Witamina C właściwości

1. Witamina C - układ krążenia

Witamina C zmniejsza ryzyko rozwoju i umieralności z powodu chorób sercowo-naczyniowych

Na podstawie przeprowadzonych dużych badań w USA o nazwie NHANES, stwierdzono, że u osób, które miały wyższy poziom witaminy C we krwi, rzadziej występowały choroby układu krążenia, w tym udary mózgu.

Ponadto, dane zebrane w brytyjskim badaniu EPIC obejmującym 25 000 mężczyzn i kobiet w wieku 40-79 lat wykazały, że osoby, które cechowały się wyższym stężeniem witaminy C we krwi rzadziej umierały z powodu chorób układu krążenia (np. choroby niedokrwiennej serca) oraz z mniejszą częstością zapadały na udar mózgu, w porównaniu do osób mających niski poziom kwasu askorbinowego.

Metaanaliza badań prospektywnych wskazała, że osoby spożywające wysokie ilości witaminy C miały niższe o 19% ryzyko rozwoju udaru mózgu, w porównaniu do osób dostarczających niskie ilości. Dodatkowo zauważono, że osoby z wysokim poziomem witaminy C we krwi cechowały się mniejszym ryzykiem wystąpienia udaru mózgu o 38%.

Dane pochodzące z metaanalizy opublikowanej w 2008 roku pokazały, że spożywanie wysokich ilości witaminy C może zmniejszać ryzyko choroby wieńcowej o 16%.

Nie wszystkie badania potwierdzają działanie witaminy C

Analiza 9 badań, w których uczestniczyło łącznie 293 172 osób pokazała, że witamina C spożywana z dietą nie wpłynęła na obniżenie częstotliwości występowania choroby wieńcowej serca. Dobroczynny efekt zaobserwowano wyłącznie w przypadku osób, które suplementowały witaminę C w dawce powyżej 400 mg/dzień.

Z drugiej strony inne badanie wykazało, że nawet suplementacja witaminą C w ilości 500 mg dziennie nie wpłynęła na obniżenie ryzyka rozwoju zawału mięśnia sercowego, udaru mózgu czy też zmniejszenie śmiertelności z powodu chorób układu krążenia.

Na podstawie wyników jednej z metaanaliz stwierdzono, że suplementacja witaminami antyoksydacyjnymi ogółem (witaminą C, E i beta-karotenem) nie wpłynęła na występowanie zawału mięśnia sercowego, niewydolność serca i udarów mózgu.

Witamina C obniża poziom cholesterolu we krwi

Stwierdzono, że witamina C może wpływać na obniżenie poziomu lipidów u osób zdrowych jak i chorych na hipercholesterolemię (podwyższony poziom cholesterolu we krwi.

Wykonana obszerna metaanaliza (opracowanie obejmujące zwykle kilka lub kilkanaście badań) pokazała, że witamina C spożywana w ilości 500 mg / dzień przez co najmniej 4 tygodnie może skutkować obniżeniem stężenia "złego" cholesterolu LDL (o 7,9 mg/dl) i triglicerydów (o 20,1 mg/dl) we krwi. Działania takiego nie zaobserwowano jednak w kontekście podwyższenia poziomu cholesterolu HDL, uznawanego powszechnie za „dobry cholesterol”.

Z kolei chroniczny (przewlekły) niedobór kwasu askorbinowego może prowadzić do zaburzenia metabolizmu cholesterolu i w konsekwencji przyczyniać się do rozwoju miażdżycy. 

Dodatkowo zaobserwowano, że osoby cechujące się niskim stężeniem witaminy C we krwi miały wyższy poziom cholesterolu.

Z drugiej strony, inna przeprowadzona metaanaliza nie potwierdza takiego korzystnego działania witaminy C u osób zdrowych, właściwie się odżywiających. Jednakże w przypadku osób z cukrzycą oraz chorujących na dyslipidemię (zaburzenia gospodarki lipidowej), a także u osób mających niski poziom witaminy C odnotowano, że związek ten może powodować obniżenie stężenia cholesterolu całkowitego i triglicerydów oraz przyczyniać się do zwiększenia poziomu cholesterolu HDL.

Witamina C obniża ciśnienie tętnicze krwi

Na podstawie opracowania 29 badań randomizowanych, opublikowanego na łamach czasopisma The American Journal of Clinical Nutrition potwierdzono, że witamina C może przyczyniać się do obniżenia ciśnienia krwi. W przeprowadzonej analizie wykazano, że wysokie spożycie witaminy C (ok. 500 mg/dzień) może wiązać się z obniżeniem skurczowego (o 3,84 mm Hg) i rozkurczowego (o 2,38 mm Hg) ciśnienia tętniczego krwi.

