Ciecierzyca
Ostatnia aktualizacja: 28 maja 2023
- Pisząc ten artykuł, korzystaliśmy z:
- 8źródła
- 15badań
Ciecierzyca (Cicer arietinum L.), nazywana również fasolą garbanzo to jedna z najstarszych roślin uprawnych. Zaliczana jest do rodziny bobowatych (Fabaceae). Spośród wszystkich roślin strączkowych zajmuje na świecie trzecie miejsce pod względem wielkości produkcji (obok fasoli i grochu). Prawdopodobnie pochodzi ona z Lewantu i starożytnego Egiptu. Największym producentem ciecierzycy są Indie. Z ciecierzycy przygotowywana jest bardzo popularna pasta - hummus.
Wpływ na zdrowie: | Pozytywny |
Nazwa: | Ciecierzyca |
Alternatywne nazwy: | Fasola garbanzo |
Kalorie: | 378 kcal/100 g 47,2 kcal/12,5 g (1 łyżka) |
Bogata w: | Błonnik, białko, kwas foliowy, mangan, miedź |
Właściwości: | Obniżanie ciśnienia krwi, redukcja stężenia cholesterolu, poprawia glikemii, wspomaganie odchudzania |
W ciąży: | Nie ma przeciwwskazań do spożywania |
Przeciwwskazania: | U niektórych osób może powodować dolegliwości żołądkowo-jelitowe (np. bóle brzucha, wzdęcia, nudności). Ciecierzycy nie mogą spożywać osoby z alergią na nią. |
Jak przechowywać: | |
Cena: | 7-10 zł/kg (nasiona suche) |
W pigułce
- Ciecierzyca jest produktem stosunkowo kalorycznym (378 kcal/100 g), dostarczającym m.in. białko, błonnik, kwas foliowy, mangan, miedź
- Ciecierzyca może być pomocna w redukcji ciśnienia tętniczego i obniżaniu poziomu cholesterolu we krwi
- Spożywanie ciecierzycy poprawia glikemię, zapewnia uczucie sytości i może wspomagać odchudzanie
- Ciecierzyca u niektórych osób może powodować dolegliwości ze strony układu pokarmowego (np. bóle brzucha, wzdęcia, biegunkę)
- Ciecierzyca nie powinna być spożywana przez osoby, które mają na nią alergię
Ciecierzyca: wartości odżywcze
Ciecierzyca jest dość kaloryczna
Ciecierzyca, podobnie jak inne nasiona roślin strączkowych jest produktem cechującym się stosunkowo wysoką kalorycznością.
Wartość energetyczna ciecierzycy wynosi 378 kcal/100 g.
Przykładowo, 1 łyżka ciecierzycy (12,5 g) dostarcza 47,2 kcal.
Ciecierzyca ma niski indeks i ładunek glikemiczny
Wartość indeksu glikemicznego ciecierzycy wynosi 28 (IG = 28).
Podobnie, ciecierzyca cechuje się niskim ładunkiem glikemicznym (ŁG = 2,2).
Ciecierzyca jest źródłem węglowodanów, białka i błonnika
Zawartość podstawowych składników odżywczych w ciecierzycy kształtuje się następująco (w przeliczeniu na 1 łyżkę):
- Białko - 2,56 g
- Tłuszcz - 0,76 g
- Węglowodany - 7,87 g
- Błonnik pokarmowy - 1,52 g (6,1% RWS)
Białko obecne w ciecierzycy jest ubogie w aminokwasy siarkowe (metioninę i cysteinę). Stąd nie jest ono pełnowartościowe. Brak tych aminokwasów można zrównoważyć spożywaniem produktów zbożowych, które obfitują w aminokwasy siarkowe. Stąd w posiłku warto łączyć ze sobą nasiona roślin strączkowych ze zbożami.
Ciecierzyca jest bardzo dobrym źródłem manganu
Spośród składników mineralnych, ciecierzyca dostarcza najwyższe ilości manganu, miedzi, potasu i fosforu.
