Olej kokosowy

  • dr Bartosz Kulczyński

    autor:

    dr Bartosz Kulczyński

    Dietetyk

    Dietetyk, doktorant na Wydziale Nauk o Żywności i Żywieniu, współzałożyciel Fundacji Dietoterapii i Promocji Zdrowia „Kierunek-Zdrowie”.

Olej kokosowy

Ostatnia aktualizacja: 20 września 2022

  • Pisząc ten artykuł, korzystaliśmy z:
  • 4źródła
  • 14badań

Olej kokosowy to olej pozyskiwany z jądra (bielma kokosowego) dojrzałych orzechów kokosowych zebranych z palmy kokosowej, inaczej nazywanej kokosowcem właściwym (Cocos nucifera L.). Olej kokosowy jest ważnym olejem jadalnym w przemyśle spożywczym od wielu lat. Jest określany mianem oleju laurynowego, oleju tropikalnego lub tłuszczu cukierniczego. Głównymi producentami oleju kokosowego są Filipiny, Indonezja i Indie. W odróżnieniu od wielu innych olejów roślinnych, olej kokosowy w normalnych warunkach występuje w formie stałej (a nie płynnej).

Wpływ na zdrowie:

Neutralny

Nazwa:

Olej kokosowy

Grupa:

Tłuszcze

Kalorie:

833 kcal/100 g

208 kcal/25 g (1 łyżka)

Bogaty w:

Nasycone kwasy tłuszczowe (kwas laurynowy)

Właściwości:

Działanie przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze, poprawa stanu skóry

W ciąży:

Nie ma szczególnych przeciwwskazań do spożywania

Przeciwwskazania:

Należy ograniczyć spożycie ze względu na wysoką zawartość nasyconych kwasów tłuszczowych


W pigułce

  • Olej kokosowy to produkt kaloryczny (833 kcal/100 g) i niskim indeksie glikemicznym (IG = 22)
  • Olej kokosowy dostarcza bardzo wysokie ilości niekorzystnych, nasyconych kwasów tłuszczowych (głównie kwasu laurynowego)
  • Olej kokosowy działa przeciwbakteryjnie i przeciwgrzybiczo
  • Olej kokosowy stosowany miejscowo może poprawiać stan skóry, szczególnie u osób z atopowym zapaleniem skóry (AZS)
  • Olej kokosowy nie ma istotnego wpływu na obniżenie masy ciała
  • Spożywanie oleju kokosowego może wiązać się ze wzrostem "złego" cholesterolu LDL

Z czego składa się olej kokosowy?

Olej kokosowy to produkt wysokokaloryczny

Olej kokosowy, podobnie jak pozostałe oleje jest produktem o wysokiej kaloryczności.

Wartość energetyczna oleju kokosowego wynosi 833 kcal/100 g.

Zgodnie z tym, 1 łyżka oleju kokosowego (25 g) dostarcza 208 kcal.

Olej kokosowy posiada niski indeks (IG) i ładunek glikemiczny (ŁG)

Olej kokosowy cechuje się niskim indeksem glikemicznym, który wynosi 22 (IG = 22).

Dodatkowo olej kokosowy posiada niski ładunek glikemiczny. Jego wartość dla porcji oleju kokosowego (1 łyżki = 25 g) wynosi 0.04 (ŁG = 0.04).

Olej kokosowy jest źródłem tłuszczu

Jak można się spodziewać, olej kokosowy dostarcza wysokich ilości tłuszczu.

Zawartość tłuszczu w oleju kokosowym kształtuje się na poziomie 99,1 g.

Oznacza to, że jedna łyżka oleju kokosowego (25 g) dostarcza 24,8 g tłuszczu).

Olej kokosowy dostarcza głównie nasycone kwasy tłuszczowe

Tłuszcz obecny w oleju kokosowym składa się przede wszystkim z nasyconych kwasów tłuszczowych.

Zawartość poszczególnych grup kwasów tłuszczowych w oleju kokosowym kształtuje się następująco:

  • Nasycone kwasy tłuszczowe - 82,5 g/100 g
  • Jednonienasycone kwasy tłuszczowe -6,31 g/100 g
  • Wielonienasycone kwasy tłuszczowe - 1,7 g/100 g

Kwasem tłuszczowym występującym w najwyższych ilościach w oleju kokosowym jest kwas laurynowy (41,8 g/100 g).

W mniejszych ilościach występują też np.:

  • Kwas mirystynowy (16,7 g/100 g)
  • Kwas palmitynowy (8,64 g/100 g)
  • Kwas oleinowy (6,27 g/100 g)
  • Kwas kaprynowy (5,39 g/100 g)

Olej kokosowy zawiera niewielkie ilości witaminy E

W oleju kokosowym stwierdzono obecność witaminy E. Jednakże jej poziom jest bardzo niski i wynosi zaledwie 0,11 mg/100 g.