Z kolei metaanaliza pochodząca z 2017 roku wykazała, że spożywanie witaminy C może przyczyniać się do obniżenia rozkurczowego ciśnienia krwi. Nie stwierdzono takiego działania w przypadku skurczowego ciśnienia.

Witamina C chroni naczynia krwionośne

Witamina C poprzez korzystny wpływ na produkcję tlenku azotu pomaga chronić śródbłonek naczyń krwionośnych przed uszkodzeniami. Przyczynia się m.in. do:

• rozluźniania komórek mięśni gładkich,
• rozszerzania naczyń krwionośnych,
• hamowania działania prozapalnych cząsteczek (cytokin)

2. Witamina C - przyswajanie żelaza

Witamina C zwiększa przyswajanie żelaza

Jedną z dobrze poznanych i naukowo udokumentowanych właściwości witaminy C jest jej korzystny wpływ na zwiększone przyswajanie żelaza spożywanego wraz z dietą.

Witamina C ułatwia wchłanianie (absorpcję) żelaza niehemowego (którego źródłem są produkty roślinne) w jelicie cienkim. Warto zaznaczyć, że żelazo niehemowe stanowi aż ok. 80% całej puli żelaza, jaka jest spożywana przez człowieka. Ta forma żelaza jest wchłaniana w dużo niższym stopniu niż żelazo hemowe pochodzące z mięsa, drobiu i ryb.

Co ciekawe, zarówno forma syntetyczna jak i naturalna witamina C wykazują taką samą skuteczność działania.

W przypadku spożywania posiłków zawierających niewielkie ilości związków utrudniających wchłanianie żelaza, zaleca się spożywanie ok. co najmniej  20 mg witaminy C na każde 3 mg dostarczonego żelaza w celu zwiększenia jego przyswajalności. W sytuacji gdy obecne są wysokie ilości substancji ograniczających przyswajanie tego składnika powinno spożywać się ok. 40 mg witaminy C na każde 3 mg żelaza. 

Należy zaznaczyć, że wraz ze wzrostem zawartości witaminy C w pożywieniu, rośnie przyswajalność żelaza. Zauważono, że spożycie 50 mg witaminy C przyczynia się do ok. 2-krotnego wzrostu absorpcji żelaza, zaś podanie 500 mg może spowodować ok. 6-krotny wzrost wchłaniania.

Jako optymalną dawkę witaminy C dla zwiększenia wchłaniania żelaza sugeruje się 25-100 mg. Taką ilość kwasu askorbinowego jesteśmy w stanie dostarczyć poprzez spożycie np. 1 sztuki kiwi lub 4 garści jarmużu.

W jednym z badań wykazano, że osoby, które dostarczały dziennie 247 mg witaminy C cechowały się wyższym o 35% poziomem wchłaniania żelaza, w porównaniu do osób, które spożywały 51 mg witaminy C.

Ważne jest, aby witamina C i żelazo były spożywane jednocześnie w tym samym posiłku. Witamina C dostarczana oddzielnie, np. 4 czy 8h przed podaniem posiłku zawierającego żelazo, nie wpływa na wspomniane wchłanianie.

Z drugiej strony trzeba podkreślić, że kwas askorbinowy nie ma znaczącego wpływu na absorpcję żelaza podawanego w dużych dawkach (60 mg) pochodzącego z suplementów diety. Innymi słowy wspomniane działanie witaminy C dotyczy głównie żelaza spożywanego naturalnie wraz z dietą.

Mechanizm, poprzez który witamina C ułatwia wchłanianie żelaza to redukcja (przemiana) żelaza 3-wartościowego do żelaza 2-wartościowego, które w tej postaci może być zaabsorbowane (wchłonięte) w jelicie cienkim.

Opisywana w niniejszym akapicie właściwość witaminy C ma ważne znaczenie w zapobieganiu rozwoju anemii związanej z niedoborem żelaza.

3. Witamina C - nowotwory

Wyniki badań dotyczące właściwości przeciwnowotworowych witaminy C są bardzo rozbieżne, a samo to zagadnienie jest uważane za kontrowersyjne.

Przekonanie, że witamina C może odgrywać rolę zapobiegawczą w rozwoju raka zostało po raz pierwszy zaproponowane w 1949 r..

