Żelazo

Żelazo – właściwości

Żelazo umożliwia transport tlenu, wytwarzanie energii i przekazywanie impulsów nerwowych

Szacuje się, że ok. 3-4 g żelaza obecnego w naszym organizmie znajduje się w hemoglobinie. Znaczna część żelaza zmagazynowana jest w formie ferrytyny w wątrobie, śledzionie i szpiku kostnym. Żelazo wbudowane jest również w mioglobinę występującą w mięśniach .

Żelazo spełnia kilka bardzo ważnych funkcji w naszym organizmie. Jest odpowiedzialne przede wszystkim za:

1. Przenoszenie tlenu w ustroju (w formie hemoglobiny i mioglobiny), pozwalając tym samym na sprawne funkcjonowanie komórek naszego organizmu
2. Produkcję energii niezbędnej do prawidłowego działania organizmu (żelazo wchodzi w skład enzymów zaangażowanych w generowanie energii ATP; żelazo jest również wykorzystywane przez peroksydazę tarczycową - enzym niezbędny do produkcji hormonów tarczycy regulujących metabolizm energetyczny, wzrost i rozwój organizmu, a także regulujących jego temperaturę); w ten sposób żelazo pośrednio wpływa na zmniejszenie uczucia zmęczenia i znużenia       
3. Wzmacnianie funkcji immunologicznych (zwiększenie odporności) – żelazo wchodzi w skład enzymów uczestniczących w zwalczaniu patogenów; żelazo jest niezbędne do produkcji limfocytów T - komórek odpornościowych chroniących organizm przed szkodliwym działaniem wirusów i innych patogenów
4. Wytwarzanie krwinek czerwonych (erytrocytów)
5. Właściwości przeciwutleniające – żelazo wchodzi w skład enzymów przeciwutleniających (katalazy i peroksydazy), które chronią komórki przed szkodliwym działaniem reaktywnych form tlenu; jednak nadmiar żelaza może mieć działanie odwrotne – prooksydacyjne, przyczyniające się do wzmożonej produkcji wolnych rodników
6. Rozwój ośrodkowego układu nerwowego – żelazo wykorzystywane jest m.in. do mielinizacji nerwów (tworzenia osłonek komórek nerwowych umożliwiający przekazywanie impulsów nerwowych) i produkcji neuroprzekaźników (dopaminy, serotoniny, noradrenaliny)

Żelazo – źródła

Żelazo występuje w dwóch formach - hemowej i niehemowej, które różnią się przyswajalnością

Żelazo jest obecne zarówno w produktach pochodzenia roślinnego (jako żelazo niehemowe), jak i zwierzęcego (w formie żelaza hemowego).

Żelazo hemowe (znajdujące się w mięsie) ma wyższą biodostępność niż żelazo niehemowe. Szacuje się, że biodostępność żelaza hemowego z pożywienia wynosi ok. 14-30%. Z kolei biodostępność żelaza pochodzącego ze źródeł roślinnych jest niższa aż ok. 4-8 krotnie i wynosi zaledwie ok. 5% .

Najlepszym źródłem żelaza są produkty mięsne

Najbogatszym źródłem żelaza hemowego (bardziej biodostępnego) w diecie są mięso (przede wszystkim wątroba), ryby i owoce morza.

Z kolei najlepszym źródłem żelaza niehemowego, pochodzącego z produktów roślinnych są orzechy, fasola, niektóre warzywa i wzbogacone produkty zbożowe. Soja zawiera stosunkowo wysokie ilości żelaza, choć ze względu na obecność fitynianów, nie jest ono dobrze wchłaniane w organizmie. Jednak produkty przygotowane na bazie sfermentowanej soi (np. pasta sojowa – miso, sos sojowy) cechują się obecnością dobrze przyswajalnego żelaza. Dlaczego tak się dzieje? Podczas długotrwałego procesu fermentacji rozkładane są fityniany, które hamują wchłanianie żelaza. Stąd też produkty roślinne fermentowane będą zazwyczaj lepszym źródłem żelaza niż ich odpowiedniki niepoddane fermentacji .

