Olej z czarnuszki

  • dr Bartosz Kulczyński

    autor:

    dr Bartosz Kulczyński

    Dietetyk

    Dietetyk, doktorant na Wydziale Nauk o Żywności i Żywieniu, współzałożyciel Fundacji Dietoterapii i Promocji Zdrowia „Kierunek-Zdrowie”.

Olej z czarnuszki

Ostatnia aktualizacja: 09 listopada 2023

  • Pisząc ten artykuł, korzystaliśmy z:
  • 4źródła
  • 9badań

Olej z czarnuszki to olej wytwarzany na drodze tłoczenia nasion czarnuszki siewnej (Nigella sativa). Olej z czarnuszki ma charakterystyczny, nieco gorzki i pikantny smak oraz intensywny, ziołowo-korzenny zapach.

Wpływ na zdrowie:

Pozytywny

Nazwa:

Olej z czarnuszki

Grupa:

Tłuszcze

Kalorie:

826 kcal/100 g
82,6 kcal/10 g (1 porcja = 1 łyżka)

Bogaty w:

Jednonienasycone kwasy tłuszczowe (kwas oleinowy), tymochinon

Właściwości:

Łagodzenie objawów alergicznego nieżytu nosa, działanie przeciwzapalne, obniżanie stężenia cholesterolu i glukozy we krwi, zmniejszanie ciśnienia krwi, właściwości przeciwwirusowe, poprawa jakości nasienia, potencjalne działanie przeciwnowotworowe

W ciąży:

Nie ma przeciwwskazań do spożywania.

Przeciwwskazania:

Brak


Najważniejsze informacje o oleju z czarnuszki: 

  • Olej z czarnuszki (826 kcal/100 g) składa się głównie z nienasyconych kwasów tłuszczowych (kwas linolowy i oleinowy)
  • Olej z czarnuszki jest źródłem tymochinonu, związku o potencjalnym działaniu przeciwnowotworowym
  • Stosowanie oleju z czarnuszki łagodzi objawy alergiczne
  • Olej z czarnuszki działa przeciwzapalnie, poprawiając stan zdrowia osób z RZS
  • Spożywanie oleju z czarnuszki przyczynia się do zmniejszenia poziomu glukozy i cholesterolu we krwi oraz obniżenia ciśnienia krwi
  • Olej z czarnuszki posiada właściwości przeciwwirusowe
  • Olej z czarnuszki jest ogólnie bezpieczny dla zdrowia, ale w większych ilościach (>40 mg/kg masy ciała/dzień) może powodować dolegliwości żołądkowo-jelitowe
  • Olej z czarnuszki nie nadaje się do smażenia i powinien być wykorzystywany wyłącznie na zimno, np. jako dodatek do sałatek

Olej z czarnuszki - wartości odżywcze

Olej z czarnuszki jest kaloryczny

Olej z czarnuszki jest produktem kalorycznym (podobnie jak inne oleje), którego wartość energetyczna wynosi 826 kcal.

Zgodnie z tym, 1 łyżka oleju z czarnuszki (10 ml) dostarcza 82,6 kcal.

Olej z czarnuszki jest źródłem tłuszczu

Olej z czarnuszki charakteryzuje się wysoką zawartością tłuszczu, który występuje w ilości 92 g/100 ml.

Olej z czarnuszki obfituje w nienasycone kwasy tłuszczowe

Olej z czarnuszki składa się głównie z nienasyconych kwasów tłuszczowych.

Skład kwasów tłuszczowych oleju z czarnuszki kształtuje się następująco:

  • Kwasy tłuszczowe nasycone - 14,4 g/100 ml
  • Kwasy tłuszczowe jednonienasycone - 23 g/100 ml
  • Kwasy tłuszczowe wielonienasycone - 55 g/100 ml

Spośród kwasów tłuszczowych obecnych w oleju z czarnuszki dominuje kwas linolowy (52-55 g/100 ml). W mniejszych ilościach występuje też kwas oleinowy (11-24 g/100 ml).

W oleju z czarnuszki znajdują się fitosterole

Olej z czarnuszki zawiera w swoim składzie sterole roślinne (fitosterole). W tej grupie związków dominuje przede wszystkim beta-sitosterol. W mniejszych ilościach występuje stigmasterol i kampesterol.

Olej z czarnuszki zawiera tymochinon

Przeprowadzone badania naukowe pokazały, że w oleju z czarnuszki znajduje się związek bioaktywny o nazwie tymochinon.

Tymochinon to związek, któremu przypisuje się właściwości przeciwnowotworowe i antybakteryjne.

Olej z czarnuszki: właściwości

••• Olej z czarnuszki zmniejsza objawy alergii

Aktualny stan wiedzy pokazuje, że stosowanie oleju z czarnuszki przyczynia się do złagodzenia objawów alergicznego nieżytu nosa.

Na podstawie wykonanych badań, naukowcy zauważyli, że olej z czarnuszki u wielu osób badanych zmniejszył nasilenie kataru i kaszlu.

Trzeba jednak zaznaczyć, że kapsułki z olejem czarnuszki zawierały również 6 mg witaminy E i 1,5 mg beta-karotenu.

