Bataty

Bataty - wartości odżywcze

Bataty są umiarkowanie kaloryczne

Wartość energetyczna batatów (słodkich ziemniaków) wynosi 86 kcal/100 g. Jest to nieco więcej kalorii, w porównaniu do tradycyjnych ziemniaków (77 kcal/100 g).

Jeden średni batat (po obraniu) waży ok. 200 g i dostarcza 172 kcal. Jednakże za porcję batata można uznać 0,5 sztuki (100 g).

Bataty są źródłem węglowodanów i błonnika

Bataty cechują się wysoką zawartością węglowodanów, wśród których dominuje skrobia. Dostarczają również stosunkowo dużo błonnika pokarmowego.

Podstawowa wartość odżywcza słodkich ziemniaków (w przeliczeniu na 100 g) wygląda następująco:

• Białko - 1,57 g
• Tłuszcz - 0,05 g
• Węglowodany - 20,1 g (w tym skrobia - 12,6 g)
• Błonnik pokarmowy - 3  g (12% RWS)

Bataty dostarczają potas i miedź

Spośród wszystkich składników mineralnych, które znajdują się w batatach, w najwyższych ilościach (w odniesieniu do pokrycia zapotrzebowania) znajdują się potas, miedź i mangan. 
Zawartość poszczególnych składników mineralnych (w przeliczeniu na 100 g) przedstawiono poniżej:

• Potas - 337 mg (16,9% RWS)
• Miedź - 0,15 (15,1% RWS)
• Mangan - 0,26 mg (12,9% RWS)
• Magnez - 25 mg (6,7% RWS)
• Fosfor - 47 mg (6,7% RWS)
• Wapń - 30 mg (3,8% RWS)
• Cynk - 0,3 mg (3% RWS)

Bataty są bogate w witaminę A

Bataty są szczególnie zasobne w witaminę A - zaledwie pół sztuki słodkiego ziemniaka (100 g) niemal w pełni pokrywa zapotrzebowanie na ten składnik.

Zawartość witamin w batatach wygląda następująco:

• Witamina A - 709 µg (88,6% RWS)
• Witamina B6 - 0,21 mg (15% RWS)
• Kwas pantotenowy - 0,8 mg (13,3% RWS)
• Tiamina - 0,078 mg (1,1% RWS)
• Kwas foliowy - 11 µg (5,5% RWS)
• Ryboflawina - 0,06 mg (4,4% RWS)
• Niacyna - 0,56 mg (3,5% RWS)
• Witamina C - 2,4 mg (3% RWS)
• Witamina E - 0,26 mg (2,2% RWS)

Słodkie ziemniaki zawierają wiele związków bioaktywnych

Bataty są bardzo dobrym źródłem karotenoidów, a w szczególności beta-karotenu. W śladowych ilościach znajdują się też luteina i zeaksantyna.

W słodkich ziemniakach naukowcy stwierdzili też obecność polifenoli, takich jak:

• Kwercetyna
• Mirycetyna
• Kaempferol
• Luteolina
• Kwas chlorogenowy
• Antocyjany (np. cyjanidyny, pelargonidyny)

Bataty mają niski/średni indeks glikemiczny (IG)

Indeks glikemiczny dla batatów gotowanych wynosi 46-61 (IG = 46-61). Pewne rozbieżności dla wartości tego parametru mogą wynikać m.in. z czasu gotowania tych warzyw. 

Dane te wskazują, że gotowane bataty możemy sklasyfikować jako produkty o niskim/średnim indeksie glikemicznym.

Warto też zauważyć, że z kolei pieczone bataty charakteryzują się bardzo wysokim indeksem glikemicznym (IG = 94).

Jednocześnie porcja ugotowanych batatów (150 g) cechuje się średnim ładunkiem glikemicznym (ŁG = 11-15), zaś batatów pieczonych - wysokim ładunkiem glikemicznym (ŁG = 42).

Bataty - właściwości

[1] Bataty posiadają właściwości przeciwutleniające

Naukowcy potwierdzili, że słodkie ziemniaki wykazują aktywność antyoksydacyjną i są zdolne do niszczenia wolnych rodników, które to w wysokich ilościach mają negatywny wpływ na nasze zdrowie.

Warto zauważyć, że najwyższym potencjałem przeciwutleniającym charakteryzują się bataty surowe. Niższą aktywność wykazują bataty gotowane, zaś najniższą - bataty pieczone.

[2] Bataty mają potencjalne właściwości przeciwnowotworowe

Szereg doświadczeń in vitro i badań przeprowadzonych na zwierzętach pokazał, że słodkie ziemniaki i związki w nich zawarte mogą hamować rozwój nowotworów takich, jak:

• Rak jelita grubego
• Rak piersi
• Rak żołądka
• Białaczka

 

Podsumowanie: pomimo, że powstało kilka badań sugerujących działanie antynowowtworowe batatów, to wymagają one potwierdzenia w badaniach z udziałem ludzi.

[2] Bataty mogą dawać korzyści zdrowotne osobom z cukrzycą

Aktualny stan wiedzy pokazuje, że włączenie do diety słodkich ziemniaków może przyczyniać się do korzystnego obniżenia stężenia hemoglobiny glikowanej (HbA1c).

Jednakże autorzy opracowania naukowego podkreślają, że na chwilę obecną brakuje jeszcze dowodów naukowych, aby jednoznacznie stwierdzić przydatność batatów w przypadku cukrzycy.

Warto jednak wskazać, że według informacji opublikowanych przez Amerykańskie Towarzystwo Diabetologiczne (ADA, American Diabetes Association), bataty są odpowiednimi produktami dla osób z cukrzycą.

 

Podsumowanie: dotychczas nie potwierdzono jednoznacznie czy/na ile bataty mogą wspomagać zdrowie osob z cukrzycą, jednakże na pewno nie jest to produkt przeciwwskazany w tej jednostce chorobowej.

[2] Bataty mogą mieć działanie przeciwwrzodowe

Doświadczenie wykonane na szczurach pokazało, że bataty mogą działać ochronnie na żołądek. Naukowcy zaobserwowali, że związki zawarte w tym warzywie mogą hamować powstawanie owrzodzeń wywoływanych aspiryną.

Podsumowanie: prawdopodobnie słodkie ziemniaki mogą nas w pewnym stopniu chronić przed wrzodami, jednakże działanie to wymaga potwierdzenia w badaniach z udziałem ludzi.

[2] Bataty wykazują właściwości hepatoprotekcyjne

Na podstawie dotychczasowych wyników badań można stwierdzić, że słodkie ziemniaki i składniki w nich obecne mają potencjalne właściwości ochronne wobec wątroby.

Dla przykładu zauważono, że antocyjany pochodzące z purpurowych ziemniaków poprawiają zdrowie wątroby uszkodzonej alkoholem.

Stosowanie związków obecnych w batatach spowodowało również poprawę funkcjonowania wątroby, która była narażone na toksyczne działanie czterochlorku węgla.

Antocyjany znajdujące się w słodkich ziemniakach mogą też chronić wątrobę przed szkodliwym działaniem paracetamolu.

 

Podsumowanie: Istnieją podstawy, aby przypuszczać, że bataty mogą ochraniać wątrobę przed uszkodzeniami, jednakże potrzebne jest przeprowadzenie badań z udziałem ludzi, aby móc potwierdzić te doniesienia.

Przeciwwskazania

Spożywanie batatów nie wiąże się z wystąpieniem jakichkolwiek skutków ubocznych.