili, że za sprawą tych właściwości, spożywanie czarnych porzeczek może w pewnym stopniu zapobiegaćs szkodliwemu utlenianiu cholesterolu w organizmie. Jest to ważne dla zdrowia, ponieważ to właśnie utlenione formy cholesterolu są szczególnie niebezpieczne i mogą przyczyniać się do rozwoju blaszki miażdżycowej.

W przeprowadzonym badaniu, korzystny efekt osiągnięto, gdy codziennie, przez tydzień spożywano 250 ml soku z czarnej porzeczki.

Czarne porzeczki mogą wspomagać zdrowie osób z jaskrą (✔)

W 2012 roku naukowcy opublikowali wyniki badania, w którym sprawdzali, czy podawanie ekstraktu z czarnej porzeczki może pomóc w leczeniu jaskry.

Na podstawie uzyskanych wyników, zauważyli oni, że spożywanie antocyjanów obecnych w czarnej porzeczce (w połączeniu z lekami przeciwjaskrowymi) spowodowało korzystne zwiększenie przepływu krwi w oku.

Otrzymane dane sugerują, że czarne porzeczki mogą być obiecującym produktem we wspomaganiu leczenia jaskry.

Czarne porzeczki poprawiają funkcjonowanie naczyń krwionośnych (✔)

W 2020 roku na łamach czasopisma Clinical and Experimental Hypertension została opublikowana praca naukowa, w której zamieszczone informacje jednoznacznie pokazują, że ekstrakt z czarnej porzeczki wpływa korzystnie na czynność tętnic.

Badanie wykonane na 14 osobach starszych pokazało, że stosowanie ekstraktu z czarnej porzeczki w ilości 2x 300 mg dzień (przez tydzień) spowodowało zmniejszenie sztywności tętnic, co ma istotne znaczenie dla prawidłowego funkcjonowania układu krążenia.

Czarne porzeczki mają działanie alkalizujące (✔)

Aktualny stan wiedzy pokazuje, że picie soku z czarnej porzeczki powoduje zwiększenie pH moczu. Dodatkowo sok z czarnej porzeczy przyczynia się do zwiększonego wydalania kwasu cytrynowego i kwasu szczawiowego. Czyli działa on akalalizująco (zasadotwórczo).

Na podstawie tych wniosków uważa się, że czarna porzeczka może być pomocna w profilaktycze i leczeniu kamicy moczanowej.

Czarne porzeczki przyspieszają regenerację po wysiłku (✔)

Aktualny stan wiedzy pokazuje, że spożywanie czarnych porzeczek w formie ekstraktu bogatego w antocyjany może wpływać pozytywnie na wyniki sportowe.

Autorzy badań zaobserwowali, że podawanie ekstraktu z czarnych porzeczek może prowadzić do obniżenia stężenia mleczanu we krwi, jak również redukcji stanów zapalnych wywołanych ćwiczeniami.

Naukowcy podkreślają, że te właściwości czarnej porzeczki mogą przyczynić się do zwiększenia skuteczności regeneracji organizmu po wysiłku fizycznym.

Czarne porzeczki mają właściwości przeciwnowotworowe (?)

Eksperymenty in vitro na liniach komórkowych pokazały, że składniki występujące w czarnych porzeczkach mogą hamować rozwój różnych komórek raka, w tym:

  • Raka piersi
  • Raka okrężnicy
  • Raka żołądka 
  • Raka prostaty

Właściwości te wymagają jeszcze potwierdzenia w badaniach z udziałem ludzi.

Czarne porzeczki mogą poprawiać profil lipidowy krwi (?)

Na podstawie badań przeprowadzonych na zwierzętach, naukowcy sugerują, że spożywanie czarnych porzeczek, które są bogate w polifenole może wpływać korzystnie na gospodarkę lipidową.

Autorzy doświadczenia zaobserwowali, że króliki będące na diecie wysokotłuszczowej, które otrzymywały ekstrakt z czarnej porzeczki, miały niższe stężenie cholesterolu całkowitego i triglicerydów we krwi, w porównaniu do zwierząt pozbawionych tego dodatku.