W innym badaniu również zauważono, że olej z czarnuszki łagodzi objawy alergicznego nieżytu nosa i powoduje m.in.:

  • Zmniejszenie przekrwienia błony śluzowej nosa
  • Złagodzenie swędzenia nosa
  • Zmniejszenie kataru i napadów kichania
  • Zredukowanie przerostu małżowin

Poziom, przy którym stwierdzono działanie zdrowotne: 40 mg/kg masy ciała/dzień (1500-3500 mg/dzień, podzielone na kilka dawek).

 

Podsumowanie: Olej z czarnuszki może łagodzić objawy ze strony układu oddechowego u osób z alergicznym nieżytem nosa.

••• Olej z czarnuszki poprawia zdrowie osób z RZS

W 2016 roku naukowcy opublikowali wyniki randomizowanego badania, w którym analizowali wpływ spożywania oleju z czarnuszki na zdrowie osób z reumatoidalnym zapaleniem stawów (RZS).

Autorzy doświadczenia wykazali, że olej z czarnuszki łagodzi stany zapalne i zmniejsza stres oksydacyjny u osób chorych na RZS.

Na podstawie tych badań można zasugerować, że olej z czarnuszki może łagodzić przebieg RZS.

Poziom, przy którym stwierdzono działanie zdrowotne: 1000 mg (dwa razy dziennie po 500 mg), stosowane przez 8 tygodni.

 

Podsumowanie: Olej z czarnuszki zmniejsza stany zapalne u osób z reumatoidalnym zapaleniem stawów, przez co może być wykorzystywany jako wspomaganie leczenia tej choroby.

••• Olej z czarnuszki obniża poziom cholesterolu i glukozy u osób z insulinoopornością

Na łamach czasopisma naukowego International Journal of Diabetes in Developing Countries pojawiła się praca naukowa, której wyniki potwierdziły, że olej z czarnuszki może przynosić korzyści zdrowotne osobom z insulinoopornością.

U osób, które stosowały olej z czarnuszki odnotowano obniżenie stężenia cholesterolu całkowitego i "złego" cholesterolu LDL. Dodatkowo u osób tych nastąpiła redukcja poziomu glukozy we krwi.

Autorzy tych badań sugerują, że olej z czarnuszki może być skutecznym uzupełnieniem leczenia insulinooporności.

Poziom, przy którym stwierdzono działanie zdrowotne: 5 ml (dwa razy dziennie po 2,5 ml).

 

Podsumowanie: Olej z czarnuszki może wspomagać leczenie osób z insulinoopornością poprzez obniżenie poziomu glukowy we krwi, jak również redukcję stężenia cholesterolu.

••• Olej z czarnuszki redukuje ciśnienie krwi

Dane naukowe pochodzące z 2013 roku pokazują, że olej z czarnuszki ma działanie hipotensyjne.

Regularne spożywanie oleju czarnuszki przyczynia się do obniżenia skurczowego i rozkurczowego ciśnienia krwi.

Poziom, przy którym stwierdzono działanie zdrowotne: 5 ml (dwa razy dziennie po 2,5 ml) przez 8 tygodni.

 

Podsumowanie: Olej z czarnuszki może być wartościowym produktem w diecie osób cierpiących na nadciśnienie tętnicze, ponieważ prowadzi do obniżenia ciśnienia krwi.

 

••• Olej z czarnuszki działa przeciwwirusowo

Badania przeprowadzone z udziałem ludzi pokazały, że spożywanie oleju z czarnuszki powoduje obniżenie miana wirusa (liczbę kopii wirusa) wywołującego wirusowe zapalenie wątroby typu C (WZW C).

Dodatkowo olej z czarnuszki złagodził stres oksydacyjny u osób cierpiących na WZW C.

Poziom, przy którym stwierdzono działanie zdrowotne:  1350 mg (trzy razy dziennie po 450 mg) przez 3 miesiące.

 

Podsumowanie: Olej z czarnuszki zmniejsza w organizmie ilość wirusa wywołującego WZW C.

••• Olej z czarnuszki poprawia jakość nasienia

W 2014 roku na łamach czasopisma Phytomedicine opublikowano wyniki badania randomizowanego, w którym bezpłodnym mężczyznom podawano olej z czarnuszki.

Po zakończeniu doświadczenia, naukowcy zauważyli, że u osób stosujących olej z czarnuszki nastąpiła poprawa jakości nasienia, w tym zwiększyły się m.in.:

  • Liczba plemników
  • Ruchliwość plemników
  • Objętość nasienia

Poziom, przy którym stwierdzono działanie zdrowotne:  5 ml (dwa razy dziennie po 2,5 ml) przez 2 miesiące.

 

Podsumowanie: Olej z czarnuszki może poprawiać jakość nasienia, wpływając korzystnie w ten sposób na płodność.

•• Olej z czarnuszki ma działanie przeciwnowotworowe

Olejowi z czarnuszki przypisuje się właściwości antynowotworowe, a to za sprawą obecnego w nim związku - tymochinonu.

