Rzodkiewka
Ostatnia aktualizacja: 20 czerwca 2023
- Pisząc ten artykuł, korzystaliśmy z:
- 6źródła
- 11badań
Rzodkiewka, a dokładniej rzodkiew zwyczajna (Raphanus sativus) to jedno z najpopularniejszych warzyw korzeniowych na świecie, które jest zaliczane do rodziny kapustowatych, inaczej krzyżowych (Brassicaceae). Rzodkiewki występują w wielu odmianach, o różnych kolorach: białym, różowym, czerwonym, fioletowym, czarnym.
Wpływ na zdrowie: | Pozytywny |
Nazwa: | Rzodkiewka |
Grupa: | Warzywa |
Kalorie: | 16 kcal/100 g |
IG (indeks glikemiczny): | 32 |
Bogata w: | Witamina C, potas, błonnik |
Właściwości: | Potencjalne właściwości przeciwnowotworowe, działanie przeciwbakteryjne, antyoksydacyjne, ochrona wątroby i nerek przed uszkodzeniem, działanie przeciwcukrzycowe |
Przeciwwskazania: | Spożycie rzodkiewek powinny ograniczyć osoby na diecie lekkostrawnej |
Jak przechowywać: | |
Cena: | |
Sezonowość: |
W pigułce
- Rzodkiewki to nieskokaloryczne warzywo (16 kcal/100 g) o niskim indeksie glikemicznym (IG = 32)
- Rzodkiewki zawierają stosunkowo dużo błonnika, potasu i witaminy C
- Rzodkiewkom przypisuje się działanie przeciwnowotworowe i przeciwcukrzycowe
- Rzodkiewki posiadają właściwości antyoksydacyjne i antybakteryjne
- Prawdopodobnie rzodkiewki mogą chronić przed uszkodzeniem wątroby i nerek
- Rzodkiewki są bezpieczne dla zdrowia choć powinny zrezygnować z nich (lub ograniczyć spożycie) osoby będące na diecie lekkostrawnej
Rzodkiewki - wartości odżywcze
Rzodkiewki są produktem o znikomej kaloryczności
Wartość energetyczna rzodkiewek wynosi zaledwie 16 kcal/100 g.
Oznacza to, że 1 porcja (4 sztuki = 60 g) dostarczają tylko 9,5 kcal.
Ze względu na swoją niską kaloryczność, mogą być z powodzeniem włączane w wysokich ilościach do diety odchudzającej.
W rzodkiewkach znajduje się najwięcej węglowodanów
Głównym składnikiem rzodkiewek (obok wody, 95,3%) są węglowodany, jednakże ich poziom jest niewielki.
Podstawowa wartość odżywcza rzodkiewek (w przeliczeniu na 100 g) wygląda następująco:
- Białko - 0,68 g
- Tłuszcz - 0,1 g
- Węglowodany - 3,4 g
- Błonnik pokarmowy - 1,6 g (6,4% RWS)
Rzodkiewki zawierają niewielkie ilości składników mineralnych
Spośród wszystkich składników mineralnych, w rzodkiewkach znajduje się najwięcej potasu.
Zawartość wspomnianych składników (w przeliczeniu na 4 sztuki = 60 g) kształtuje się jak poniżej:
- Potas - 135 mg (6,8% RWS)
- Miedź - 0,03 mg (3% RWS)
- Mangan - 0,04 mg (2% RWS)
- Wapń - 14,5 mg (1,8% RWS)
- Fosfor - 11,6 mg (1,7% RWS)
- Magnez - 5,8 mg (1,5% RWS)
- Żelazo - 0,2 mg (1,4% RWS)
Rzodkiewki dostarczają witaminę C
W rzodkiewkach znajdują się różne witaminy, jednakże ich poziom jest stosunkowo niski:
- Witamina C - 8,58 mg (10,7% RWS)
- Kwas foliowy - 14,5 ug (7,3% RWS)
- Witamina B6 - 0,04 mg (2,9% RWS)
- Witamina B2 - 0,023 mg (1,6% RWS)
- Niacyna - 0,15 mg (0,9% RWS)
Rzodkiewki zawierają związki bioaktywne
W składzie rzodkiewek można znaleźć różne związki bioaktywne, które odpowiadają za właściwości zdrowotne tych warzyw.