Zawartość poszczególnych składników wynosi (w przeliczeniu na 1 łyżkę):
- Mangan - 2,66 mg (133% RWS)
- Miedź - 0,08 mg (8% RWS)
- Potas - 89,8 mg (4,5% RWS)
- Fosfor - 31,5 mg (4,5% RWS)
- Żelazo - 0,54 mg (3,9% RWS)
- Cynk - 0,35 mg (3,5% RWS)
- Magnez - 9,88 mg (2,6% RWS)
- Wapń - 7,12 mg (0,9% RWS)
Ciecierzyca jest bogata w kwas foliowy
W ciecierzycy znajdują się wysokie ilości kwasu foliowego, który jest składnikiem niezbędnym w ciąży do zapewnienia prawidłowego rozwoju układu nerwowego płodu.
Poziom witamin w ciecierzycy wynosi:
- Kwas foliowy - 69,6 µg (34,8% RWS)
- Tiamina - 0,06 mg (5,5% RWS)
- Witamina B6 - 0,07 mg (5% RWS)
- Kwas pantotenowy - 0,2 mg (3,3% RWS)
- Ryboflawina - 0,026 mg (1,9% RWS)
- Witamina K - 1,12 µg (1,5% RWS)
- Niacyna - 0,19 mg (1,2% RWS)
- Witamina E - 0,1 mg (0,8% RWS)
- Witamina C - 0,5 mg (0,6% RWS)
W ciecierzycy znajdują się związki bioaktywne
W składzie chemicznym ciecierzycy możemy wymienić również związki aktywne, takie jak:
- Karotenoidy (głównie beta-karoten)
- Izoflawony (biochanin, formononetyna)
- Kwasy fenolowe (m.in. kwas galusowy, kwas kawowy, kwas ferulowy, kwas p-kumarowy, kwas chlorogenowy, kwas protokatechowy, kwas syryngowy)
Choć trzeba zaznaczyć, że ich poziom nie jest szczególnie wysoki.
Ciecierzyca zawiera związki antyodżywcze
W ciecierzycy możemy znaleźć również związki antyodżywcze, które mogą utrudniać trawienie i przyswajanie niektórych składników pokarmowych.
Do związków antyodżywczych obecnych w ciecierzycy należy zaliczyć przede wszystkim:
- Alkaloidy
- Garbniki
- Kwas fitynowy
- Inhibitory trypsyny i chymotrypsyny
- Lektyny
Poziom tych składnikow można obniżyć poprzez namaczanie i gotowanie nasion.
Ciecierzyca: potwierdzone właściwości
Ciecierzyca posiada szereg właściwości zdrowotnych, które zostały dobrze sprawdzone w badaniach naukowych.
Na podstawie wielu badań, naukowcy sugerują, że szczególne korzyści można odnotować przy spożyciu różnych nasion roślin strączkowych w ilości ok. 150 g/dzień (podana ilość dotyczy masy strączków ugotowanych).
Ciecierzyca może obniżać poziom cholesterolu
W jednym z badań przeprowadzonych z udziałem kobiet i mężczyzn naukowcy zaobserwowali, że spożywanie ciecierzycy przyczynia się do obniżenia poziomu cholesterolu całkowitego (o 3,9%) i "złego" cholesterolu LDL (o 4,6%).
Podobne wyniki odnotowano również w innej pracy. U osób, które spożywały ciecierzycę (co najmniej 728 g ciecierzycy konserwowej tygodniowo) nastąpiło obniżenie stężenia cholesterolu całkowitego o 7,7 mg/dl i "złego" cholesterolu LDL o 7,3 mg/dl.
Obserwacje te potwierdzają wyniki metaanalizy, które jednoznacznie dowodzą, że jedzenie nasion roślin strączkowych prowadzi do znaczącego obniżenia poziomu cholesterolu LDL.
Podsumowanie: Regularne spożywanie ciecierzycy wiąże się z poprawą profilu lipidowego krwi, co ma korzystny wpływ na zdrowie układu krążenia.
Ciecierzyca może przyczyniać się do obniżenia ciśnienia krwi
Opracowanie naukowe, w którym podsumowano wyniki kilku badań naukowych dostarczyło wniosków, które wskazują, że jedzenie nasion roślin strączkowych (np. ciecierzycy) może powodować istotne obniżenie skurczowego ciśnienia krwi (średnio o 2,25 mmHg).