Tymochinon wykazuje właściwości przeciwnowotworowe w oparciu o kilka mechanizmów:

  • Zwiększa apoptozę (śmierć) komórek nowotworowych
  • Prowadzi do zatrzymania cyklu komórkowego
  • Wzmacnia układ odpornościowy
  • Zmniejsza angiogenezę (niekorzystne tworzenie nowych naczyń krwionośnych) i przerzuty raka

 

Podsumowanie: Na podstawie składu chemicznego można przypuszczać, że olej z czarnuszki będzie działał przeciwnowotworowo. Jednakże takie właściwości wymagają potwierdzenia w badaniach naukowych z udziałem ludzi.

Przeciwwskazania

Olej z czarnuszki jest bezpieczny dla zdrowia

Spożywanie oleju z czarnuszki jest bezpieczne dla wszystkich osób. Na dzień dzisiejszy nie ma określonych konkretnych przeciwwskazań.

Jednakże olej z czarnuszki spożywane w zbyt dużych ilościach może powodować dolegliwości żołądkowo-jelitowe. 

Dawka oleju z czarnuszki, przy której mogą wystąpić skutki uboczne jest indywidualna. U niektórych osób, działania niepożądane mogą pojawić się przy spożyciu ok. 80 mg oleju z czarnuszki/kg masy ciała. Dla przykładu, dla osoby o masie ciała 60 kg byłoby to ok. 5 g oleju.

W badaniach potwierdzono, że dawka, przy której raczej nie powinny pojawić się dolegliwości żołądkowo-jelitowe to 40 mg/kg masy ciała/dzień.

Olej z czarnuszki a ciąża

Na obecną chwilę nie ma żadnych przeciwwskazań do spożywania oleju z czarnuszki w trakcie ciąży lub karmienia piersią.

Jak stosować olej z czarnuszki?

Olej z czarnuszki należy stosować na zimno

Olej z czarnuszki jest źródłem nienasyconych kwasów tłuszczowych i z tego względu nie powinien być on poddawany działaniu podwyższonej temperatury. Dlatego też należy podkreślić, że olej z czarnuszki nie nadaje się do smażenia.

Olej z czarnuszki najlepiej stosować jako dodatek do różnych potraw, np. do sałatek.

Więcej podobnych treści

  • dr Bartosz Kulczyński

    autor:

    dr Bartosz Kulczyński

    Dietetyk

    Dietetyk, doktorant na Wydziale Nauk o Żywności i Żywieniu, współzałożyciel Fundacji Dietoterapii i Promocji Zdrowia „Kierunek-Zdrowie”.


Czy ten artykuł okazał się pomocny?

Oceń wpis i pomóż nam w stworzeniu najlepszego w polskim internecie źródła wiedzy o zdrowiu. Czekamy na Twoje uwagi :)

Dziękujemy za oddany głos!

Twoja opinia jest dla nas ważna. Cieszymy się, że znalazłeś w tym artykule to, czego szukałeś ;)

Dziękujemy za komentarz!

Twoja opinia jest dla nas ważna. Dołożymy wszelkich starań aby nasze artykuły były lepsze.

Twoim zdaniem czegoś tu zabrakło?

Daj nam znać, a wspólnie uzupełnimy ten artykuł


Spis badań i źródeł

  • Hamzeh Alkhatib i wsp.: Thymoquinone content in marketed black seed oil in Malaysia. J Pharm Bioallied Sci, Jul-Sep, 12(3), 284-288.
  • Eman Mahmoud Fathy Barakat i wsp.: Effects of Nigella sativa on outcome of hepatitis C in Egypt. World J Gastroenterol., 2013, 19(16), 2529–2536.
  • Cheikh-Rouhou S. i wsp.: Sterol composition of black cumin (Nigella sativa L.) and Aleppo pine (Pinus halepensis Mill.) seed oils. Journal of Food Composition and Analysis, 2008, 21, 2, 162-168.
  • Vahid Hadi i wsp.: Effects of Nigella sativa oil extract on inflammatory cytokine response and oxidative stress status in patients with rheumatoid arthritis: a randomized, double-blind, placebo-controlled clinical trial. Avicenna J Phytomed, Jan-Feb, 6(1), 34-43.
  • H Fallah Huseini i wsp.: Blood pressure lowering effect of Nigella sativa L. seed oil in healthy volunteers: a randomized, double-blind, placebo-controlled clinical trial. Phytother Res, 2013, 27(12), 1849-53.
  • Ulrich Kalus i wsp.: Effect of Nigella sativa (black seed) on subjective feeling in patients with allergic diseases. Phytother Res, 2003, 17(10), 1209-14.

Masz pytanie?

Jeśli chciałbyś wiedzieć więcej na ten temat lub wiesz jak uzupełnić artykuł, napisz do nas. Nasi specjaliści udzielą Tobie szybkiej odpowiedzi i przeanalizują proponowane zmiany w treści.

Administratorem Twoich danych osobowych jest vitapedia.pl. Twoje dane posłużą nam wyłącznie do kontaktowania się z Tobą.

Newsletter