Wbrew obiegowej opinii, szpinak nie jest dobrym źródłem żelaza. Pomimo, że zawiera jego pewne ilości, to jednocześnie posiada szczawiany ograniczające wchłanianie żelaza. 

Dodatkowo nieprawdą jest, że czerwone wino jest skuteczne w leczeniu niedokrwistości. W czerwonym winie znajduje się wysokie stężenie polifenoli, które pomimo ogólnie pozytywnego wpływu na zdrowie człowieka, zmniejszają przyswajanie żelaza .

Żelazo w proszku i kapsułkach?

Żelazo występuje również w suplementach diety. Zazwyczaj znajduje się w nich w postaci soli takich jak siarczan żelaza, glukonian żelaza i cytrynian żelaza. Żelazo w formie suplementów diety charakteryzuje się wyższą rozpuszczalnością w wodzie, w porównaniu do żelaza obecnego w żywności, stąd cechuje się ono zazwyczaj lepszą biodostępnością . Nie oznacza to jednak, że powinniśmy zrezygnować ze spożywania produktów spożywczych będących naturalnym źródłem żelaza, na rzecz suplementów diety. 

Warto też zauważyć, że żelazo w suplementach diety, w różnych formach chemicznych występuje w odmiennych ilościach. Dla przykładu, fumaran żelaza zawiera 33% żelaza elementarnego, siarczan żelaza - 20%, a glukonian żelaza tylko 12% .

Wchłanianie żelaza zwiększają: witamina C, B6, B12, kwasy organiczne, białka mięsa, aminokwasy

Na poziom wchłaniania żelaza ma wpływ wiele różnych składników żywności. Biodostępność żelaza zwiększają m.in.: witamina C i kwasy organiczne (kwas jabłkowy, cytrynowy, winowy, mlekowy), których dobrym źródłem są warzywa i owoce .

Korzystnie na wzrost przyswajania żelaza hemowego i niehemowego wpływa mięso. Dodatkowo uważa się, że wchłanianie żelaza może wzrastać na skutek spożycia niektórych aminokwasów (np. cysteiny), fruktozy (owoce), witaminy B6 (mięso, ryby, produkty zbożowe pełnoziarniste) i witaminy B12  (mięso, podroby, ryby, mleko).

Fityniany, szczawiany, polifenole w produktach roślinnych ograniczają biodostępność żelaza

Niestety niektóre związki mogą zmniejszać wchłanianie żelaza (głównie niehemowego). Są to przede wszystkim fityniany i szczawiany (obecne np. w szpinaku, ziarnach i fasoli), niektóre polifenole (występujące np. w nasionach roślin strączkowych, produktach zbożowych, herbacie, kawie) i fosforany (np. w napojach gazowanych) . 

Uważa się, że żywność może obniżać wchłanianie żelaza niehemowego nawet o 40%. Stąd, jeżeli jesteśmy zmuszeni do stosowania suplementów diety z żelazem, to zaleca się ich przyjmowanie pomiędzy posiłkami .

Wchłanianie żelaza może ograniczać również nadmiar wapnia. Choć efekt ten nie został jednoznacznie potwierdzony, to niektórzy naukowcy sugerują, aby osoby przyjmujące żelazo i wapń stosowały te preparaty o różnych porach dnia . 

Żelazo – dawkowanie

Kobiety potrzebują więcej żelaza niż mężczyźni

Wysokość zapotrzebowania na żelazo zależy od płci, wieku i stanu fizjologicznego. W większości przepadków, wraz z wiekiem (do pewnego momentu) zapotrzebowanie na żelazo wzrasta. Ze względu na niższe pokłady żelaza w organizmie i miesiączkowanie, kobiety wymagają wyższych ilości żelaza. Dorosłe kobiety powinny spożywać codziennie 18 mg żelaza, zaś dorośli mężczyźni – 10 mg.