 

Podsumowanie: sugeruje się, że czarne porzeczki mogą obniżać poziom cholesterolu i triglicerydów we krwi, jednakże nie ma dostępnych badań z udziałem ludzi, które mogłyby potwierdzić takie działanie.

Czarne porzeczki mają działanie przeciwskurczowe  (?)

Badania in vitro wykonane na mięśniach gładkich przewodu pokarmowego pokazały, że sok z czarnej porzeczki powoduje relaksację mięśni. Naukowcy odnotowali, że porzeczka czarna może zmniejszać częstotliwość i amplitudę skurczów jelita krętego.

Zgodnie z tymi obserwacjami, badacze sugerują, że poprzez swoje właściwości przeciwskurczowe, czarna porzeczka może łagodzić niektóre zaburzenia żołądkowo-jelitowe.

 

Podsumowanie: czarne porzeczki mogą prawdopodobnie łagodzić skurcze przewodu pokarmowe, jednakże wymaga to potwierdzenia w badaniach z udziałem ludzi.

Czarna porzeczka może łagodzić objawy przeziębienia (?)

Wiele badań naukowych udowodniło, że spożywanie wysokich ilości witaminy C może zmniejszać nasilenie przeziębienia i łagodzić objawy związane z chorobami gónych dróg oddechowych, takie jak kaszel i katar. 

Dlatego też możliwe, że regularne spożywanie czarnej porzeczki będącej źródłem witaminy C zwiększy naszą odporność i złagodzi objawy przeziębienia.

 

Podsumowanie: za sprawą wysokich ilości witaminy C, czarna porzeczka prawdopodobnie może wzmacniać odporność, jednakże brakuje bezpośrednich badań, które mogłyby potwierdzić takie właściwości.

Czarna porzeczka: przeciwwskazania

Czarne porzeczki nie powodują skutków ubocznych i są bezpieczne dla zdrowia.

Czarne porzeczki mogą wywoływać objawy alergiczne

Alergia na czarne porzeczki nie występuje zbyt często, jednakże u osób uczulonych może objawiać się ona świądem jamy ustnej i zaburzeniami połykania.

Więcej podobnych treści

  • dr Bartosz Kulczyński

    autor:

    dr Bartosz Kulczyński

    Dietetyk

    Dietetyk, doktorant na Wydziale Nauk o Żywności i Żywieniu, współzałożyciel Fundacji Dietoterapii i Promocji Zdrowia „Kierunek-Zdrowie”.


Czy ten artykuł okazał się pomocny?

Oceń wpis i pomóż nam w stworzeniu najlepszego w polskim internecie źródła wiedzy o zdrowiu. Czekamy na Twoje uwagi :)

Dziękujemy za oddany głos!

Twoja opinia jest dla nas ważna. Cieszymy się, że znalazłeś w tym artykule to, czego szukałeś ;)

Dziękujemy za komentarz!

Twoja opinia jest dla nas ważna. Dołożymy wszelkich starań aby nasze artykuły były lepsze.

Twoim zdaniem czegoś tu zabrakło?

Daj nam znać, a wspólnie uzupełnimy ten artykuł


Spis badań i źródeł

  • http://phie.pl/pdf/phe-2016/phe-2016-1-014.pdf
  • https://fdc.nal.usda.gov/fdc-app.html#/food-details/173963/nutrients
  • https://foodstruct.com/food/currant
  • https://onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1111/1750-3841.14781#jfds14781-fig-0003
  • T P Mikkonen i wsp.: Flavonol content varies among black currant cultivars. J Agric Food Chem, 2001, 49(7), 3274-7.
  • T Kessler i wsp.: Effect of blackcurrant-, cranberry- and plum juice consumption on risk factors associated with kidney stone formation. Eur J Clin Nutr, 2002, 56(10), 1020-3.

Masz pytanie?

Jeśli chciałbyś wiedzieć więcej na ten temat lub wiesz jak uzupełnić artykuł, napisz do nas. Nasi specjaliści udzielą Tobie szybkiej odpowiedzi i przeanalizują proponowane zmiany w treści.

Administratorem Twoich danych osobowych jest vitapedia.pl. Twoje dane posłużą nam wyłącznie do kontaktowania się z Tobą.

Newsletter