Goździki - wszystko co warto wiedzieć

Jakie wartości odżywcze dostarczają goździki?

Goździki dostarczają znikomych ilości kalorii

Pomimo, że wartość energetyczna goździków jest stosunkowo wysoka, bo wynosi 274 kcal/100 g, to biorąc pod uwagę to, że są one spożywane w niewielkich ilościach, nie dostarczają one zbyt wielu kalorii.

Przy założeniu, że wraz z wybraną potrawą spożywamy 1 g goździków (choć w rzeczywistości jest to pewnie i mniej), to taka porcja przyprawy dostarcza zaledwie 2,7 kcal.

Goździki nie są dobrym źródłem witamin i składników mineralnych

Co prawda w goździkach obecne są składniki mineralne w stosunkowo wysokich ilościach, to ze względu na to, że są spożywane w niewielkich ilościach, nie są dobrym źródłem tych związków. 

Na największą uwagę zasługuje tutaj mangan, którego w goździkach znajduje się bardzo dużo - 60,13 mg/100 g.

Zawartość pozostałych składników mineralnych w 100 g goździków kształtuje się następująco:

• Wapń - 632 mg
• Żelazo - 11,83 mg
• Magnez - 259 mg
• Fosfor - 104 mg
• Potas - 1020 mg
• Sód - 277 mg
• Cynk - 2,32 mg
• Miedź - 0,37 mg
• Selen - 7,2 µg

W goździkach znajdują się śladowe ilości witamin z grupy B:

• Tiamina - 0,16 mg
• Ryboflawina - 0,22 mg
• Kwas pantotenowy - 0,51 mg
• Witamina B6 - 0,39 mg
• Kwas foliowy - 25 µg

Goździki zawierają również witaminę E - 8,82 mg/100 g i witaminę K - 141,8 µg/100 g.

Goździki są źródłem polifenoli

Goździki zawierają wysokie ilości związków bioaktywnych zaliczanych do polifenoli.

Najważniejszym składnikiem obecnym w goździkach jest eugenol, który odpowiada za wiele właściwości tej przyprawy.

W goździkach znajdują się jeszcze inne związki fenolowe, w tym m.in.:

• Kwas galusowy
• Kwas kawowy
• Kwas ferulowy
• Kwas elagowy
• Kwas salicylowy
• Kempferol
• Kwercetyna 

Jakie właściwości mają goździki?

Goździki mają działanie przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze

W przeprowadzonych badaniach udowodniono, że goździki mają zastosowanie w hamowaniu rozwouj takich bakterii jak:

• Escherichia coli
• Staphylococcus aureus
• Bacillus cereus  

Dodatkowo naukowcy zaobserwowali, że olejek eteryczny z goździków i eugenol w nim zawarty zapobiegają rozwojowi bakterii:

• Listeria monocotygoenes 
• Staphylococcus epidermidis
• Proteus vulgaris
• Pseudomonas aeruginosa  

Na podstawie aktualnego stanu wiedzy można również wskazać, że olejek goździkowy hamuje rozwój grzybów z gatunków:

• Mucor sp.
• Microsporum gypseum
• Fusarium monoliforme
• Trichophytum monoliforme
• Trichophytum rubrum
• Aspergillus sp.
• Fusarium oxysporum 

Goździki na ból zębów

Naukowcy donoszą, że goździki mogą działać przeciwbólowo. A wszystko to za sprawą obecnego w nich eugenolu. 

Powszechnie goździki stosuję się w celu łagodzenia bólu zębów. Zazwyczaj pomocne okazuje się żucie goździków. Można je także stosować na gardło. 

Należy jednak pamiętać, że goździki nie zawsze są skuteczne w uśmierzaniu bólu i zazwyczaj ich działanie jest tylko tymczasowe. Stosowanie goździków na ból zęba nie powinno zastąpić wizyty u dentysty. U niektórych osób na skutek takiego stosowania goździków może pojawić się opuchlizna.

Goździki działają ochronnie na wątrobę

W badaniach wykonanych na modelach zwierzęcych naukowcy zaobserwowali, że goździki mogą działać hepatoochronnie, czyli mogą chronić wątrobę przed niekorzystnymi czynnikami.