Wegetarianie powinni spożywać większe ilości żelaza

Przyjmuje się, że zapotrzebowanie na żelazo u wegetarian jest ok. 1,8 razy wyższe niż u osób spożywających mięso i produkty pochodzenia zwierzęcego. Wynika to z faktu, że dla wegetarian źródłem żelaza mogą być wyłącznie produkty pochodzenia roślinnego, które zawierają żelazo niehemowe o bardzo niskiej przyswajalności. Dla przykładu, jeżeli dorośli mężczyźni spożywający mięso powinni dostarczać żelazo w wysokości 10 mg/dzień, wówczas mężczyźni – wegetarianie powinni spożywać go 18 mg .

Kobiety ciężarne powinny suplementować żelazo (30 mg/dzień)

Amerykańskie Centrum Kontroli i Zapobiegania Chorobom (CDC, ang. Centers for Disease Control and Prevention) rekomenduje, aby wszystkie kobiety ciężarne od pierwszej wizyty prenatalnej zaczęły przyjmować doustnie niskie dawki suplementów żelaza (30 mg/dzień). Agencja ta postuluje również, aby kobiety ciężarne ze stwierdzoną anemią z niedoboru żelaza (potwierdzaną, gdy stężenie hemoglobiny jest niższe niż 9 g/dl lub gdy poziom hematokrytu wynosi mniej niż 27%) stosowały doustnie wyższe ilości żelaza, w wysokości 60-120 mg/dzień .

W niektórych przypadkach małe dzieci powinny dodatkowo otrzymywać żelazo

Według zaleceń towarzystw naukowych, bezwzględnym wskazaniem do stosowania suplementacji żelaza u dzieci są następujące przypadki:

• Dzieci urodzone przedwcześnie (<37. tygodnia)
• Dzieci urodzone z niską masą urodzeniową (<2500 g)
• Dzieci z ciąż mnogich
• Dzieci, u których matek stwierdzono głęboką anemię (Hb <9,9 g/dl)
• Dzieci, u których stwierdzono obniżone stężenie hemoglobiny w okresie noworodkowym .

1. W przypadku dzieci z niską urodzeniową masą ciała (2000-2500 g) należy podawać żelazo w ilości 1-2 mg/kg masy ciała/dzień od 2-6 tygodnia życia, aż do ukończenia 6. miesiąca życia. Z kolei dzieci z masą ciała <2000 g powinny otrzymywać 2-3 mg żelaza/kg masy ciała/dzień .
2. W przypadku wcześniaków zaleca się podawanie żelaza w dziennej dawce 2 mg/kg masy ciała od 1 miesiąca życia aż do momentu odpowiedniego poziomu spożycia żelaza wraz z dietą .

Dodatkowo żelazo może być profilaktycznie podawane u dzieci:

• Z obniżonym apetytem, które spożywają niewielkie ilości mięsa, warzyw i owoców
• W okresie szybkiego wzrostu
• Cierpiących na nawracające zakażenia układu pokarmowego i oddechowego
• Nawracające krwawienia 

U niemowląt i małych dzieci w Polsce zazwyczaj stosuje się następujące preparaty żelaza:

• Actiferol
• Ferrum lek
• Hemofer 

Kontrowersje wokół suplementacji żelazem u zdrowych niemowląt

Zgodnie z zaleceniami ESPGHAN z 2014 roku, suplementacja żelazem nie jest zalecana u zdrowych niemowląt, urodzonych o czasie, z prawidłową masą ciała, karmionych piersią. Jednak według rekomendacji AAP z 2010 roku, niemowlęta te powinny dodatkowo przyjmować żelazo w ilości 1 mg/kg masy ciała od 4 miesiąca życia, aż do momentu, gdy będą otrzymywać wystarczające ilości żelaza wraz z dietą. Jednak stanowisko AAP budzi kontrowersje, ponieważ na jego poparcie brakuje badań naukowych. Ponadto suplementacja żelazem u niemowląt może przyczyniać się do wystąpienia działań niepożądanych .