Spożywanie strączków zmniejsza ryzyko chorób układu krążenia
Najnowsza analiza badań prospektywnych z 2019 roku pokazuje, że osoby spożywające wysokie ilości nasion roślin strączkowych mają niższe ryzyko wystąpienia:
- Chorób sercowo-naczyniowych ogółem (o 8%)
- Choroby wieńcowej (o 10%)
- Nadciśnienia tętniczego (o 9%)
Jednocześnie należy zauważyć, że naukowcy nie odnotowali związku pomiędzy spożywaniem strączków, a ryzykiem zawału mięśnia sercowego i udarów mózgu.
Podsumowanie: Spożywanie nasion strączkowych (w tym ciecierzycy) może w pewnym stopniu chronić nas przed chorobami sercowo-naczyniowymi.
Ciecierzyca może poprawiać kontrolę glikemii
Autorzy badań zauważyli, że włączenie do diety wysokich ilości ciecierzycy może przyczyniać się do obniżenia poziomu insuliny na czczo, jak również do złagodzenia insulinooporności.
Z kolei w 2017 roku opublikowano pracę, która pokazała, że spożywanie ciecierzycy może być pomocne w hamowaniu wzrostu stężenia glukozy we krwi po zjedzeniu posiłku.
W innym doświadczeniu naukowcy odnotowali, że spożycie posiłku zawierającego ciecierzycę doprowadziło do mniejszego wzrostu stężenia glukozy we krwi, w porównaniu do zjedzenia posiłku na bazie pszenicy. Trzeba jednak podkreślić, że efekty te nie przełożyły się na długotrwałą poprawę wrażliwości na insulinę.
Dodatkowo w 2009 roku zamieszczono wyniki analizy wielu badań naukowych, które udowodniły, że spożywanie nasion roślin strączkowych (a do takich należy ciecierzyca) przyczynia się do redukcji poziomu glukozy we krwi.
Podsumowanie: Aktualny stan wiedzy potwierdza, że ciecierzyca może korzystnie regulować glikemię, przez co jest odpowiednim produktem dla osób zmagających się ze zbyt wysokim poziomem glukozy we krwi, w tym dla osób z cukrzycą.
Ciecierzyca może wspomagać odchudzanie
Wydaje się, że jedzenie ciecierzycy powoduje wzrost sytości i zahamowanie apetytu.
Z kolei metaanaliza z 2016 roku potwierdziła, że regularne sięganie po nasiona roślin strączkowych może przyczyniać się do niewielkiego obniżenia masy ciała.
Podsumowanie: Dotychczas przeprowadzone badania naukowe dostarczają dowodów, że spożywanie ciecierzycy może być pomocne w kontrolowaniu masy ciała i odchudzaniu.
Przeciwwskazania
Ciecierzyca może być przyczyną dolegliwości żołądkowo-jelitowych
U osób wrażliwych spożywanie ciecierzycy może powodować dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego takie, jak:
- Bóle brzucha
- Wzdęcia
- Nudności
- Biegunki
- Wymioty
Te skutki uboczne mogą wynikać z obecności w ciecierzycy oligosacharydów i lektyn.
Niektóre osoby mają alergię na ciecierzycę
Osoby uczulone na ciecierzycę nie powinny jej spożywać. W przeciwnym razie mogą wystąpić objawy takie, jak:
- Nieżyt nosa
- Kaszel
- Świszczący oddech
- Duszności
- Pokrzywka
- Obrzęk naczynioruchowy
- Reakcje anafilaktyczne
Więcej podobnych treści
Kakao
Kakao (nasiona z owoców kakaowca) to najważniejszy składnik czekolady. Kakao jest dobrym źródłem ...
- dr Bartosz Kulczyński
- 09 listopada 2020
Pestki dyni
Pestki dyni są bogate w wiele ważnych składników odżywczych, głównie w: magnez, cynk, nienasycone...
- dr Bartosz Kulczyński
- 08 listopada 2020
Tofu
Tofu to twaróg powstały z nasion soi, który jest dobrym źródłem wapnia w diecie wegan. Tofu posia...
- dr Bartosz Kulczyński
- 22 grudnia 2020
Olej z czarnuszki
Olej z czarnuszki to produkt o wielu udowodnionych właściwościach zdrowotnych. Może m.in. łagodzi...