Jednakże pierwsze udokumentowane badanie, w którym podawano witaminę C pacjentom cierpiącym na raka zostało przeprowadzone w 1970 r. Wówczas naukowcy podawali aż 10 000 mg (10 g) witaminy C dziennie śmiertelnie chorym pacjentom. Zauważyli oni, że przeżyło ok. 10% osób, które otrzymywało mega dawki witaminy C. Z kolei nie przeżył żaden z pacjentów poddawanych konwencjonalnej terapii. Jednakże badanie to było obarczone błędami metodologicznymi.

Podobne wnioski zaobserwowano również później, kiedy to podawano japońskim pacjentkom chorym na raka macicy 5-30 g witaminy C. Stwierdzono, że uczestniczki badań, które spożywały tak duże dawki witaminy C żyły dłużej, w porównaniu do pacjentek otrzymujących poniżej 4 g witaminy na dzień.

Powyższe obserwacje były przyczyną prowadzenia dalszych intensywnych badań nad właściwościami przeciwnowotworowymi witaminy C.

Witamina C może zmniejszać ryzyko raka trzustki

W 2015 roku opublikowano wyniki metaanalizy, z której wynika, że wysokie spożycie witaminy C może przyczyniać się do redukcji ryzyka rozwoju raka trzustki (o 30%).

Opracowana rok później metaanaliza wykazała, że witamina C może przyczyniać się do obniżenia ryzyka raka trzustki o 7 – 42%, w zależności od rodzaju przeprowadzonych badań. Jednakże autorzy publikacji wskazują, że badania, w których uzyskano korzystne wyniki mogły być obarczone błędami.

Wyniki metaanalizy opublikowanej w czasopiśmie Medicine dowiodły, że wysokie spożycie kwasu askorbinowego może być związane z rzadszym (o 10%) występowaniem raka trzustki.

Witamina C zmniejsza ryzyko raka płuc

Na podstawie analizy wielu badań naukowych, autorzy opracowania opublikowanego w 2014 roku stwierdzili, że wysokie spożycie witaminy C może zmniejszać ryzyko raka płuc o ok. 17%.

Witamina C zmniejsza ryzyko raka prostaty

Metaanaliza obejmująca 103 658 osób wykazała, że wysokie spożycie witaminy C na poziomie ok. 150 mg/dzień może obniżać ryzyko wystąpienia raka prostaty o ok. 5-21%.

Witamina C może zmniejszać ryzyko raka szyjki macicy

Na podstawie badań przeprowadzonych w Korei stwierdzono, że  spożycie kwasu askorbinowego może obniżać ryzyko raka szyjki macicy o 65%. 

Również w innych badaniach wykazano, że wysokie spożycie witaminy C może zmniejszać ryzyko raka szyjki macicy o 45%.

W badaniach z udziałem Chińczyków potwierdzono, że przyjmowanie wysokich ilości witaminy C może przyczyniać się do obniżenia ryzyka raka szyjki macicy o 52%.

Witamina C a ryzyko raka piersi

Wyniki z kilku innych badań pozwalają przypuszczać, że suplementacja witaminą C oraz jej spożycie wraz ze zwyczajową dietą mogą zmniejszać śmiertelność z powodu raka piersi. 

Na podstawie analizy 12 badań kontrolnych stwierdzono, że wysokie spożycie witaminy C może zmniejszać ryzyko wystąpienia raka piersi o 31%.

W badaniach obejmujących 34 000 kobiet w wieku postmenopauzalnym wykazano, że spożycie witaminy C nie powoduje zmniejszenia ryzyka rozwoju nowotworu piersi. 

Witamina C a ryzyko raka pęcherza moczowego

Wyniki metaanalizy badań obserwacyjnych wykazały, że witamina C w niewielkim stopniu (o 10%) obniża ryzyko rozwoju raka pęcherza moczowego.

W drugiej z przeprowadzonych metaanaliz nie stwierdzono związku pomiędzy spożyciem witaminy C, a rozwojem raka pęcherza moczowego.

Wpływ witaminy C na leczenie nowotworów jest niejasny

Autorzy wielu doświadczeń wyjaśniają, że nawet wysokie, doustne dawki witaminy C nie powinny być rekomendowane jako terapia przeciwnowotworowa.

Nie jest również jednoznacznie potwierdzone, czy dożylne podawanie witaminy C może mieć jakiekolwiek znaczenie dla leczenia pacjentów z nowotworami.