Zgodnie z zaleceniami ESPGHAN nie należy również stosować suplementacji żelazem u niemowląt karmionych sztucznie (otrzymujących preparaty mleka początkowego i następnego, które są już wzbogacane w żelazo) .

Kiedy podawanie żelaza może być niewystarczające?

W niektórych przypadkach podawanie żelaza może okazać się nieskuteczne. Brak odpowiedzi organizmu na stosowanie żelaza może wynikać z wielu różnych powodów, wśród których należy wymienić m.in.:

• Nierozpoznanie talasemii
• Występowanie przewlekłych stanów zapalnych
• Choroby nowotworowe
• Przewlekłe krwawienia (utrata żelaza)
• Niewłaściwe wchłanianie żelaza z przewodu pokarmowego
• Niewydolność nerek
• Niedobór erytropoetyny
• Współwystępowanie niedoboru witaminy B12 i/lub kwasu foliowego
• Niedobór miedzi
• Zatrucie ołowiem 

W takich przypadkach konieczna jest konsultacja z lekarzem i podjęcie się leczenia stanów przyczyniających się do obniżonego poziomu żelaza w organizmie.

 

Tabela 1. Zapotrzebowanie człowieka na żelazo.

Płeć i wiek	Dawka żelaza (mg/dzień)
Niemowlęta
0-0,5	0,3
0,5-1,0	11
Dzieci
1-3 lat	7
4-6 lat	10
7-9 lat	10
Chłopcy
10-12 lat	10
13-15 lat	12
16-18 lat	12
Dziewczęta
10-12 lat	10
13-15 lat	15
16-18 lat	15
Mężczyźni
19-30 lat	10
31-50 lat	10
51-65 lat	10
66-75 lat	10
>75 lat	10
Kobiety
19-30 lat	18
31-50 lat	18
51-65 lat	10
66-75 lat	10
>75 lat	10
ciężarne	27
w okresie laktacji	10

Żelazo – przyczyny i objawy niedoboru

Nasz organizm jest bardzo oszczędny w przetwarzaniu żelaza. Oznacza to, że bardzo niewiele żelaza jest usuwane z ustroju (jest to zaledwie ok 1 mg/dzień). Znaczna część żelaza jest odzyskiwana na drodze „recyklingu” starych, zużytych krwinek czerwonych (erytrocytów), które po rozkładzie przez makrofagi uwalniają żelazo, mogące być ponownie wykorzystane .

Niedobór żelaza prowadzi do niedokrwistości (anemii) objawiającej się zmęczeniem, upośledzeniem odporności, zaburzeniami koncentracji i pogorszeniem stanu urody

W przebiegu deficytu żelaza i rozwoju niedokrwistości z niedoboru żelaza może pojawić się wiele różnorodnych objawów, takich jak:

• Osłabienie, zmęczenie, drażliwość
• Zaburzenia żołądkowo-jelitowe
• Bóle i zawroty głowy
• Mroczki przed oczami
• Upośledzenie funkcji poznawczych
• Osłabienie odporności
• Zmniejszenie wydolności fizycznej
• Zaburzenie regulacji temperatury ciała (uczucie zimna)
• Pogorszenie się  koncentracji
• Przyspieszone bicie serca
• Zaburzenia snu
• Nadciśnienie tętnicze
• Zwiększona łamliwość paznokci (w kształcie łyżki)
• Powstanie zajadów
• Wypadanie włosów
• Suchość i bladość skóry 

Wiele osób może być zagrożonych niedoborem żelaza

Brak żelaza w ustroju najczęściej stwierdza się w przypadku:

• Kobiet ciężarnych 
• Obfitego miesiączkowania i krwotoków miesiączkowych 
• Małych dzieci (np. noworodków z niską masą urodzeniową, urodzonych przedwcześnie, z ciąży mnogiej) 
• Wegetarian i wegan
• Sportowców 
• Dawców krwi 
• Osób cierpiących na nowotwory, choroby układu pokarmowego (celiakię, chorobę Leśniowskiego-Crohna, wrzodziejące zapalenie jelita grubego) , niewydolność serca , choroby zapalne i zakaźne 
• Resekcji jelit
• Zakażenia bakterią Helicobacter pylori 

Warto też zauważyć, że do prawidłowego wykorzystania żelaza potrzebna jest witamina A i miedź. Zarówno brak miedzi jak i witaminy A może pogłębiać objawy niedoboru żelaza .

Przeczytaj więcej o niedoborze żelaza - jego objawach, skutkach i leczeniu

Żelazo – jak zbadać poziom w organizmie

Aby sprawdzić niedobór żelaza należy wykonać oznaczenie kilku parametrów we krwi

Stan żelaza w naszym organizmie można sprawdzić wykonując badanie krwi. Istnieje wiele różnych parametrów, które mogą wskazywać na poziom żelaza. Dla wykrycia wczesnego niedoboru żelaza można wykonać badanie zawartości ferrytyny we krwi.

Wyczerpywanie się poziomu żelaza i rozwój jego niedoboru przebiegają w kilku etapach:

• Łagodny niedobór żelaza - stężenie ferrytyny ulega obniżeniu w surowicy krwi, następuje zmniejszenie poziomu żelaza w szpiku kostnym
• Marginalny niedobór żelaza - zapasy żelaza są wyczerpywane, obniżeniu ulega nasycenie transferryny żelazem, poziom hemoglobiny zazwyczaj utrzymuje się w normie; zmniejsza się stężenie żelaza w osoczu i wzrasta poziom transferryny w osoczu (mierzony całkowitą zdolnością wiązania żelaza w osoczu); zwiększa się również stężenie receptora transferryny w surowicy
• Anemia z niedoboru żelaza - zapasy żelaza są wyczerpane; poziomy hematokrytu i hemoglobiny ulegają obniżeniu; rozwija się niedokrwistość mikrocytarna charakteryzująca się małymi czerwonymi krwinkami o niskim stężeniu hemoglobiny

W celu określenia wyczerpania zasobów żelaza, niedoboru żelaza, anemii spowodowanej niedoborem żelaza, czy też anemii chorób przewlekłych można zbadać we krwi różne parametry. To, które parametry mogą być przydatne i jak należy je interpretować przedstawiono w tabeli 2 i 3.

Tabela 2. Interpretacja ogólna parametrów krwi wskazujących na stan żelaza w organizmie.

Stan żelaza w organizmie	Parametry
Wyczerpanie zasobów żelaza	Obniżony poziom żelaza we krwi Obniżone nasycenie transferryny żelazem Niski poziom hepcydyny
Niedobór żelaza	Niski poziom żelaza we krwi Niskie nasycenie transferryny żelazem Niski poziom hepcydyny
Anemia z niedoboru żelaza	Niski poziom żelaza we krwi Niskie nasycenie transferryny żelazem Obniżony poziom ferrytyny Obniżony poziom hemoglobiny Obniżona średnia objętość krwinek czerwonych Hipochromowe krwinki czerwone Niski poziom hepcydyny
Anemia chorób przewlekłych	Niski poziom żelaza we krwi Niskie lub normalne nasycenie transferryny żelazem Wysoki  lub prawidłowy poziom ferrytyny Niski poziom hemoglobiny Wysoki poziom hepcydyny

Dodatkowymi parametrami, które mogą być przydatne w określeniu anemii z niedoboru żelaza są:

• MCV, średnia objętość erytrocytu
• MCH, średnia zawartość hemoglobiny w erytrocytach
• MCHC, średnie stężenie hemoglobiny w erytrocytach
• Retikulocyty

Tabela 3. Interpretacja parametrów krwi wskazujących na możliwy niedobór żelaza.

