Ziemniaki: wartości odżywcze · właściwości · przeciwwskazania
Ostatnia aktualizacja: 19 czerwca 2023
- Pisząc ten artykuł, korzystaliśmy z:
- 4źródła
- 4badań
Ziemniak (Solanum tuberosum L.) to roślina z gatunku psiankowatych (Solanaceae), pochodząca z Ameryki Południowej. W krajach europejskich zostały rozpowszechnione pod koniec XVI wieku. Obecnie są uprawiane w 160 krajach i występują w ponad 4000 odmian.
Wpływ na zdrowie: | Pozytywny |
Nazwa: | Ziemniaki |
Grupa: | Warzywa |
Kalorie: | 77 kcal/100 g |
IG (indeks glikemiczny): | Ziemniaki surowe: 60 (średni) |
Bogate w: | Witamina B6, potas |
Właściwości: | Zwiększanie sytości |
Przeciwwskazania: | Osoby z alergią na ziemniaki |
Jak przechowywać: | |
Cena: | 1-3 zł/kg |
Sezonowość: |
W pigułce
- Ziemniak to produkt o stosunkowo niskiej kaloryczności (77 kcal/100 g)
- Ziemniaki ugotowane charakteryzują się wysokim indeksem glikemicznym i spożywane regularnie mogą nieznacznie zwiększać ryzyko cukrzycy typu 2
- Ziemniaki dostarczają duże ilości potasu i witaminy B6
- W mniejszych ilościach ziemniaki zawierają błonnik pokarmowy i witaminę C
- Jedzenie ziemniaków wiąże się z istotnym zwiększeniem sytości
Ziemniaki - wartości odżywcze
Ziemniaki nie dostarczają wysokich ilości kalorii
Wbrew obiegowej opinii, ziemniaki wcale nie są kaloryczne.
Wartość energetyczna ziemniaków wynosi 77 kcal/100 g.
Według tego, 1 ziemniak średniej wielkości (80 g) dostarcza 61,6 kcal.
Ziemniaki są źródłem węglowodanów
Spośród makroskładników, ziemniaki dostarczają najwięcej węglowodanów, w tym głównie skrobię.
Podstawowa wartość odżywcza ziemniaków (w przeliczeniu na 1 sztukę - 80 g) wygląda następująco:
- Białko - 2,0 g
- Tłuszcz - 0,07 g
- Węglowodany - 14 g (w tym skrobia - 12,2 g)
- Błonnik pokarmowy - 1,68 g (6,7% RWS)
Ziemniaki są bogate w potas
Ziemniaki zawierają wiele różnych składników mineralnych, wśród których najwięcej jest potasu.
Zawartość poszczególnych składników mineralnych obecnych w ziemniakach (w przeliczeniu na 1 sztukę= 80 g) kształtuje się jak poniżej:
- Potas - 340 mg (17% RWS)
- Miedź - 0,088 mg (8,8% RWS)
- Fosfor - 45,6 mg (6,5% RWS)
- Mangan - 0,12 mg (6,1% RWS)
- Magnez - 18,4 mg (4,9% RWS)
- Żelazo - 0,65 mg (4,6% RWS)
- Cynk - 0,24 mg (2,4% RWS)
- Wapń - 9,6 mg (1,2% RWS)
Ziemniaki są zasobne w witaminę B6 i C
Poziom witamin w ziemniakach wygląda następująco:
- Witamina C - 15,76 mg (19,7% RWS)
- Witamina B6 - 0,24 mg (17,1% RWS)
- Kwas foliowy - 12 ug (6% RWS)
- Witamina B1 - 0,06 (5,8% RWS)
- Niacyna - 0,85 mg (5,3% RWS)
- Kwas pantotenowy - 0,24 mg (3,9% RWS)
- Witamina B2 - 0,03 mg (1,8% RWS)
Trzeba jednak podkreślić, że gotowanie ziemniaków powoduje istotne obniżenie witaminy C.
Ziemniaki mają średni/wysoki indeks (IG) i ładunek glikemiczny (ŁG)
Ziemniaki surowe charakteryzują się średnim indeksem glikemicznym, którego wartość wynosi 60 (IG = 60).
Jednakże na co dzień spożywa się ziemniaki gotowane, a ich indeks glikemiczny jest wyższy i wynosi 78 (IG = 78).
Ziemniaki cechują się również średnim ładunkiem glikemicznym (ŁG), którego wartość (dla 1 ugotowanego ziemniaka) wynosi 10,1 (ŁG = 10,1).
Ziemniaki - właściwości
Ziemniaki zapewniają sytość
Ziemniaki charakteryzują się bardzo wysokim indeksem sytości.
Oznacza to, że są one w stanie w wysokim stopniu zaspokoić subiektywne uczucie głodu.
Spożywanie ziemniaków może nieznacznie zwiększać ryzyko cukrzycy
Na podstawie przeanalizowanych wyników badań, naukowcy odnotowali, że regularne spożywanie ziemniaków gotowanych lub pieczonych (w ilości 150 g/dzień) może w niewielkim stopniu zwiększać ryzyko cukrzycy typu 2 (średnio o 9%).
Ziemniaki - przeciwwskazania
Ziemniaki mogą nasilać objawy u osób z IBD
Ziemniaki zawierają w swoim składzie glikoalkaloidy takie, jak solanina i chakonina.
Na podstawie przeprowadzonego doświadczenia na zwierzętach, naukowcy stwierdzili, że związki te obecne w ziemniakach w ilościach powszechnie spożywanych mogą niekorzystnie wpływać na przepuszczalność jelit i nasilać objawy u osób z nieswoistym zapaleniem jelit (IBD).
Niektóre osoby mogą mieć alergię na ziemniaki
Ziemniak zawiera w swoim składzie białka (m.in. patatynę), które są alergenami i u niektórych osób mogą wywoływać objawy alergiczne.
Jednakże alergia na ziemniaki występuje bardzo rzadko.
U osób z alergią, ziemniaki mogą powodować występowanie takich objawów, jak:
- Atopowe zapalenie skóry
- Pokrzywka
- Obrzęk naczynioruchowy
- Świszczący oddech
- Nieżyt nosa
- Dolegliwości żołądkowo-jelitowe (biegunka, bóle brzucha)
- Utrata apetytu
Więcej podobnych treści
Rzodkiewka
Rzodkiewka to popularne warzywo z rodziny kapustowatych. Cechuje się niską kalorycznością i jest ...
- dr Bartosz Kulczyński
- 11 lutego 2021
Rukola
Rukola to zielone warzywo liściaste należące do rodziny kapustowatych. Jest niskokaloryczne i dos...
- dr Bartosz Kulczyński
- 09 lipca 2021
Bataty
Bataty (słodkie ziemniaki) to co raz bardziej popularny zamiennik tradycyjnych ziemniaków. Bataty...
- dr Bartosz Kulczyński
- 25 grudnia 2020
Papryka
Papryka znana jest z wysokich ilości witaminy C. W swoim składzie zawiera również cenny beta-karo...
- dr Bartosz Kulczyński
- 07 lipca 2021
Soja
Soja to jedna z roślin strączkowych. Zawiera duże ilości pełnowartościowego białka. Jest też źród...
- dr Bartosz Kulczyński
- 24 marca 2021
Buraki
Buraki to jedne z najzdrowszych warzyw. Cechują się wysoką zawartością przeciwutleniaczy, potasu ...
- dr Bartosz Kulczyński
- 27 czerwca 2021
Spis badań i źródeł
- https://fdc.nal.usda.gov/fdc-app.html#/food-details/170026/nutrients
- https://foodstruct.com/food/potato
- Bijal Patel i wsp.: Potato glycoalkaloids adversely affect intestinal permeability and aggravate inflammatory bowel disease. Inflamm Bowel Dis, 2002, 8(5), 340-6.
- L F A De Swert i wsp.: Diagnosis and natural course of allergy to cooked potatoes in children. Allergy, 2007, 62(7), 750-7.
- Mary Ellen Camire i wsp.: Potatoes and human health. Crit Rev Food Sci Nutr, 2009, 49(10), 823-40.
- Lukas Schwingshackl i wsp.: Potatoes and risk of chronic disease: a systematic review and dose-response meta-analysis. Eur J Nutr, 2019, 58(6), 2243-2251.
- S H Holt i wsp.: A satiety index of common foods. Eur J Clin Nutr, 1995, 49(9), 675-90.
- https://www.health.harvard.edu/diseases-and-conditions/glycemic-index-and-glycemic-load-for-100-foods
Masz pytanie?
Jeśli chciałbyś wiedzieć więcej na ten temat lub wiesz jak uzupełnić artykuł, napisz do nas. Nasi specjaliści udzielą Tobie szybkiej odpowiedzi i przeanalizują proponowane zmiany w treści.