- dr Bartosz Kulczyński
- 25 lutego 2021
Olej kokosowy
Olej kokosowy jest otrzymywany z orzechów kokosowca. Posiada właściwości przeciwbakteryjne i anty...
- dr Bartosz Kulczyński
- 13 grudnia 2020
Oliwa z oliwek
Oliwa z oliwek to jeden z najzdrowszych produktów, który stanowi podstawę diety śródziemnomorskie...
- dr Bartosz Kulczyński
- 08 listopada 2020
Spis badań i źródeł
- https://academic.oup.com/ajcn/article/79/3/390/4690125
- https://fdc.nal.usda.gov/fdc-app.html#/food-details/173756/nutrients
- https://foodstruct.com/food/chickpea
- S P Patil i wsp.: Chickpea: a major food allergen in the Indian subcontinent and its clinical and immunochemical correlation. Ann Allergy Asthma Immunol, 2001, 87(2), 140-5.
- J K Pittaway i wsp.: Dietary supplementation with chickpeas for at least 5 weeks results in small but significant reductions in serum total and low-density lipoprotein cholesterols in adult women and men. Ann Nutr Metab, 2006;50(6):512-8., 50(6), 512-8.
- Jane K Pittaway i wsp.: Chickpeas may influence fatty acid and fiber intake in an ad libitum diet, leading to small improvements in serum lipid profile and glycemic control. J Am Diet Assoc, 2008, 108(6), 1009-13.
- J L Sievenpiper i wsp.: Effect of non-oil-seed pulses on glycaemic control: a systematic review and meta-analysis of randomised controlled experimental trials in people with and without diabetes. Diabetologia, 2009, 52(8), 1479-95.
- Catherine M Murty i wsp.: Chickpea supplementation in an Australian diet affects food choice, satiety and bowel health. Appetite, 2010, 54(2), 282-8.
- A K Jukanti i wsp.: Nutritional quality and health benefits of chickpea (Cicer arietinum L.): a review. Br J Nutr, 2012, 108 Suppl 1, S11-26.
- Wendy J Dahl i wsp.: Gastrointestinal Tolerance to Daily Canned Chickpea Intake. Can J Diet Pract Res, 2014, 75(4), 218-21.
- Shana J Kim i wsp.: Effects of dietary pulse consumption on body weight: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. Am J Clin Nutr, 2016, 103(5), 1213-23.
- Rinkesh Kumar Gupta i wsp.: Health Risks and Benefits of Chickpea (Cicer arietinum) Consumption. J Agric Food Chem, 2017, 65(1), 6-22.
- Tasleem A Zafar i wsp.: Chickpeas suppress postprandial blood glucose concentration, and appetite and reduce energy intake at the next meal. J Food Sci Technol, 2017, 54(4), 987-994.
- Helena Ferreira i wsp.: Benefits of pulse consumption on metabolism and health: A systematic review of randomized controlled trials. Crit Rev Food Sci Nutr, 2021;61(1):85-96., 61(1), 85-96.
- Vanessa Ha i wsp.: Effect of dietary pulse intake on established therapeutic lipid targets for cardiovascular risk reduction: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. CMAJ., 2014, 186(8), E252–E262.
- Taylor C. Wallace i wsp.: The Nutritional Value and Health Benefits of Chickpeas and Hummus. Nutrients., 2016, 8(12), 766.
- Viranda H. Jayalath i wsp.: Effect of Dietary Pulses on Blood Pressure: A Systematic Review and Meta-analysis of Controlled Feeding Trials. Am J Hypertens., 2014, 27(1), 56–64.
- Effie Viguiliouk i wsp.: Associations between Dietary Pulses Alone or with Other Legumes and Cardiometabolic Disease Outcomes: An Umbrella Review and Updated Systematic Review and Meta-analysis of Prospective Cohort Studies. Adv Nutr., 2019, 10(Suppl 4), S308–S319.
Masz pytanie?
Jeśli chciałbyś wiedzieć więcej na ten temat lub wiesz jak uzupełnić artykuł, napisz do nas. Nasi specjaliści udzielą Tobie szybkiej odpowiedzi i przeanalizują proponowane zmiany w treści.