Parametr	Wartości referencyjne (normy)	Interpretacja wyników w kierunku możliwego niedoboru żelaza
Transferyna	2-4 g/l (lub 25-50 μmol/l)	powyżej normy
Ferrytyna	Mężczyźni: 15-400 μg/l Kobiety: 10-200 μg/l	poniżej normy
Wysycenie transferryny	20-45%	poniżej normy
Całkowita zdolność wiązania żelaza (TIBC)	Mężczyźni: 45-70 μmol/l  (lub 252-391 μg/dl) Kobiety: 40-80 μmol/l  (lub 223-446 μg/dl)	powyżej normy
Żelazo	11-33 μmol/l (lub 60-180 μg/dl)	poniżej normy
Średnia objętość erytrocytów (MCV)	82-92 fl	poniżej normy
Średnia zawartość hemoglobiny w erytrocytach (MCH)	27-31 pg	poniżej normy
Średnie stężenie hemoglobiny w erytrocytach (MCHC)	32-36 g/dl	poniżej normy
Hematokryt	Mężczyźni: 40-54% Kobiety: 37-47%	poniżej normy
Hemoglobina	Mężczyźni: 14-18 g/l Kobiety: 12-16 g/l	poniżej normy
Retikulocyty	0,5-1,5% liczby erytrocytów (lub 20 000 – 100 000 / μl)	poniżej normy

Stan zapalny może fałszować wyniki badań krwi

Warto mieć na uwadze fakt, że w przypadku stanów zapalnych, poziom żelaza we krwi może być obniżony ale nie musi to oznaczać jego niedoboru w organizmie. Obecność stanu zapalnego powoduje, że żelazo z krwi przenoszone jest do miejsc jego magazynowania.  Dlatego też warto zbadać poziom białka C-reaktywnego (CRP) i OB, które są wskaźnikami stanu zapalnego .

Żelazo – przyczyny i objawy nadmiaru

Organizm człowieka nie radzi sobie z nadmiarem żelaza

U osób dorosłych z prawidłowym funkcjonowaniem jelit bardzo rzadko zdarza się przeciążenie żelazem (nadmiar żelaza) w wyniku spożywania żywności. Jednak w niektórych przypadkach bardzo wysokie spożycie żelaza w postaci suplementów diety może prowadzić do nadmiaru żelaza w ustroju. Nasz organizm nie jest szczególnie zdolny do usuwania wysokich ilości żelaza.

Zbyt duża ilość żelaza prowadzi do dolegliwości żołądkowych i w skrajnych przypadkach do niewydolności narządów

Nadmiar żelaza może prowadzić do wystąpienia zaburzeń żołądkowo-jelitowych, takich jak:

• Zaparcia
• Nudności
• Bóle brzucha
• Wymioty

Objawy te mogą być szczególnie nasilone w przypadku, gdy suplementy żelaza nie są przyjmowane w obecności posiłku .  Wydaje się, że żelazo w postaci chelatów aminokwasowych (np. jako diglicynian żelaza) może wywoływać mniej działań niepożądanych .

Stosowanie suplementów diety zawierających 25 mg żelaza pierwiastkowego (lub więcej) może przyczyniać się do zmniejszenia wchłaniania cynku i obniżenia jego poziomu we krwi .

W ciężkich przypadkach, gdy jednorazowe spożycie żelaza wyniesie ok. 60 mg/kg masy ciała może ono doprowadzić do niewydolności wielu narządów, przyspieszonego pulsu, niskiego ciśnienia krwi, trudności w oddychaniu, drgawek, śpiączki, a nawet śmierci .

