Rzodkiewka

  • dr Bartosz Kulczyński

    autor:

    dr Bartosz Kulczyński

    Dietetyk

    Dietetyk, doktorant na Wydziale Nauk o Żywności i Żywieniu, współzałożyciel Fundacji Dietoterapii i Promocji Zdrowia „Kierunek-Zdrowie”.

Rzodkiewka

Ostatnia aktualizacja: 20 czerwca 2023

  • Pisząc ten artykuł, korzystaliśmy z:
  • 6źródła
  • 11badań

Rzodkiewka, a dokładniej rzodkiew zwyczajna (Raphanus sativus) to jedno z najpopularniejszych warzyw korzeniowych na świecie, które jest zaliczane do rodziny kapustowatych, inaczej krzyżowych (Brassicaceae). Rzodkiewki występują w wielu odmianach, o różnych kolorach: białym, różowym, czerwonym, fioletowym, czarnym.

Wpływ na zdrowie:

Pozytywny

Nazwa:

Rzodkiewka

Grupa:

Warzywa

Kalorie:

16 kcal/100 g
9,5 kcal/60 g (4 sztuki)

IG (indeks glikemiczny):

32

Bogata w:

Witamina C, potas, błonnik

Właściwości:

Potencjalne właściwości przeciwnowotworowe, działanie przeciwbakteryjne, antyoksydacyjne, ochrona wątroby i nerek przed uszkodzeniem, działanie przeciwcukrzycowe

Przeciwwskazania:

Spożycie rzodkiewek powinny ograniczyć osoby na diecie lekkostrawnej


W pigułce

  • Rzodkiewki to nieskokaloryczne warzywo (16 kcal/100 g) o niskim indeksie glikemicznym (IG = 32)
  • Rzodkiewki zawierają stosunkowo dużo błonnika, potasu i witaminy C
  • Rzodkiewkom przypisuje się działanie przeciwnowotworowe i przeciwcukrzycowe
  • Rzodkiewki posiadają właściwości antyoksydacyjne i antybakteryjne
  • Prawdopodobnie rzodkiewki mogą chronić przed uszkodzeniem wątroby i nerek
  • Rzodkiewki są bezpieczne dla zdrowia choć powinny zrezygnować z nich (lub ograniczyć spożycie) osoby będące na diecie lekkostrawnej

Rzodkiewki - wartości odżywcze

Rzodkiewki są produktem o znikomej kaloryczności

Wartość energetyczna rzodkiewek wynosi zaledwie 16 kcal/100 g.

Oznacza to, że 1 porcja (4 sztuki = 60 g) dostarczają tylko 9,5 kcal.

Ze względu na swoją niską kaloryczność, mogą być z powodzeniem włączane w wysokich ilościach do diety odchudzającej.

W rzodkiewkach znajduje się najwięcej węglowodanów

Głównym składnikiem rzodkiewek (obok wody, 95,3%) są węglowodany, jednakże ich poziom jest niewielki.

Podstawowa wartość odżywcza rzodkiewek (w przeliczeniu na 100 g) wygląda następująco:

  • Białko - 0,68 g
  • Tłuszcz - 0,1 g
  • Węglowodany - 3,4 g 
  • Błonnik pokarmowy - 1,6  g (6,4% RWS)

Rzodkiewki zawierają niewielkie ilości składników mineralnych

Spośród wszystkich składników mineralnych, w rzodkiewkach znajduje się najwięcej potasu.

Zawartość wspomnianych składników (w przeliczeniu na 4 sztuki = 60 g) kształtuje się jak poniżej:

Rzodkiewki dostarczają witaminę C

W rzodkiewkach znajdują się różne witaminy, jednakże ich poziom jest stosunkowo niski:

Rzodkiewki zawierają związki bioaktywne

W składzie rzodkiewek można znaleźć różne związki bioaktywne, które odpowiadają za właściwości zdrowotne tych warzyw.

Podobnie jak w przypadku innych warzyw krzyżowych, rzodkiewki zawierają izotiocyjaniany. Spośród tej grupy związków należy wymienić przede wszystkim takie składniki, jak:

  • Progoitryna
  • Glukorafanina
  • Glukonapina
  • Glukoerucyna
  • Glukorafazatyna
  • Hydroksyglukozbrasycyna

W rzodkiewkach znajdują się też polifenole:

  • Antocyjaniany (głównie pelargonidyna)
  • Kwasy fenolowe (kwas galusowy, kwas wanilinowy, kwas p-kumarowy, kwas kawowy)
  • Pirogalol

Rzodkiewki - indeks glikemiczny

Rzodkiewki mają niski indeks (IG) i ładunek glikemiczny (ŁG)

Rzodkiewki charakteryzują się niskim indeksem glikemicznym, którego wartość wynosi 32 (IG = 32).

Jednocześnie rzodkiewki (w przeliczeniu na 1 porcję = 4 sztuki) mają niski ładunek glikemiczny, który wynosi 0,65 (ŁG = 0,65).

Rzodkiewki - właściwości

Rzodkiewki cechują się aktywnością przeciwutleniającą

Za sprawą obecnych w rzodkiewkach przeciwutleniaczy, takich jak polifenole i izotiocyjaniany, warzywa te wykazują zdolność do zmiatania (usuwania) wolnych rodników.

W ten sposób rzodkiewki mogą zapobiegać nadmiernemu stresowi oksydacyjnemu, który bardzo często jest przyczyną rozwoju wielu chorób.

Rzodkiewki posiadają właściwości przeciwbakteryjne

Naukowcy udowodnili, że rzodkiewki wykazują zdolność do hamowania rozwoju bakterii chorobotwórczych takich, jak:

  • Bacillus subtilis
  • Staphylococcus aureus
  • Staphylococcus epidermidis
  • Enterococcus faecalis
  • Salmonella typhimurium
  • Enterobacter aerogenes
  • Enterobacter cloacae
  • Escherichia coli

Rzodkiewki mają działanie hepatoprotekcyjne

Przeprowadzone doświadczenia in vitro i badania na zwierzętach pokazały, że rzodkiewki i związki w nich zawarte mogą chronić wątrobę przed toksycznym uszkodzeniem.

Właściwości takie stwierdzono zarówno dla białej, czerwonej, jak i czarnej rzodkiewki.

 

Podsumowanie: istnieją dowody, które wskazują, że rzodkiewki mogą działać ochronnie wobec wątroby. Jednakże właściwości te wymagają potwierdzenia w badaniach z udziałem ludzi.

Rzodkiewki mogą chronić nerki przed uszkodzeniami

Na podstawie badań wykonanych na szczurach naukowcy zaobserwowali, że rzodkiewki posiadają działanie renoprotekcyjne (ochronne wobec nerek).

Uzyskane wyniki pozwalają sugerować, że rzodkiewki mogą chronić nerki przed szkodliwymi zmianami wywołanymi cukrzycą.

 

Podsumowanie: naukowcy sugerują, że rzodkiewki mogą zapobiegać uszkodzeniom nerek, jednak właściwości te muszą zostać potwierdzone w badaniach z udziałem ludzi.

Rzodkiewki mają potencjalne właściwości przeciwnowotworowe

W jednym z eksperymentów in vitro naukowcy zauważyli, że rzodkiewka może hamować rozwój niektórych nowotworów, w tym:

  • Raka szyjki macicy
  • Raka płuc
  • Raka sutka
  • Raka prostaty

 

Podsumowanie: pomimo, że doświadczenia in vitro wskazują na właściwości przeciwnowotworowe rzodkiewki, to brakuje badań z udziałem ludzi, które mogłyby potwierdzić takie działanie. 

Rzodkiewkom przypisuje się działanie przeciwcukrzycowe

Badacze sugerują, że związki obecne w rzodkiewkach mogą przyczyniać się do zapobiegania cukrzycy, głównie poprzez:

  • Zmniejszanie stresu oksydacyjnego wywołującego cukrzycę
  • Zrównoważenie wychwytu i wchłaniania glukozy
  • Zwiększenie wrażliwości tkanek na insulinę

Potencjalne działanie przeciwcukrzycowe rzodkiewek może prawdopodobnie wynikać z obecności koenzymu Q10, antocyjanów (związków z grupy polifenoli) i izotiocyjanianów.

 

Podsumowanie: prawdopodobnie spożywanie rzodkiewek może chronić nas przed rozwojem cukrzycy. Jednakże potrzebne jest przeprowadzenie badań z udziałem ludzi, aby moć udowodnić takie właściwości.

Ludowe zastosowanie rzodkiewek

W medycynie ludowej rzodkiewki wykorzystywano w leczeniu:

  • Zaparć
  • Niestrawności
  • Chorób żołądka i wrzodów
  • Infekcji dróg moczowych
  • Zapalenia wątroby
  • Żółtaczki
  • Schorzeń serca

Przeciwwskazania

Rzodkiewki są w pełni bezpieczne dla naszego zdrowia i nie powodują działań niepożądanych u osób zdrowych.

Jednakże osoby wymagające stosowania diety lekkostrawnej powinny unikać spożywania rzodkiewek, podobnie jak pozostałych warzyw kapustnych, gdyż mogą one nasilać niektóre objawy ze strony układu pokarmowego.

Więcej podobnych treści

  • dr Bartosz Kulczyński

    autor:

    dr Bartosz Kulczyński

    Dietetyk

    Dietetyk, doktorant na Wydziale Nauk o Żywności i Żywieniu, współzałożyciel Fundacji Dietoterapii i Promocji Zdrowia „Kierunek-Zdrowie”.


Czy ten artykuł okazał się pomocny?

Oceń wpis i pomóż nam w stworzeniu najlepszego w polskim internecie źródła wiedzy o zdrowiu. Czekamy na Twoje uwagi :)

Dziękujemy za oddany głos!

Twoja opinia jest dla nas ważna. Cieszymy się, że znalazłeś w tym artykule to, czego szukałeś ;)

Dziękujemy za komentarz!

Twoja opinia jest dla nas ważna. Dołożymy wszelkich starań aby nasze artykuły były lepsze.

Twoim zdaniem czegoś tu zabrakło?

Daj nam znać, a wspólnie uzupełnimy ten artykuł


Spis badań i źródeł

Masz pytanie?

Jeśli chciałbyś wiedzieć więcej na ten temat lub wiesz jak uzupełnić artykuł, napisz do nas. Nasi specjaliści udzielą Tobie szybkiej odpowiedzi i przeanalizują proponowane zmiany w treści.

Administratorem Twoich danych osobowych jest vitapedia.pl. Twoje dane posłużą nam wyłącznie do kontaktowania się z Tobą.

Newsletter