W oleju kokosowym znajdują się polifenole

Olej kokosowy zawiera w swoim składzie polifenole, które są naturalnymi przeciwutleniaczami.

Niestety zawartość związków fenolowych jest niska.

W oleju kokosowym, w najwyższych ilościach występują takie polifenole jak:

  • Kwas galusowy
  • Kwas wanilinowy
  • Kwas p-kumarowy
  • Kwas kawowy
  • Kwas ferulowy
  • Katechiny

Jakie właściwości ma olej kokosowy?

Olej kokosowy posiada działanie antybakteryjne i antygrzybicze

Spośród potwierdzonych właściwości zdrowotnych oleju kokosowego można wymienić głównie jego właściwości przeciwbakteryjne.

Szereg przeprowadzonych badań naukowych pokazał, że stosowanie oleju kokosowego może być skuteczne w hamowaniu rozwoju takich bakterii, jak:

  • Staphylococcus aureus (inaczej gronkowiec złocisty)
  • Streptococcus mutans (bakteria ta jest częstą przyczyną próchnicy)
  • Clostridium difficile

Naukowcy wykazali również, że kwas laurynowy, który jest obecny w wysokich ilościach w oleju kokosowym wykazuje zdolność do hamowania wzrostu bakterii Propionibacterium acnes (odpowiedzialnej za powstawanie trądziku pospolitego) i grzybów Candida albicans, które mogą prowadzić do kandydozy (choroby grzybiczej).

Zewnętrzne stosowanie oleju kokosowego poprawia stan skóry

Istnieją pewne przesłanki, które wskazują, że podawanie oleju kokosowego zewnętrznie może wpływać korzystnie na skórę.

Dla przykładu, naukowcy zauważyli, że stosowanie oleju kokosowego może poprawiać stan skóry i zmniejszać nasilenie choroby u osób cierpiących na atopowe zapalenie skóry (AZS).

Autorzy badań sugerują, że pozytywny wpływ oleju kokosowego na skórę wynika prawdopodobnie z jego działania przeciwzapalnego, jak również z właściwości poprawiających funkcje bariery skórnej.

Olej kokosowy stosowany miejscowo może również w pewnym stopniu chronić skórę przed promieniowaniem UV.

Olej kokosowy a odchudzanie

Bardzo często można spotkać się ze zdaniem, że olej kokosowy jest pomocny w odchudzaniu. Jednakże niestety nie jest to prawdą.

Co prawda w jednym z badań wykazano, że np. spożywanie oleju kososowego wiąże się ze zmniejszeniem apetytu, to jednak nie przekłada się to na istotne obniżenie masy ciała.

Choć należy zwrócić uwagę, że w pojedynczych badaniach zauważono nieznaczną utratę masy ciała (np. 1 kg w okresie 12 tygodni) i niewielkie zmniejszenie obwodu talii.

Jednakże zbierając te wszystkie dane, nie można powiedzieć, że olej kokosowy ma działanie odchudzające.

Przeciwwskazania

Olej kokosowy zaburza profil lipidowy krwi

Olej kokosowy zawiera wysokie ilości nasyconych kwasów tłuszczowych. Zgodnie z aktualnym stanem wiedzy, spożywanie nasyconych kwasów tłuszczowych przyczynia się do rozwoju wielu chorób, w tym chorób sercowo-naczyniowych.

Wyniki opracowania wielu badań z 2020 roku, które zostały opublikowane w czasopiśmie naukowym Circulation pokazały, że spożywanie oleju kokosowego przyczynia się do istotnego wzrostu stężenia "złego" cholesterolu LDL we krwi, w porównaniu do innych olejów roślinnych.

Podobne wnioski wyciągnięto w innej metaanalizie, która również pokazała, że spożywanie oleju kokosowego przyczynia się do wzrostu poziomu "złego" cholesterolu LDL.

Wobec powyższego, olej kokosowy nie powinien być spożywany na co dzień.

Olej kokosowy w ciąży

Brakuje badań z udziałem ludzi, aby móc jednoznacznie wykazać wpływ oleju kokosowego na zdrowie kobiet ciężarnych i karmiących piersią.

Jednakże wydaje się, że jego okazyjne spożywanie nie ma istotnego wpływu na zdrowie i nie jest niebezpieczne dla matki, jak i rozwijającego się płodu.

Pomimo tego, należy zrezygnować ze spożywania oleju kokosowego, gdyż może on przyczyniać się do wzrostu stężenia "złego" cholesterolu LDL we krwi.

Olej kokosowy - jak stosować?