Przeciążenie żelazem ma miejsce głównie u osób z zaburzeniami genetycznymi, w wyniku których żelazo gromadzi się w ustroju pomimo jego normalnego spożycia. Przykładem takiej choroby genetycznej jest dziedziczna hemochromatoza, w przebiegu której dochodzi do odkładania się żelaza w wątrobie, sercu i innych tkankach. Może to skutkować rozwojem marskości wątroby, raka wątroby, cukrzycy, kardiomiopatii (uszkodzenia mięśnia sercowego), hipogonadyzmu, artropatii (problemów ze stawami) i zwiększonej pigmentacji skóry.

Nie powinniśmy spożywać więcej niż 40-45 mg żelaza dziennie

Ustalony górny tolerowany poziom spożycia żelaza wskazuje na taki poziom żelaza, przy którym mogą pojawić się dolegliwości żołądkowo-jelitowe. Ograniczenia te nie mają zastosowania dla osób leczonych żelazem pod ścisłą kontrolą lekarzy. Należy zaznaczyć, że działania niepożądane mogą pojawić się u osób z chorobami wątroby przy niższych dawkach żelaza niż te, które zostały podane w tabeli 4.

Tabela 4. Górny tolerowany poziom spożycia żelaza.

Wiek	Dawka żelaza (mg/dzień)
	Mężczyźni	Kobiety	Kobiety ciężarne	Kobiety karmiące
0-6 mc.	40	40	-	-
7-12 mc.	40	40	-	-
1-3 lat	40	40	-	-
4-8 lat	40	40	-	-
9-13 lat	40	40	-	-
14-18 lat	45	45
>19 lat	45	45	45	45

Żelazo – interakcje z lekami

Wielokrotnie stwierdzono, że zarówno żelazo może wpływać na skuteczność leków, jak i leki mogą wpływać na poziom żelaza w organizmie. Poniżej omówiono wybrane interakcje leków z żelazem.

Żelazo zmniejsza działanie lewodopy, lewotyroksyny, tetracyklin i bifosfonianów

• Uważa się, że suplementy z żelazem mogą zmniejszać wchłanianie lewodopy wykorzystywanej w leczeniu choroby Parkinsona i zespołu niespokojnych nóg. W USA na etykietach tych leków widnieje informacja, że spożywanie suplementów diety zawierających żelazo może zmniejszać biodostępność lewodopy, a tym samym zmniejszać skuteczność jej działania . 
• Suplementacja żelazem może zmniejszać skuteczność działania lewotyroksyny, która jest stosowana m.in. w leczeniu niedoczynności tarczycy, wola i raka tarczycy. Z tego względu nie zaleca się stosowania żelaza wcześniej niż po upływie 4h od przyjęcia lewotyroksyny .
• Przyjmowanie suplementów diety z żelazem może powodować również zmniejszenie skuteczności penicylaminy, tetracyklin i bifosfonianów.

Niektóre leki prowadzą do niedoboru lub nadmiaru żelaza

Zmniejszenie wchłaniania żelaza może nastąpić w wyniku stosowania inhibitorów pompy protonowej (np. omeprazolu lub lanzoprazolu) i antagonistów receptora histaminowego (H2), czyli leków wykorzystywanych w celu zmniejszenia kwasowości treści żołądkowej. Dlaczego tak się dzieje? Kwas żołądkowy wpływa korzystnie na wchłanianie żelaza niehemowego. Z tego też względu zmniejszenie jego kwasowości powoduje ograniczenie jego absorbcji. Jednak u osób stosujących tego typu leki przez krótszy okres niż 10 lat, a także charakteryzujących się normalnymi zapasami żelaza, niedobór żelaza nie jest szczególnie groźny .

Wchłanianie żelaza zakłócać mogą też leki stosowane w celu obniżenia stężenia cholesterolu we krwi, takie jak cholestyramina i kolestypol.

Allopurinol, lek stosowany w leczeniu dny moczanowej może zwiększać magazynowanie żelaza w wątrobie i dlatego tez nie należy stosować go w połączeniu z suplementami żelaza.