Jedynie w kilku badaniach wykazano, że dożylna podaż witaminy C spowodowała poprawę jakości życia pacjentów z nowotworami, jak również zmniejszyła nasilenie objawów choroby. W niektórych przypadkach zaobserwowano również remisję (wycofanie objawów) raka.

Spośród proponowanych mechanizmów witaminy C odpowiedzialnych za działanie prewencyjne w rozwoju i leczeniu raka wymienia się m.in.:

• Wzmacnianie układu odpornościowego
• Stymulowanie wytwarzania kolagenu
• Hamowanie aktywności wybranych enzymów
• Zapobieganie infekcjom wirusowym mogącym powodować raka
• Zwiększenie skuteczności chemioterapii
• Wspomaganie gojenia się ran u chorych na raka po operacji
• Zapobieganie uszkodzeniom wywoływanym przez wolne rodniki
• Neutralizowanie kancerogenów (szkodliwych substancji mogących powodować raka)

Pomimo, że skuteczność stosowania witaminy C w terapii nowotworowej nie została jednoznacznie potwierdzona, to na podstawie licznie przeprowadzonych badań można wnioskować, że witamina C wykazuje działanie prewencyjne w rozwoju wielu typów nowotworów.

Witamina C - skuteczność chemioterapii

Kontrowersyjną sprawą jest wpływ podawania kwasu askorbinowego na skuteczność chemioterapii.

W niektórych doniesieniach naukowych wspomina się, że suplementacja witaminą C może powodować obniżenie skuteczności chemioterapii stosowanej u pacjentów z nowotworami. Wynika to z faktu, że witamina C będąc przeciwutleniaczem może hamować stres oksydacyjny powstający w wyniku zabiegu, mający za zadanie niszczyć komórki nowotworowe.

Z drugiej strony, w wielu badaniach wykazano, że suplementacja witaminą C nie zmniejsza jednak skuteczności chemioterapii.

Autorzy badań sugerują wręcz, że podawanie witaminy C podczas chemioterapii może wpływać korzystnie na czas przeżycia pacjenta.

Kwestia stosowania wysokich dawek przeciwutleniaczy (takich jak np. witamina C) w połączeniu z leczeniem przeciwnowotworowym jest bardzo kontrowersyjna i uzależniona jest od indywidualnych przypadków. Dlatego też zasadność przyjmowania związków przeciwutleniających podczas terapii antynowotworowej powinna być konsultowana z lekarzem.

4. Witamina C - odporność

Witamina C jest zaangażowana w procesy odpornościowe  w ustroju

Pierwsze poważne przesłanki na temat wpływu witaminy C na zahamowanie rozwoju chorób górnych dróg oddechowych zostały zaprezentowane przez Linusa Paulinga w 1971 r. Od tego czasu naukowcy zaczęli prowadzić intensywne badania nad właściwościami prozdrowotnymi witaminy C, w tym nad jej oddziaływaniem na odporność organizmu.

Zauważono, że witamina C jest obecna w komórkach układu immunologicznego (odpornościowego), takich jak limfocyty i fagocyty. Fakt ten pozwolił przypuszczać, że kwas askorbinowy może mieć istotny wpływ na odporność człowieka.

Jako jeden z mechanizmów odpowiedzialnych za zwiększenie odpowiedzi immunologicznej organizmu po podaniu witaminy C uważa się jej wpływ na pobudzenie proliferacji (dojrzewania) limfocytów T (komórek układu odpornościowego) i na zahamowanie ich apoptozy (śmierci).

Ponadto witamina C przyczynia się do niszczenia histaminy – cząsteczek odpowiedzialnych za wywołanie objawów przeziębienia. Zauważono, że u osób przyjmujących witaminę C w dawce 2 g dziennie, po dwóch tygodniach nastąpiła redukcja stężenia histaminy we krwi aż o 40%. Co więcej potwierdzono, że suplementacja witaminą C poprawia chemotaksję (ukierunkowany ruch) leukocytów (komórek układu odpornościowego) w stronę cząsteczek wywołujących chorobę.

Witamina C łagodzi przebieg przeziębienia i innych chorób układu oddechowego

Szereg badań klinicznych przy zastosowaniu różnych dawek witaminy C wykazał, że nie ma ona znaczącego efektu profilaktycznego, jednakże może zmniejszać nasilenie przeziębienia w okresie infekcji.