Olej kokosowy nadaje się do smażenia

Zaletą oleju kokosowego jest jego odporność na utlenianie i wysoka stabilność podczas obróbki termicznej.

Stabilność ta wynika z wysokiej zawartości nasyconych kwasów tłuszczowych.

Wobec powyższego, olej kokosowy może być wykorzystywany do gotowania lub smażenia.

Ze względu na wysoką odporność na działanie podwyższonej temperatury, jak również z powodu nadawania korzystnych walorów sensorycznych (np. struktury i konsystencji), olej kokosowy, obok oleju palmowego jest chętnie wykorzystywany w przemyśle spożywczym do wytwarzania wielu produktów.

Wskazówki dotyczące kupowania

W sprzedaży dostępne są dwa podstawowe rodzaje oleju kokosowego:

  • Olej kokosowy rafinowy
  • Olej kokosowy nierafinowany

Jeżeli chcemy stosować olej kokosowy do smażenia, to najlepiej wybierać produkt rafinowany.

W przypadku wykorzystania oleju kokosowego na surowo, do łagodnej obróbki termicznej lub na skórę, warto sięgać po produkt nierafinowany. Warto zauważyć, że olej kokosowy nierafinowany bardzo często cechuje się atrakcyjnym, kokosowym aromatem.

Gdzie i jak przechowywać olej kokosowy?

Ze względu na fakt, że olej kokosowy posiada niską temperaturę topnienia, powinien być przechowywany w chłodnym i zaciemnionym miejscu (z dala od światła). Dodatkowo należy go przechowywać w suchym miejscu, pozbawionym wilgoci (czyli np. łazienka nie nadaje się do przechowywania oleju kokosowego, stosowanego nawet w celach kosmetycznych).

Olej kokosowy najlepiej przechowywać w ciemnej butelce. Jeżeli kupiłeś/aś go w butelce przezroczystej, warto przenieść go do odpowiedniego opakowania.

Jeżeli wykorzystasz już dużą część oleju, pozostałą porcję warto przenieść do mniejszego opakowania (np. butelki). Pozwoli to zmniejszyć ilość tlenu w butelce, którzy przyczynia się do psucia oleju.

Więcej podobnych treści

  • dr Bartosz Kulczyński

    autor:

    dr Bartosz Kulczyński

    Dietetyk

    Dietetyk, doktorant na Wydziale Nauk o Żywności i Żywieniu, współzałożyciel Fundacji Dietoterapii i Promocji Zdrowia „Kierunek-Zdrowie”.


Czy ten artykuł okazał się pomocny?

Oceń wpis i pomóż nam w stworzeniu najlepszego w polskim internecie źródła wiedzy o zdrowiu. Czekamy na Twoje uwagi :)

Dziękujemy za oddany głos!

Twoja opinia jest dla nas ważna. Cieszymy się, że znalazłeś w tym artykule to, czego szukałeś ;)

Dziękujemy za komentarz!

Twoja opinia jest dla nas ważna. Dołożymy wszelkich starań aby nasze artykuły były lepsze.

Twoim zdaniem czegoś tu zabrakło?

Daj nam znać, a wspólnie uzupełnimy ten artykuł


Spis badań i źródeł

  • https://fdc.nal.usda.gov/fdc-app.html#/food-details/1103857/nutrients
  • Teruaki Nakatsuji i wsp.: Antimicrobial property of lauric acid against Propionibacterium acnes: its therapeutic potential for inflammatory acne vulgaris. J Invest Dermatol, 2009, 129(10), 2480-8.
  • Monica L Assunção i wsp.: Effects of dietary coconut oil on the biochemical and anthropometric profiles of women presenting abdominal obesity. Lipids, 2009, 44(7), 593-601.
  • Radava R Korać i wsp.: Potential of herbs in skin protection from ultraviolet radiation. Pharmacogn Rev, 2011, 5(10), 164-73.
  • Mara Therese Padilla Evangelista i wsp.: The effect of topical virgin coconut oil on SCORAD index, transepidermal water loss, and skin capacitance in mild to moderate pediatric atopic dermatitis: a randomized, double-blind, clinical trial. Int J Dermatol, 2014, 53(1), 100-8.
  • Michael Shilling i wsp.: Antimicrobial effects of virgin coconut oil and its medium-chain fatty acids on Clostridium difficile. J Med Food, 2013, 16(12), 1079-85.

Masz pytanie?

Jeśli chciałbyś wiedzieć więcej na ten temat lub wiesz jak uzupełnić artykuł, napisz do nas. Nasi specjaliści udzielą Tobie szybkiej odpowiedzi i przeanalizują proponowane zmiany w treści.

Administratorem Twoich danych osobowych jest vitapedia.pl. Twoje dane posłużą nam wyłącznie do kontaktowania się z Tobą.

Newsletter