Dla przykładu, w 2017 roku opublikowano wyniki badania, które pokazały, że polifenole obecne w goździkach mogą chronić wątrobę przed szkodliwym działaniem alkoholu. Naukowcy zaobserwowali, że u zwierząt, które otrzymywały te związki nastąpił wzrost aktywności enzymów przeciwutleniających i obniżenie poziomu czynników zapalnych.

W innych pracach zauważono również, że eugenol obecny w goździkach może wspomagać wątrobę w metabolizowaniu ksenobiotyków, czyli neutralizowaniu substancji obcych dla naszego organizmu. 

Dodatkowo w badaniach na zwierzętach zaobserwowano, że składnik ten może zmniejszać stłuszczenie i zapalenie wątroby, jak również obniżać korzystnie aktywność enzymów wątrobowych.

Potencjalne właściwości przeciwnowotworowe

Doświadczenia przeprowadzone na liniach komórkowych (in vitro) pokazały, że goździki i składniki w nich zawarte mogą hamować rozwój niektórych nowotworów, w tym:

• Raka piersi 
• Raka przełyku
• Raka szyjki macicy 
• Raka jelita grubego 

Działanie przeciwwrzodowe

W medycynie tradycyjnej goździki stosowano w leczeniu wrzodów.

Badanie przeprowadzone na zwierzętach wydaje się potwierdzać właściwości przeciwwrzodowe goździków.

Naukowcy zaobserwowali, że stosowanie goździków przyczyniało się do zmniejszenia liczby owrzodzeń oraz powierzchni wrzodów. 

Należy jednak podkreślić, że nie przeprowadzono dotychczas badań z udziałem ludzi, które mogłyby potwierdzić takie działanie goździków.

Goździki redukują zapach czosnku

Czosnek jest wartościowym składnikiem naszej diety, ponieważ wykazuje szerokie właściwości prozdrowotne.

Jednakże niektóre osoby odstrasza jego zapach, którzy utrzymuje się nawet kilkanaście godzin po jego spożyciu.

Jednym ze sposobów, aby zredukować zapach czosnku po spożyciu jest żucie goździków.

Skutki uboczne i przeciwwskazania

Goździki są ogólnie bezpieczne dla zdrowia i nie powodują żadnych skutków ubocznych.

Warto jednak zaznaczyć, że niektóre osoby mogą być uczulone na goździki i w związku z tym należy je wówczas wykluczyć z diety.

Interakcje z lekami

Należy wiedzieć, że związki w nich obecne (głównie eugenol) mogą spowalniać krzepnięcie krwi.

Stąd jednoczesne spożywanie wysokich ilości goździków (w tym szczególnie olejku goździkowego) i przyjmowanie leków przeciwzakrzepowych może zwiększać ryzyko krwawienia i powstawania sinikaków.

Do leków spowalniających krzepnięcie krwi można zaliczyć m.in.:

• Aspirynę
• Ibuprofen
• Heparynę
• Warfarynę
• Naproksen
• Diklofenak

Goździki w ciąży

Goździki jako przyprawa są bezpieczne dla kobiet ciężarnych i karmiących piersią. Nie ma konieczności eliminowania ich z diety w trakcie ciąży lub w okresie laktacji.

Jednakże ze względu na brak danych, nie zaleca się stosowania preparatów z goździkami (np. olejku goździkowego) przez kobiety ciężarne i karmiące piersią.

Jak spożywać goździki?

Goździki są spożywane głównie jako przyprawa. Komponują się z wieloma różnymi potrawami i najczęśćiej dodawane są do takich produktów i dań jak:

• Kompoty
• Konfitury
• Ponczo
• Grzane wino
• Potrawy mięsne (np. baranina, dziczyzna)
• Kapusta kiszona
• Ciasta i ciasteczka
• Produkty marynowane

Przechowywanie

Goździki powinny być przechowywane w ciemnym, chłodnym i suchym miejscu.

Goździki najlepiej przechowywać w całości (a nie zmielone). Wówczas mają dłuższą przydatność do spożycia, a związki aktywne w nich zawarte cechują się wyższą aktywnością.

Jakość goździków można sprawdzić umieszczając je w szklance wypełnionej wodą. Gożdziki o wyższej jakości powinny unosić się na wodzie w pionie, za te mniej świeże będą unosić się w poziomie lub będą opadać na dno.