Inni badacze zaobserwowali skrócony czas trwania przeziębienia zarówno u dzieci jak osób dorosłych suplementowanych witaminą C.

Wyniki badań przeprowadzonych przez włoską grupę badawczą wskazują, że witamina C może łagodzić przejściowy wzrost napięcia oskrzeli lub reaktywność oskrzeli wywołaną infekcją wirusową, sezonowym alergicznym zapaleniem błony śluzowej nosa i zanieczyszczeniem powietrza. Tym samym można sugerować, że zwiększone spożycie witaminy C może przynieść korzyści zdrowotne u osób chorujących na przewlekłe choroby układu oddechowego.

Powyższe sugestie potwierdzają inni naukowcy, którzy wykazali, że suplementacja witaminą C przyczyniła się do zmniejszenia uciążliwych objawów choroby, takich jak: kichanie, kaszel, katar.

Badacze stwierdzili również, że osoby palące papierosy, które miały wyższy poziom witaminy C we krwi cechowały się rzadszym występowaniem przewlekłego zapalenia oskrzeli i świszczącego oddechu.

Witamina C a częstość występowania infekcji układu oddechowego

Ciekawe badania zostały wykonane w Japonii, gdzie uczestnikom podawano niską (50 mg/dzień) lub wysoką (500 mg/dzień) dawkę witaminy C przez okres 5 lat. Naukowcy wykazali, że w obydwóch grupach osób częstość rozwoju pierwszego przeziębienia była identyczna. Jednakże interesujące jest, że ryzyko pojawienia się kolejnego przeziębienia było niższe o 70% wśród osób, które spożywały 500 mg witaminy C dziennie. Co więcej, w grupie tej średnia długość trwania kataru była krótsza o ok. 1 dzień, w porównaniu do uczestników otrzymujących 50 mg witaminy C / dzień.

Najbardziej widoczna korzyść z suplementacji kwasem askorbinowym dla zmniejszenia częstości występowania i nasilenia objawów przeziębienia została wykazana w populacjach doświadczających ekstremalnego stresu fizycznego. Wykazano, że podanie witaminy C w dawce 600 mg dziennie znacznie zmniejszyło częstość występowania infekcji górnych dróg oddechowych u ultramaratonowych biegaczy, zaś podaż kwasu askorbinowego (w zakresie od 300 – 3000 mg / dzień) żołnierzom zmniejszyła nasilenie objawów przeziębienia.

W przeprowadzonych badaniach zaobserwowano, że spożywanie witaminy C w ilościach przekraczających 200 mg / dzień w okresie od 3 tygodni do 6 miesięcy nie spowodowało zmniejszenia częstości występowania przeziębień w populacji ogółem. Jednocześnie wykazano, że częstość pojawienia się przeziębień była o 40% niższa w grupie osób narażonych na wysiłek fizyczny oraz zimno.

Pomimo zanegowania działania profilaktycznego witaminy C w rozwoju przeziębienia, biorąc pod uwagę wpływ witaminy C na czas i nasilenie przeziębień w przeprowadzonych badaniach, a także uwzględniając niskie koszty i bezpieczeństwo jej stosowania, warto sprawdzić indywidualnie na sobie podczas trwającego przeziębienia, czy witamina C będzie miała terapeutyczne działanie.

6. Witamina C - zdrowie kości

W kontekście składników diety pełniących ważne funkcje dla zdrowia kości wspomina się zazwyczaj o witaminie D, K, wapniu oraz magnezie. Jednakże naukowcy prowadzili również badania mające na celu zbadanie właściwości witaminy C w odniesieniu do jej wpływu na układ szkieletowy człowieka.

Witamina C korzystnie wpływa na mineralizację kości

Zauważono, że osoby, które spożywały wysokie ilości kwasu askorbinowego cechowały się wyższą gęstością mineralną kości udowej oraz wyższą gęstością mineralną odcinka lędźwiowego kręgosłupa.

Na podstawie przeprowadzonych badań stwierdzono, że suplementacja witaminą C wydaje się mieć korzystny wpływ na gęstość mineralną kości u kobiet po menopauzie stosujących jednocześnie terapię estrogenami i suplementację wapniem.

W innym doświadczeniu wykazano, że mężczyźni spożywający witaminę C są mniej zagrożeni utratą masy kostnej. Jednocześnie takiego działania nie odnotowano w przypadku kobiet.