Podobnie jak w przypadku innych warzyw krzyżowych, rzodkiewki zawierają izotiocyjaniany. Spośród tej grupy związków należy wymienić przede wszystkim takie składniki, jak:
- Progoitryna
- Glukorafanina
- Glukonapina
- Glukoerucyna
- Glukorafazatyna
- Hydroksyglukozbrasycyna
W rzodkiewkach znajdują się też polifenole:
- Antocyjaniany (głównie pelargonidyna)
- Kwasy fenolowe (kwas galusowy, kwas wanilinowy, kwas p-kumarowy, kwas kawowy)
- Pirogalol
Rzodkiewki - indeks glikemiczny
Rzodkiewki mają niski indeks (IG) i ładunek glikemiczny (ŁG)
Rzodkiewki charakteryzują się niskim indeksem glikemicznym, którego wartość wynosi 32 (IG = 32).
Jednocześnie rzodkiewki (w przeliczeniu na 1 porcję = 4 sztuki) mają niski ładunek glikemiczny, który wynosi 0,65 (ŁG = 0,65).
Rzodkiewki - właściwości
Rzodkiewki cechują się aktywnością przeciwutleniającą
Za sprawą obecnych w rzodkiewkach przeciwutleniaczy, takich jak polifenole i izotiocyjaniany, warzywa te wykazują zdolność do zmiatania (usuwania) wolnych rodników.
W ten sposób rzodkiewki mogą zapobiegać nadmiernemu stresowi oksydacyjnemu, który bardzo często jest przyczyną rozwoju wielu chorób.
Rzodkiewki posiadają właściwości przeciwbakteryjne
Naukowcy udowodnili, że rzodkiewki wykazują zdolność do hamowania rozwoju bakterii chorobotwórczych takich, jak:
- Bacillus subtilis
- Staphylococcus aureus
- Staphylococcus epidermidis
- Enterococcus faecalis
- Salmonella typhimurium
- Enterobacter aerogenes
- Enterobacter cloacae
- Escherichia coli
Rzodkiewki mają działanie hepatoprotekcyjne
Przeprowadzone doświadczenia in vitro i badania na zwierzętach pokazały, że rzodkiewki i związki w nich zawarte mogą chronić wątrobę przed toksycznym uszkodzeniem.
Właściwości takie stwierdzono zarówno dla białej, czerwonej, jak i czarnej rzodkiewki.
Podsumowanie: istnieją dowody, które wskazują, że rzodkiewki mogą działać ochronnie wobec wątroby. Jednakże właściwości te wymagają potwierdzenia w badaniach z udziałem ludzi.
Rzodkiewki mogą chronić nerki przed uszkodzeniami
Na podstawie badań wykonanych na szczurach naukowcy zaobserwowali, że rzodkiewki posiadają działanie renoprotekcyjne (ochronne wobec nerek).
Uzyskane wyniki pozwalają sugerować, że rzodkiewki mogą chronić nerki przed szkodliwymi zmianami wywołanymi cukrzycą.
Podsumowanie: naukowcy sugerują, że rzodkiewki mogą zapobiegać uszkodzeniom nerek, jednak właściwości te muszą zostać potwierdzone w badaniach z udziałem ludzi.
Rzodkiewki mają potencjalne właściwości przeciwnowotworowe
W jednym z eksperymentów in vitro naukowcy zauważyli, że rzodkiewka może hamować rozwój niektórych nowotworów, w tym:
- Raka szyjki macicy
- Raka płuc
- Raka sutka
- Raka prostaty
Podsumowanie: pomimo, że doświadczenia in vitro wskazują na właściwości przeciwnowotworowe rzodkiewki, to brakuje badań z udziałem ludzi, które mogłyby potwierdzić takie działanie.
Rzodkiewkom przypisuje się działanie przeciwcukrzycowe
Badacze sugerują, że związki obecne w rzodkiewkach mogą przyczyniać się do zapobiegania cukrzycy, głównie poprzez:
- Zmniejszanie stresu oksydacyjnego wywołującego cukrzycę
- Zrównoważenie wychwytu i wchłaniania glukozy
- Zwiększenie wrażliwości tkanek na insulinę
Potencjalne działanie przeciwcukrzycowe rzodkiewek może prawdopodobnie wynikać z obecności koenzymu Q10, antocyjanów (związków z grupy polifenoli) i izotiocyjanianów.
Podsumowanie: prawdopodobnie spożywanie rzodkiewek może chronić nas przed rozwojem cukrzycy. Jednakże potrzebne jest przeprowadzenie badań z udziałem ludzi, aby moć udowodnić takie właściwości.
Ludowe zastosowanie rzodkiewek
W medycynie ludowej rzodkiewki wykorzystywano w leczeniu:
- Zaparć
- Niestrawności
- Chorób żołądka i wrzodów
- Infekcji dróg moczowych
- Zapalenia wątroby
- Żółtaczki
- Schorzeń serca
Przeciwwskazania
Rzodkiewki są w pełni bezpieczne dla naszego zdrowia i nie powodują działań niepożądanych u osób zdrowych.
Jednakże osoby wymagające stosowania diety lekkostrawnej powinny unikać spożywania rzodkiewek, podobnie jak pozostałych warzyw kapustnych, gdyż mogą one nasilać niektóre objawy ze strony układu pokarmowego.
Więcej podobnych treści
Brokuły
Brokuły to warzywo kapustne, które jest bombą prozdrowotnych składników (witaminy C, witaminy K, ...
- dr Bartosz Kulczyński
- 11 listopada 2020
Szpinak
Szpinak to przedstawiciel zielonych warzyw liściastych, który obfituje w witaminę K i kwas foliow...
- dr Bartosz Kulczyński
- 20 grudnia 2020
Rukola
Rukola to zielone warzywo liściaste należące do rodziny kapustowatych. Jest niskokaloryczne i dos...
- dr Bartosz Kulczyński
- 09 lipca 2021
Ziemniaki: wartości odżywcze · właściwości · przeciwwskazania
Ziemniaki to jedno z najpopularniejszych warzyw w Polsce. Charakteryzują się wysoką zawartością p...
- dr Bartosz Kulczyński
- 25 grudnia 2020
Bataty
Bataty (słodkie ziemniaki) to co raz bardziej popularny zamiennik tradycyjnych ziemniaków. Bataty...
- dr Bartosz Kulczyński
- 25 grudnia 2020
Papryka
Papryka znana jest z wysokich ilości witaminy C. W swoim składzie zawiera również cenny beta-karo...
- dr Bartosz Kulczyński
- 07 lipca 2021
Spis badań i źródeł
- https://fdc.nal.usda.gov/fdc-app.html#/food-details/169276/nutrients
- https://foodstruct.com/food/radish
- https://ijpsr.com/bft-article/the-protective-role-of-raphanus-sativus-roots-in-reversing-the-renal-alterations-and-oxidative-damage-against-streptozotocin-induced-diabetes-in-rats/?view=fulltext
- Syed Sultan Beevi i wsp.: Isothiocyanate profile and selective antibacterial activity of root, stem, and leaf extracts derived from Raphanus sativus L. Foodborne Pathog Dis, Jan-Feb, 6(1), 129-36.
- Syed Sultan Beevi i wsp.: Hexane extract of Raphanus sativus L. roots inhibits cell proliferation and induces apoptosis in human cancer cells by modulating genes related to apoptotic pathway. Plant Foods Hum Nutr, 2010, 65(3), 200-9.
- Surekha Shukla i wsp.: Antidiabetic effect of Raphanus sativus root juice. Pharm Biol, 2011, 49(1), 32-7.
- Sang Wha Lee i wsp.: Effects of White Radish (Raphanus sativus) Enzyme Extract on Hepatotoxicity. Toxicol Res, 2012, 28(3), 165-72.
- Gibum Yi i wsp.: Root Glucosinolate Profiles for Screening of Radish (Raphanus sativus L.) Genetic Resources. J Agric Food Chem, 2016, 64(1), 61-70.
- Meejung Ahn i wsp.: Black Radish (Raphanus sativus L. var. niger) Extract Mediates Its Hepatoprotective Effect on Carbon Tetrachloride-Induced Hepatic Injury by Attenuating Oxidative Stress. J Med Food, 2018, 21(9), 866-875.
- Saleem Ali Banihani i wsp.: Radish (Raphanus sativus) and Diabetes. Nutrients., 2017, 9(9), 1014.
- Chang Ha Park i wsp.: Metabolic Profiling and Antioxidant Assay of Metabolites from Three Radish Cultivars (Raphanus sativus). Molecules., 2016, 21(2), 157.
- Abinaya Manivannan i wsp.: Deciphering the Nutraceutical Potential of Raphanus sativus—A Comprehensive Overview. Nutrients., 2019, 11(2), 402.
- https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S1756464615002224
- https://www.semanticscholar.org/paper/Anthocyanins-fraction-of-red-radish-(Raphanus-L)-by-Dash-Habibuddin/0b45d61943c5e5601c8820526f34424ac9209f48
Masz pytanie?
Jeśli chciałbyś wiedzieć więcej na ten temat lub wiesz jak uzupełnić artykuł, napisz do nas. Nasi specjaliści udzielą Tobie szybkiej odpowiedzi i przeanalizują proponowane zmiany w treści.