Ciecierzyca

  • dr Bartosz Kulczyński

    autor:

    dr Bartosz Kulczyński

    Dietetyk

    Dietetyk, doktorant na Wydziale Nauk o Żywności i Żywieniu, współzałożyciel Fundacji Dietoterapii i Promocji Zdrowia „Kierunek-Zdrowie”.

Ciecierzyca

Ostatnia aktualizacja: 28 maja 2023

  • Pisząc ten artykuł, korzystaliśmy z:
  • 8źródła
  • 15badań

Ciecierzyca (Cicer arietinum L.), nazywana również fasolą garbanzo to jedna z najstarszych roślin uprawnych. Zaliczana jest do rodziny bobowatych (Fabaceae). Spośród wszystkich roślin strączkowych zajmuje na świecie trzecie miejsce pod względem wielkości produkcji (obok fasoli i grochu). Prawdopodobnie pochodzi ona z Lewantu i starożytnego Egiptu. Największym producentem ciecierzycy są Indie. Z ciecierzycy przygotowywana jest bardzo popularna pasta - hummus.

Wpływ na zdrowie:

Pozytywny

Nazwa:

Ciecierzyca

Alternatywne nazwy:

Fasola garbanzo

Kalorie:

378 kcal/100 g

47,2 kcal/12,5 g (1 łyżka)

Bogata w:

Błonnik, białko, kwas foliowy, mangan, miedź

Właściwości:

Obniżanie ciśnienia krwi, redukcja stężenia cholesterolu, poprawia glikemii, wspomaganie odchudzania

W ciąży:

Nie ma przeciwwskazań do spożywania

Przeciwwskazania:

U niektórych osób może powodować dolegliwości żołądkowo-jelitowe (np. bóle brzucha, wzdęcia, nudności).

Ciecierzycy nie mogą spożywać osoby z alergią na nią.

 

W pigułce

  • Ciecierzyca jest produktem stosunkowo kalorycznym (378 kcal/100 g), dostarczającym m.in. białko, błonnik, kwas foliowy, mangan, miedź
  • Ciecierzyca może być pomocna w redukcji ciśnienia tętniczego i obniżaniu poziomu cholesterolu we krwi
  • Spożywanie ciecierzycy poprawia glikemię, zapewnia uczucie sytości i może wspomagać odchudzanie
  • Ciecierzyca u niektórych osób może powodować dolegliwości ze strony układu pokarmowego (np. bóle brzucha, wzdęcia, biegunkę)
  • Ciecierzyca nie powinna być spożywana przez osoby, które mają na nią alergię

Ciecierzyca: wartości odżywcze

Ciecierzyca jest dość kaloryczna

Ciecierzyca, podobnie jak inne nasiona roślin strączkowych jest produktem cechującym się stosunkowo wysoką kalorycznością.

Wartość energetyczna ciecierzycy wynosi 378 kcal/100 g.

Przykładowo, 1 łyżka ciecierzycy (12,5 g) dostarcza 47,2 kcal.

Ciecierzyca ma niski indeks i ładunek glikemiczny

Wartość indeksu glikemicznego ciecierzycy wynosi 28 (IG = 28).

Podobnie, ciecierzyca cechuje się niskim ładunkiem glikemicznym (ŁG = 2,2).

Ciecierzyca jest źródłem węglowodanów, białka i błonnika

Zawartość podstawowych składników odżywczych w ciecierzycy kształtuje się następująco (w przeliczeniu na 1 łyżkę):

  • Białko - 2,56 g
  • Tłuszcz - 0,76 g
  • Węglowodany - 7,87 g
  • Błonnik pokarmowy - 1,52 g (6,1% RWS)

Białko obecne w ciecierzycy jest ubogie w aminokwasy siarkowe (metioninę i cysteinę). Stąd nie jest ono pełnowartościowe. Brak tych aminokwasów można zrównoważyć spożywaniem produktów zbożowych, które obfitują w aminokwasy siarkowe. Stąd w posiłku warto łączyć ze sobą nasiona roślin strączkowych ze zbożami.

Ciecierzyca jest bardzo dobrym źródłem manganu

Spośród składników mineralnych, ciecierzyca dostarcza najwyższe ilości manganu, miedzi, potasu i fosforu.

Zawartość poszczególnych składników wynosi (w przeliczeniu na 1 łyżkę):

Ciecierzyca jest bogata w kwas foliowy

W ciecierzycy znajdują się wysokie ilości kwasu foliowego, który jest składnikiem niezbędnym w ciąży do zapewnienia prawidłowego rozwoju układu nerwowego płodu.

Poziom witamin w ciecierzycy wynosi:

W ciecierzycy znajdują się związki bioaktywne

W składzie chemicznym ciecierzycy możemy wymienić również związki aktywne, takie jak:

  • Karotenoidy (głównie beta-karoten)
  • Izoflawony (biochanin, formononetyna)
  • Kwasy fenolowe (m.in. kwas galusowy, kwas kawowy, kwas ferulowy, kwas p-kumarowy, kwas chlorogenowy, kwas protokatechowy, kwas syryngowy)

Choć trzeba zaznaczyć, że ich poziom nie jest szczególnie wysoki.

Ciecierzyca zawiera związki antyodżywcze

W ciecierzycy możemy znaleźć również związki antyodżywcze, które mogą utrudniać trawienie i przyswajanie niektórych składników pokarmowych.

Do związków antyodżywczych obecnych w ciecierzycy należy zaliczyć przede wszystkim:

  • Alkaloidy
  • Garbniki
  • Kwas fitynowy
  • Inhibitory trypsyny i chymotrypsyny
  • Lektyny

Poziom tych składnikow można obniżyć poprzez namaczanie i gotowanie nasion.

Ciecierzyca: potwierdzone właściwości

Ciecierzyca posiada szereg właściwości zdrowotnych, które zostały dobrze sprawdzone w badaniach naukowych. 

Na podstawie wielu badań, naukowcy sugerują, że szczególne korzyści można odnotować przy spożyciu różnych nasion roślin strączkowych w ilości ok. 150 g/dzień (podana ilość dotyczy masy strączków ugotowanych).

Ciecierzyca może obniżać poziom cholesterolu

W jednym z badań przeprowadzonych z udziałem kobiet i mężczyzn naukowcy zaobserwowali, że spożywanie ciecierzycy przyczynia się do obniżenia poziomu cholesterolu całkowitego (o 3,9%) i "złego" cholesterolu LDL (o 4,6%).

Podobne wyniki odnotowano również w innej pracy. U osób, które spożywały ciecierzycę (co najmniej 728 g ciecierzycy konserwowej tygodniowo) nastąpiło obniżenie stężenia cholesterolu całkowitego o 7,7 mg/dl i "złego" cholesterolu LDL o 7,3 mg/dl.

Obserwacje te potwierdzają wyniki metaanalizy, które jednoznacznie dowodzą, że jedzenie nasion roślin strączkowych prowadzi do znaczącego obniżenia poziomu cholesterolu LDL.

 

Podsumowanie: Regularne spożywanie ciecierzycy wiąże się z poprawą profilu lipidowego krwi, co ma korzystny wpływ na zdrowie układu krążenia.

Ciecierzyca może przyczyniać się do obniżenia ciśnienia krwi

Opracowanie naukowe, w którym podsumowano wyniki kilku badań naukowych dostarczyło wniosków, które wskazują, że jedzenie nasion roślin strączkowych (np. ciecierzycy) może powodować istotne obniżenie skurczowego ciśnienia krwi (średnio o 2,25 mmHg).

Spożywanie strączków zmniejsza ryzyko chorób układu krążenia

Najnowsza analiza badań prospektywnych z 2019 roku pokazuje, że osoby spożywające wysokie ilości nasion roślin strączkowych mają niższe ryzyko wystąpienia:

  • Chorób sercowo-naczyniowych ogółem (o 8%)
  • Choroby wieńcowej (o 10%)
  • Nadciśnienia tętniczego (o 9%)

Jednocześnie należy zauważyć, że naukowcy nie odnotowali związku pomiędzy spożywaniem strączków, a ryzykiem zawału mięśnia sercowego i udarów mózgu.

 

Podsumowanie: Spożywanie nasion strączkowych (w tym ciecierzycy) może w pewnym stopniu chronić nas przed chorobami sercowo-naczyniowymi.

Ciecierzyca może poprawiać kontrolę glikemii

Autorzy badań zauważyli, że włączenie do diety wysokich ilości ciecierzycy może przyczyniać się do obniżenia poziomu insuliny na czczo, jak również do złagodzenia insulinooporności.

Z kolei w 2017 roku opublikowano pracę, która pokazała, że spożywanie ciecierzycy może być pomocne w hamowaniu wzrostu stężenia glukozy we krwi po zjedzeniu posiłku.

W innym doświadczeniu naukowcy odnotowali, że spożycie posiłku zawierającego ciecierzycę doprowadziło do mniejszego wzrostu stężenia glukozy we krwi, w porównaniu do zjedzenia posiłku na bazie pszenicy. Trzeba jednak podkreślić, że efekty te nie przełożyły się na długotrwałą poprawę wrażliwości na insulinę.

Dodatkowo w 2009 roku zamieszczono wyniki analizy wielu badań naukowych, które udowodniły, że spożywanie nasion roślin strączkowych (a do takich należy ciecierzyca) przyczynia się do redukcji poziomu glukozy we krwi.

 

Podsumowanie: Aktualny stan wiedzy potwierdza, że ciecierzyca może korzystnie regulować glikemię, przez co jest odpowiednim produktem dla osób zmagających się ze zbyt wysokim poziomem glukozy we krwi, w tym dla osób z cukrzycą.

Ciecierzyca może wspomagać odchudzanie

Wydaje się, że jedzenie ciecierzycy powoduje wzrost sytości i zahamowanie apetytu.

Z kolei metaanaliza z 2016 roku potwierdziła, że regularne sięganie po nasiona roślin strączkowych może przyczyniać się do niewielkiego obniżenia masy ciała.

 

Podsumowanie: Dotychczas przeprowadzone badania naukowe dostarczają dowodów, że spożywanie ciecierzycy może być pomocne w kontrolowaniu masy ciała i odchudzaniu.

Przeciwwskazania

Ciecierzyca może być przyczyną dolegliwości żołądkowo-jelitowych

U osób wrażliwych spożywanie ciecierzycy może powodować dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego takie, jak:

  • Bóle brzucha
  • Wzdęcia
  • Nudności
  • Biegunki
  • Wymioty

Te skutki uboczne mogą wynikać z obecności w ciecierzycy oligosacharydów i lektyn.

Niektóre osoby mają alergię na ciecierzycę

Osoby uczulone na ciecierzycę nie powinny jej spożywać. W przeciwnym razie mogą wystąpić objawy takie, jak:

  • Nieżyt nosa
  • Kaszel
  • Świszczący oddech
  • Duszności
  • Pokrzywka
  • Obrzęk naczynioruchowy
  • Reakcje anafilaktyczne

Więcej podobnych treści

  • dr Bartosz Kulczyński

    autor:

    dr Bartosz Kulczyński

    Dietetyk

    Dietetyk, doktorant na Wydziale Nauk o Żywności i Żywieniu, współzałożyciel Fundacji Dietoterapii i Promocji Zdrowia „Kierunek-Zdrowie”.


Czy ten artykuł okazał się pomocny?

Oceń wpis i pomóż nam w stworzeniu najlepszego w polskim internecie źródła wiedzy o zdrowiu. Czekamy na Twoje uwagi :)

Dziękujemy za oddany głos!

Twoja opinia jest dla nas ważna. Cieszymy się, że znalazłeś w tym artykule to, czego szukałeś ;)

Dziękujemy za komentarz!

Twoja opinia jest dla nas ważna. Dołożymy wszelkich starań aby nasze artykuły były lepsze.

Twoim zdaniem czegoś tu zabrakło?

Daj nam znać, a wspólnie uzupełnimy ten artykuł


Spis badań i źródeł

  • https://academic.oup.com/ajcn/article/79/3/390/4690125
  • https://fdc.nal.usda.gov/fdc-app.html#/food-details/173756/nutrients
  • https://foodstruct.com/food/chickpea
  • S P Patil i wsp.: Chickpea: a major food allergen in the Indian subcontinent and its clinical and immunochemical correlation. Ann Allergy Asthma Immunol, 2001, 87(2), 140-5.
  • J K Pittaway i wsp.: Dietary supplementation with chickpeas for at least 5 weeks results in small but significant reductions in serum total and low-density lipoprotein cholesterols in adult women and men. Ann Nutr Metab, 2006;50(6):512-8., 50(6), 512-8.
  • Jane K Pittaway i wsp.: Chickpeas may influence fatty acid and fiber intake in an ad libitum diet, leading to small improvements in serum lipid profile and glycemic control. J Am Diet Assoc, 2008, 108(6), 1009-13.

Masz pytanie?

Jeśli chciałbyś wiedzieć więcej na ten temat lub wiesz jak uzupełnić artykuł, napisz do nas. Nasi specjaliści udzielą Tobie szybkiej odpowiedzi i przeanalizują proponowane zmiany w treści.

Administratorem Twoich danych osobowych jest vitapedia.pl. Twoje dane posłużą nam wyłącznie do kontaktowania się z Tobą.

Newsletter