Witamina C zapobiega złamaniom kości

W przeprowadzonych badaniach stwierdzono, że wysoka podaż witaminy C może być związana z niższym ryzykiem złamania kości biodrowej oraz mniejszym ryzykiem rozwoju osteoporozy.

Wyniki wykonanej metaanalizy potwierdziły, że zwiększenie spożycia witaminy C w diecie może zmniejszać ryzyko złamania biodra.

Dodatkowo istnieją dowody na to, że niski poziom witaminy C we krwi oraz jej niskie spożycie mogą być związane z rozwojem osteoporozy oraz zwiększonym ryzykiem złamań

Mechanizmy, poprzez które witamina C może oddziaływać na kości to m.in.:

• Uczestniczenie w apoptozie (śmierci) osteoklastów (tzw. komórek kościogubnych, które przyczyniają się do rozpuszczania tkanki kostnej)
• Zaangażowanie procesie wytwarzania komórek kościotwórczych (osteoblastogenezie)
• Udział w syntezie (tworzeniu) kolagenu.

7. Witamina C - cukrzyca

Opublikowane wyniki badań sugerują, że witamina C może wpływać prewencyjnie na rozwój cukrzycy.

W jednym z doświadczeń odnotowano, że osoby, które miały wyższy poziom kwasu askorbinowego we krwi cechowały się niższą zachorowalnością na cukrzycę typu 2.

Stwierdzono również, że witamina C poprzez swoje działanie przeciwutleniające hamuje szkodliwe działanie reaktywnych form tlenu, wytwarzanych wskutek hiperglikemii (podwyższonego poziomu cukru we krwi). W ten sposób pomaga w zapobieganiu występowania retinopatii cukrzycowej (patologicznych zmian w obrębie naczyń krwionośnych siatkówki oka).

Jednakże przeprowadzone badania nie wykazały związku pomiędzy spożyciem witaminy C a samym rozwojem retinopatii cukrzycowej.

Jednym z ważnych powikłań cukrzycy jest nefropatia cukrzycowa (tzw. cukrzycowa choroba nerek), prowadząca do uszkodzenia nerek. W badaniach na zwierzętach z wywołaną cukrzycą wykazano, że suplementacja witaminą C zmniejsza uszkodzenie podocytów (komórek wchodzących w skład kłębuszka nerkowego). Dlatego też witamina C prawdopodobnie chroni nerki przed zniszczeniem u osób z niewyrównaną cukrzycą.

Witamina C obniża poziom glukozy we krwi

Wykonana metaanaliza pokazała, że witamina C wpływa na obniżenie poziomu cukru we krwi na czczo u osób z cukrzycą typu 2. 

Podobne wyniki otrzymano w badaniu przeprowadzonym z udziałem 84 pacjentów z cukrzycą typu 2. Na podstawie otrzymanych wyników stwierdzono, że suplementacja witaminą C w ilości 1000 mg / dzień przez 6 tygodni spowodowała obniżenie poziomu cukru we krwi na czczo a także przyczyniła się do zmniejszenia stężenia hemoglobiny glikowanej (wskaźnika stosowanego np. w kontroli wyrównania cukrzycy).

Wykazano również, że podawanie witaminy C może obniżać poziom glukozy na czczo u osób cierpiących na cukrzycę typu 2. 

Nie potwierdzono z kolei, aby kwas askorbinowy łagodził insulinooporność u osób cierpiących na cukrzycę.

8. Witamina C - zastosowanie w kosmetyce

Witamina C znajduje szerokie zastosowanie w kosmetyce. Wykorzystywana jest m.in. w produkcji serum i kremów. Znaczenie witaminy C dla urody potwierdza fakt, że naturalnie jest ona obecna w warstwach naszej skóry.

Witamina C uczestniczy w produkcji kolagenu

Witamina C bierze udział w wytwarzaniu kolagenu (poprzez udział w biologicznych procesach przekształcania aminokwasów - proliny i lizyny). W ten sposób wpływa na proces gojenia się ran i owrzodzeń.

Autorzy badań sugerują, że w okresie pooperacyjnym, spożycie witaminy C w ilości 0,5-1,0 g na dzień wpływa korzystnie na skrócenie czasu leczenia ran.

Witamina C bierze udział w regeneracji skóry

Na podstawie przeprowadzonych badań udowodniono, że witamina ta przyspiesza regenerację skóry po oparzeniach oraz ogranicza rozwój zmarszczek.

Witamina C wpływa korzystnie na barwę skóry i włosów

Witamina C przyczynia się do rozjaśniania skóry, zapobiega powstawaniu przebarwień (hiperpigmentacji), a także poprawia jej koloryt, w wyniku hamowania produkcji barwnika – melaniny.

Witamina C nawilża skórę

Kwas askorbinowy odpowiedzialny jest za utrzymanie odpowiedniego nawilżenia skóry (dzięki oddziaływaniu na różnicowanie się komórek naskórka – keratynocytów i produkcję lipidów), chroniąc ją przed nadmiernym wysuszaniem.

Witamina C chroni skórę przed działaniem wolnych rodników

Ze względu na fakt, że witamina C jest silnym przeciwutleniaczem (antyoksydantem), chroni skórę przed działaniem wolnych rodników i spowalnia procesy starzenia się.

Warto dodać, że jest szczególnie efektywna, jeśli stosowana jest razem z witaminą E i/lub kwasem ferulowym.

Dodatkowo, witamina C osłania skórę przed szkodliwym promieniowaniem UV i oparzeniami słonecznymi.

Witamina C działa na skórę przeciwzapalnie

Dermatolodzy wykorzystują witaminę C jako środek wspomagający leczenie trądziku i zmniejszający rumienie powstałe po zabiegach laserowych. Efekt ten wynika z jej działania przeciwzapalnego.

Cynk i tyrozyna zwiększają przyswajalność witaminy C

Jako ciekawostkę należy wspomnieć, że witamina C w połączeniu z cynkiem i tyrozyną charakteryzuje się lepszą (20-krotnie wyższą!) biodostępnością (przyswajalnością), w porównaniu do stosowanej wyłącznie samemu.

Niedobór witaminy C wpływa niekorzystnie na skórę

Kwas askorbinowy pełni wiele dobroczynnych funkcji dla skóry i urody, dlatego też wśród skutków niedoborów witaminy C można wymienić niekorzystne zmiany, głównie:

• Spowolnienie gojenia się ran
• Pogrubienie warstwy rogowej naskórka
• Krwawienia podskórne

Stosowanie witaminy C zewnętrznie jest bezpieczne

Zewnętrzne stosowanie witaminy C w dużej mierze jest bezpieczne. Można ją używać w połączeniu z innymi powszechnie wykorzystywanymi środkami, takimi jak: filtry słoneczne, przeciwutleniacze, kwas glikolowy, tretinoiny.

Toksyczne dawki witaminy C, które prowadzą do apoptozy (obumarcia) komórek są 100-200 razy większe od dziennej zalecanej dawki, co sprawia, że kwas askorbinowy jest bardzo bezpieczny.

Drobne reakcje niepożądane wynikające ze stosowania witaminy C obejmują przede wszystkim żółtawe zabarwienia skóry i przebarwienia włosów, które pojawiają się w wyniku jej utleniania. Rzadko kiedy obserwuje się rumień i suchość skóry, które można łatwo wyleczyć za pomocą balsamu.

Zaleca się aby stężenie witaminy C w serum lub innym kosmetyku mieściło się w przedziale 5-20%.

9. Witamina C - stany depresyjne i lękowe

Badanie przeprowadzone z udziałem osób z cukrzycą typu 2 wykazało, że suplementacja witaminą C w ilości 1000 mg / dzień przez 6 tygodni spowodowała zmniejszenie poziomu lęku u pacjentów poprzez łagodzenie uszkodzeń oksydacyjnych (związanych z działaniem wolnych rodników). Z drugiej strony autorzy badania nie zaobserwowali wpływu na poziom depresji i stresu.

W doświadczeniu wykonanym z udziałem studentów stwierdzono, że witamina C podawana w ilości 500 mg / dzień przyczyniła się do obniżenia poziomu lęku.

Zaobserwowano również, że podawanie pacjentom hospitalizowanym z hipowitaminozą (niskim poziomem witaminy we krwi) witaminy C dwa razy dziennie po 500 mg poprawiło samopoczucie osób badanych.

Odnotowano też, że zwiększone spożycie owoców kiwi (będących źródłem witaminy C) przez osoby z umiarkowanym zaburzeniem nastroju może poprawiać ogólny nastrój.

Wpływ witaminy C na skuteczność leków przeciwdepresjnych

W jednym z badań zaobserwowano, że podawanie fluoksetyny (leku przeciwdepresyjnego) wraz z witaminą C w dawce 1000 mg dziennie przez 6 miesięcy spowodowało znaczny spadek objawów depresyjnych, w porównaniu do grupy, która otrzymywała wyłącznie lek.

Z drugiej strony, w innym doświadczeniu wykazano, że dodatek witaminy C do citalopramu (leku przeciwdepresyjnego) nie zwiększa jego efektywności u pacjentów z ciężkimi zaburzeniami depresyjnymi.

10. Witamina C - choroby neurodegeneracyjne

Witamina C jest uznawana za ważną cząsteczkę o właściwościach przeciwutleniających występującą w naszym mózgu. Ze względu na to, że mózg zbudowany jest m.in. z wielonienasyconych kwasów tłuszczowych oraz, że wykazuje intensywny metabolizm (zachodzi w nim wiele reakcji chemicznych), jest on szczególnie narażony na wytwarzanie i szkodliwe działanie wolnych rodników. Nadmiar tych związków jest przyczyną powstawania tzw. stresu oksydacyjnego.

Konsekwencją przedłużającego się stresu oksydacyjnego może być uszkodzenie neuronów (komórek nerwowych), co może być przyczyną rozwoju chorób neurodegeneracyjnych, np. takich jak choroba Alzheimera i choroba Parkinsona.

Witamina C ze względu na swoje właściwości przeciwutleniające, neutralizuje szkodliwe działanie wolnych rodników.

Zauważono też, że podanie witaminy C może chronić hipokamp (obszar mózgu odpowiedzialny za pamięć) przed stresem oksydacyjnym.

Witaminie C przypisuje się również zdolność do zapobiegania zaburzeń poznawczych i demencji związanych z wiekiem.

Wpływ witaminy C na chorobę Alzheimera i Parkinsona

Wyniki przeprowadzonych badań wskazały, że wysokie spożycie witaminy C może obniżać ryzyko wystąpienia choroby Alzheimera.

Według jednego badania, dieta bogata w witaminę C pozwala zredukować ryzyko choroby Parkinsona o 40%. Ponadto, u osób spożywających wysokie ilości witaminy C zauważono spadek nasilenia choroby.

Odkryto również, że pacjenci z chorobą Alzheimera i chorobą Parkinsona mają niższe stężenia witaminy C we krwi, pomimo odpowiedniego poziomu spożycia. Obserwacja ta potwierdza, że kwas askorbinowy może być wykorzystywany jako element ochrony przed rozwojem tych chorób.

Co ciekawe, podejrzewa się, że witamina C współdziała z witaminą E w zmniejszaniu ryzyka rozwoju choroby Alzheimera.

Z kolei w innych badaniach stwierdzono, że witamina C poprawia biodostępność lewodopy (leku stosowanego w chorobie Parkinsona) u osób w podeszłym wieku, cechujących się jego słabą przyswajalnością.

Jednocześnie należy podkreślić, że nie wszystkie przeprowadzone badania potwierdzają działanie witaminy C w prewencji rozwoju choroby Parkinsona i Alzheimera. Niektóre z badań nie wykazują jej korzystnych działań w poprawie funkcji poznawczych.

Podsumowując, związek spożycia witaminy C i ryzyka rozwoju chorób neurodegeneracyjnych pozostaje niejednoznaczny i potrzebne są dalsze badania, aby wyjaśnić to powiązanie.

11. Witamina C - zakażenia dróg moczowych

Bardzo często można spotkać się z opinią, że witamina C wykazuje korzystne właściwości w hamowaniu rozwoju zakażenia dróg moczowych poprzez jej wpływ na zakwaszenie moczu.

Sięgając po wyniki badań naukowych należy stwierdzić, że kwas askorbinowy nie wykazuje działania prewencyjnego wobec wspomnianych dolegliwości.

Według stanowiska Polskiego Towarzystwa Nefrologii Dziecięcej: „Witamina C wykazuje znaczące działanie zakwaszające, ale wpływ na tworzenie się złogów szczawianu wapnia ogranicza jej kliniczne zastosowanie w prewencji zakażeń układu moczowego”, co oznacza, że witamina C nie jest zalecana w leczeniu zakażeń dróg moczowych.

12. Witamina C - neurotransmitery

Witamina C bierze udział w produkcji dopaminy i noradrenaliny

Kwas askorbinowy odgrywa ważną rolę w syntezie (produkcji) katecholamin, w szczególności dopaminy i noradrenaliny, które są istotnymi neuroprzekaźnikami w organizmie człowieka. Związki te odpowiedzialne są m.in. za kontrolę nastroju, reakcje na stres, czy też prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego