Siemię lniane: wartości odżywcze, właściwości + jak jeść

  • dr Bartosz Kulczyński

    autor:

    dr Bartosz Kulczyński

    Dietetyk

    Dietetyk, doktorant na Wydziale Nauk o Żywności i Żywieniu, współzałożyciel Fundacji Dietoterapii i Promocji Zdrowia „Kierunek-Zdrowie”.

Siemię lniane: wartości odżywcze, właściwości + jak jeść

Ostatnia aktualizacja: 09 listopada 2023

  • Pisząc ten artykuł, korzystaliśmy z:
  • 25źródła
  • 18badań

Siemię lniane to nic innego jak nasiona lnu zwyczajnego, który jest jedną z najstarszych i najważniejszych roślin uprawianych na świecie. Nazwa łacińska lnu zwyczajnego (Linum usitatissimum) oznacza „bardzo przydatne”. Roślina ta produkuje małe, płaskie nasiona, w kolorze od złotożółtego do czerwonawo-brązowego. Siemię lniane ma chrupiącą konsystencję i orzechowy posmak. Każda część rośliny jest wykorzystywana komercyjnie, bezpośrednio lub po przetworzeniu. Dla zdrowia człowieka szczególne znaczenie mają nasiona, które charakteryzują się wysoką wartością odżywczą i szerokimi walorami prozdrowotnymi.

Wpływ na zdrowie:

Pozytywny

Nazwa:

Len zwyczajny (siemię lniane)

Grupa:

Zboża i produkty zbożowe

Kalorie:

530 kcal/100 g

1 łyżka (10 g) = 53 kcal

Bogaty w:

Kwas alfa-linolowy (omega-3), ligniny, błonnik pokarmowy

Właściwości:

Redukcja ciśnienia tętniczego krwi, obniżenie poziomu cholesterolu, zmniejszenie stężenia cukru, właściwości przeciwnowotworowe, łagodzenie przebiegu zespołu jelita drażliwego, zmniejszenie zaparć, wspomaganie odchudzania

W ciąży:

Bezpieczne, gdy jest spożywane w umiarkowanych ilościach

Przeciwwskazania:

Alergia na siemię lniane, nieswoiste zapalenie jelit, zespół jelita wrażliwego (u niektórych osób)


W pigułce

  • Siemię lniane działa osłonowo na błonę śluzową żołądka (np. u osób z wrzodami)
  • Siemię lniane reguluje pracę naszego przewodu pokarmowego, m.in. zwalczając zaparcia
  • Siemię lniane przyczynia się do obniżenia stężenia cholesterolu i glukozy we krwi. Obniża również ciśnienie tętnicze krwi
  • Siemię lniane pomaga zmniejszyć masę ciała
  • Według opinii wielu osób, siemię lniane nawilża włosy i sprawia, że stają się bardziej elastyczne i lśniące
  • Siemię lniane dostarcza wysokie ilości błonnika pokarmowego, lignin i kwasów tłuszczowych z rodziny omega-3 (kwasu alfa-linolowego)
  • Siemię lniane nie zawiera glutenu
  • Siemię lniane złote i brązowe nie różnią się miedzy sobą zawartością składników odżywczych
  • Siemię lniane, które ma być spożywane na surowo dobrze, aby uprzednio rozdrobnić (np. w młynku do kawy), aby składniki w nim zawarte były lepiej przyswajane przez nasz organizm
  • Siemię lniane jest ogólnie bezpieczne w spożyciu. Jednakże zbyt wysokie jego ilości mogą prowadzić do zaburzeń żołądkowo-jelitowych
  • Porcja siemienia lnianego, przy której nie powinno wystąpić działanie niepożądane to 50 g dziennie

Siemię lniane: skład i wartość odżywcza

Siemię lniane – kalorie, witaminy i składniki mineralne

Siemię lniane jest produktem stosunkowo wysokokalorycznym – 100 g siemienia lnianego dostarcza 530 kcal. Trzeba jednak pamiętać, że nie spożywa się wysokich ilości siemienia.

Siemię lniane zawiera składniki mineralne, głównie: fosfor, magnez, potas i wapń. Z drugiej strony, nasiona lnu są ubogie w sód.

W siemieniu lnianym w niewielkiej ilości obecne są witaminy, głównie jest to witamina E .

Według danych, siemię lniane złociste i brązowe praktycznie wcale nie różnią się wartością odżywczą.

Siemię lniane jest bogatym źródłem kwasów tłuszczowych omega-3

Jednym z najważniejszych składników występujących w siemieniu lnianym są niezbędne kwasy tłuszczowe omega-3, a dokładniej kwas alfa-linolenowy (ALA). Prawdopodobnie, wśród wegan siemię lniane jest najlepszym źródłem kwasów omega-3. Przypisuje się im szereg właściwości prozdrowotnych.

Pomimo to, dla naszego zdrowia bardziej cenne są inne kwasy omega-3: kwas eikozapentaenowy (EPA) i dokozaheksaenowy (DHA), których najlepszym źródłem są ryby. Co prawda organizm człowieka potrafi przekształcać ALA (zawarty w siemieniu lnianym) do EPA i DHA ale biokonwersja ta (przemiana) jest bardzo mało wydajna.

Kwas alfa-linolenowy stanowi aż ok. 40-60% wszystkich kwasów tłuszczowych obecnych w siemieniu lnianym. Warto zaznaczyć, że ALA jest lepiej przyswajany przez organizm człowieka w postaci zmielonych nasion lnu niż nasion całych.

W siemieniu lnianym występuje również bardzo korzystny dla naszego zdrowia stosunek kwasów tłuszczowych omega-6 do kwasów omega-3, który wynosi 0,3:1,0. Im ten stosunek jest mniejszy (im mniej jest kwasów omega-6, a więcej kwasów omega-3) tym lepiej.

Prawidłowy stosunek omega-6 do omega-3 powinien wynosić ok. 4:1. Niestety w powszechnej diecie, stosunek ten wynosi nawet 20-30:1. Dla przykładu, w ziarnach soi wynosi on 6,7:1, w otrębach ryżowych 2:1, a w kukurydzy 56:1.

Siemię lniane to najlepsze źródło lignin

Siemię lniane jest najbogatszym źródłem lignin, które należą do grupy fitoestrogenów. Występują one również w zbożach (pszenica, jęczmień, owies), nasionach roślin strączkowych (fasola, soczewica, soja), warzywach (brokuły, czosnek, szparagi, marchew), czy też jagodach. Jednakże siemię lniane zawiera ok. 75-800 razy więcej lignin niż wspomniane ziarna zbóż, warzywa, rośliny strączkowe i owoce.

Ligninom i innym fitoestrogenom przypisuje się szereg właściwości prozdrowotnych. Wyniki badań epidemiologicznych pokazują, że dieta bogata w fitoestrogeny może zmniejszać ryzyko niektórych nowotworów zależnych od hormonów, jak również zmniejszać częstotliwość występowania chorób serca i osteoporozy.

Siemię lniane zawiera wysokie ilości błonnika pokarmowego

Siemię lniane jest bogate w błonnik pokarmowy. W 100 g siemienia lnianego znajduje się ok. 25 g błonnika.

Nasiona lnu zawierają zarówno frakcje błonnika pokarmowego rozpuszczalnego jak i nierozpuszczalnego. Stosunek obydwóch frakcji wynosi ok. 1:4 / 1:1,5 w zależności od opracowania naukowego i badanej próby siemienia lnianego. Wśród frakcji nierozpuszczalnych znajdują się wspomniane ligniny, hemiceluloza oraz celuloza. Frakcję rozpuszczalną tworzą gumy śluzowe.

Siemię lniane jest źródłem przeciwutleniaczy

W siemieniu lnianym zidentyfikowano obecność wielu związków o właściwościach przeciwutleniających. Wśród nich wymienia się przede wszystkim polifenole takie jak: kwas ferulowy, kwas chlorogenowy, kwas galusowy, glukozydy kwasu p-kumarowego, kwasu hydroksycynamonowego i kwasu 4-hydroksybenzoesowego.

Skład aminokwasowy białka siemienia lnianego jest podobny do białka soi

Białko obecne w siemieniu lnianym bogate jest w aminokwasy takie jak: arginina, kwas asparaginowy, kwas glutaminowy, glicyna i leucyna. Jednakże białko siemienia lnianego nie jest uznawane za kompletne ze względu na niską zawartość lizyny.

Warto podkreślić, że białko siemienia lnianego pozbawione jest glutenu, dlatego może być spożywane przez osoby z celiakią.

Siemię lniane: właściwości

Siemię lniane łagodzi objawy zespołu jelita drażliwego (IBS)

Badania przeprowadzone na niewielkiej grupie osób cierpiących na zespół jelita drażliwego (IBS) pokazały, że spożywanie dwóch łyżek siemienia lnianego dzienne przez 4 tygodnie wpłynęło korzystnie na zmniejszenie objawów choroby.

W grupie osób przyjmujących siemię lniane w całości odnotowano złagodzenie bólu związanego z IBS, jak również zmniejszenie jego natężenia. Osoby spożywające siemię lniane w całości zgłaszały również zadowolenie z poprawy czynności jelit.

Zarówno u osób spożywających siemię lniane w całości, jak i u osób otrzymujących zmielone siemię lniane stwierdzono zmniejszone nasilenie wzdęć.

Pomimo wykazanych pozytywnych efektów spożywania siemienia lnianego przez osoby z IBS trzeba zwrócić uwagę, że badania były przeprowadzone na niewielkiej grupie uczestników, przez co uzyskane wyniki badań nie są rozstrzygające.

Siemię lniane na zaparcia

Ze względu na wysoką zawartość błonnika pokarmowego w siemieniu lnianym, wielokrotnie sugerowano, że produkt ten może zmniejszać zaparcia.

Naukowcy wykonali badania, w których uczestnikom cierpiącym na zaparcia podawali 10 g siemienia lnianego dwa razy dziennie w postaci ciasteczek przez 12 tygodni. Po zakończeniu doświadczenia zaobserwowali, że spożywanie siemienia lnianego wpłynęło korzystnie na występowanie i objawy zaparć.

Siemię lniane pomaga w obniżeniu masy ciała

Najnowsza (z 2017 roku) publikacja obejmująca wiele badań naukowych wskazuje, że spożywanie siemienia lnianego może pomagać w obniżeniu masy ciała. Zaobserwowano, że wzbogacenie diety w siemię lniane pozwoliło na obniżenie masy ciała o ok. 1,75 kg. Siemię lniane przyczyniło się również do zmniejszenia obwodu w talii (o 1,21 cm).

Warto zaznaczyć, że lepsze efekty uzyskiwane były, gdy siemię lniane było spożywane regularnie przez więcej niż 12 tygodni. Dodatkowo obniżenie masy ciała było bardziej skuteczne w przypadku osób z występującą nadwagą i otyłością niż u osób zdrowych. Znaczenie miała również płeć – efekty stosowania siemienia lnianego były bardziej widoczne u kobiet.

W jaki sposób siemię lniane obniża masę ciała?

Prawdopodobnie za działanie obniżające masę ciała odpowiada obecny w siemieniu lnianym błonnik pokarmowy, głównie w postaci lignin. Jak wiadomo, błonnik pokarmowy pomaga w zapobieganiu przybierania na masie ciała, jak również wspomaga odchudzanie m.in. poprzez:

  • Spowolnianie opróżniania żołądka
  • Wywoływanie uczucia pełności przez wiązanie dużych ilości wody
  • Ograniczenie wchłaniania substancji odżywczych w jelitach

W przeprowadzonych badaniach wykazano, że wzbogacenie posiłku w błonnik z siemienia lnianego spowodowało większe uczucie sytości i pełności.

Siemię lniane obniża poziom cholesterolu we krwi

Badania przeprowadzone na grupie pacjentów z chorobą tętnić obwodowych wykazały, że osoby, które spożywały dziennie 30 g zmielonych nasion siemienia lnianego miały niższy poziom cholesterolu LDL we krwi o 15% i cholesterolu całkowitego o 11%.

Inni badacze stwierdzili, że podawanie 30 g siemienia lnianego kobietom w wieku postmenopauzalnym przez 3 miesiące spowodowało obniżenie stężenia cholesterolu całkowitego o 7%, zaś cholesterolu LDL o 10%. Naukowcy nie odnotowali zmian w poziomie cholesterolu HDL i triglicerydów.

Zaobserwowano również, że podawanie osobom cierpiącym na hiperlipidemię (podwyższony poziom cholesterolu we krwi) 30 g siemienia lnianego dziennie przez 40 dni poprawiło profil lipidowy krwi. Odnotowano znaczące obniżenie stężenia triglicerydów (z 226,05 na 176,6 mg/dl). U osób spożywających siemię lniane nastąpił również niewielki spadek stężenia cholesterolu całkowitego (z 226 na 214,5 mg/dl) i cholesterolu LDL (z 133,8 na 130,7 mg/dl). Jednocześnie nie stwierdzono, aby siemię lniane miało wpływ na poziom cholesterolu HDL.

 W wykonanym obszernym opracowaniu naukowym (metaanalizie) wykazano, że spożywanie siemienia lnianego wiąże się głównie z obniżeniem stężenia cholesterolu całkowitego i cholesterolu LDL. Autorzy publikacji wykazali, że efekt ten był większy w przypadku kobiet i osób, które przystępując do badań miały wyjściowy wysoki poziom cholesterolu. Nie zaobserwowano, aby podawanie siemienia lnianego wpływało znacząco na stężenie cholesterolu HDL i triglicerydów.

Spożycie siemienia lnianego przyczynia się do obniżenia ciśnienia krwi

W pracy zbiorczej (metaanalizie) obejmującej wiele badań naukowych, opublikowanej w 2015 roku stwierdzono, że długotrwałe (powyżej 3 miesięcy) spożywanie siemienia lnianego może skutkować obniżeniem skurczowego (średnio o 3,10 mmHg) i rozkurczowego ciśnienia krwi (średnio o 2,62 mmHg).

Również w drugiej metaanalizie wykazano, że spożywanie siemienia lnianego może wiązać się z poprawą ciśnienia tętniczego krwi. U osób, którym podawano siemię lniane nastąpiło obniżenie skurczowego (średnio o 1,77 mmHg) i rozkurczowego ciśnienia krwi (średnio o 2,17 mmHg).

Korzystne wyniki odnotowano w badaniu, w którym podawano siemię lniane w ilości 30 g/dzień prze 6 miesięcy pacjentom z nadciśnieniem tętniczym. Stwierdzono, że u osób, u których skurczowe ciśnienie tętnicze krwi wynosiło powyżej 140 mmHg nastąpiła jego redukcja aż o 15 mmHg. Obniżeniu uległo również rozkurczowe ciśnienie krwi (o 7 mmHg).

Pomimo, że siemię lniane nie wykazuje silnego działania hipotensyjnego u osób zdrowych (nie obniża znacząco ciśnienia krwi), to z pewnością wprowadzenie tego produktu do diety wpłynie korzystnie na regulację naszego ciśnienia.

Porcja siemienia lnianego, która wykazywała w badaniach pozytywny wpływ na obniżenie ciśnienia tętniczego krwi wynosiła zwykle 30-40 g/dzień.

Siemię lniane obniża stężenie glukozy we krwi

Przeprowadzona metaanaliza, której wyniki opublikowano w 2018 roku na łamach czasopisma Nutrition Reviews wykazała, że spożywanie siemienia lnianego może wiązać się z niewielkim obniżeniem poziomu glukozy we krwi. Dodatkowo stwierdzono, że u osób, w których diecie znalazło się siemię lniane nastąpiło korzystne obniżenie insulinooporności obliczone z wykorzystaniem powszechnie stosowanych wskaźników HOMA-IR i QUIKI. Oznacza to, że tkanki organizmu stają się bardziej wrażliwe na insulinę, przez co trzustka nie jest zmuszona do intensywnej jej produkcji, co wpływa pozytywnie na jej funkcjonowanie.

Z tego też względu, siemię lniane może być zalecane osobom zagrożonym rozwojowi lub z występującą już cukrzycą i insulinoopornością, w tym również osobom z nadwagą i otyłością.

W prowadzonych badaniach, ilość siemienia lnianego jaka przynosiła pozytywne efekty to średnio 20-40 g na dobę.

Siemię lniane ma działanie przeciwnowotworowe

Badania przeprowadzone w Kanadzie pozwoliły zaobserwować, że kobiety, które spożywały siemię lniane miały o 18% niższe ryzyko wystąpienia raka piersi.

W doświadczeniu, w którym wzięli udział mężczyźni odnotowano, że spożywanie codziennie 30 g siemienia lnianego wpłynęło na obniżenie markerów (wskaźników) raka prostaty, co świadczy o tym, że siemię lniane może mieć znaczenie w obniżaniu ryzyka rozwoju tego typu nowotworów.

Wyniki badań wykonanych na kurach pokazały, że wzbogacenie ich karmy w siemię lniane przyczyniło się do zmniejszenia częstości występowania raka jajników.

Siemię lniane prawdopodobnie ma słabe działanie przeciwzapalne

Autorzy opracowania naukowego (metaanalizy) wskazują, że nie ma wystarczających dowodów, aby stwierdzić, że spożywanie siemienia lnianego może zmniejszać stężenie białka C-reaktywnego. Pomimo to, efekt przeciwzapalny może mieć miejsce w przypadku osób otyłych.

Siemię lniane na gardło i kaszel (domowy sposób)

Co prawda nie przeprowadzono badań naukowych nad wpływem siemienia lnianego na kaszel, to w medycynie ludowej stosowano go właśnie m.in. aby złagodzić częstość suchego kaszlu. W jaki sposób miałoby to działać?

Zaparzone siemię lniane tworzy gęstą i klejącą substancję, która po spożyciu oblepia ściany naszej jamy ustnej i gardła, tworząc niewielką powłokę śluzu. W ten właśnie sposób zaparzone siemię lniane hamuje odruch kaszlu. Niestety konsystencja „gluta” nie każdemu odpowiada i u niektórych osób może wywoływać odruchy wymiotne.

W opinii wielu osób, powstały z zaparzenia siemienia lnianego śluz ma działanie nawilżające i łagodzi ból gardła oraz zmniejsza uczucie drapania.

Siemię lniane na bóle żołądka (domowy sposób)

Podobnie jak w przypadku stosowania siemienia lnianego na bóle gardła, wiele osób zaleca spożywanie zaparzonego siemienia lnianego na bóle żołądka występujące np. w przebiegu nadżerki i wrzodów.

Siemię lniane do picia (wywar) o konsystencji śluzu tworzy czasowo barierę ochronną dla błony śluzowej naszego żołądka i chroni ją przed podrażnieniami.

Siemię lniane na włosy (domowy sposób)

W obiegu można często znaleźć informacje, że siemię lniane stosowane zewnętrznie (po uprzednim odpowiednim przygotowaniu) może korzystnie wpływać na nasze włosy. Pomimo, że nie ma dostępnych badań w tym temacie, to mnogość krążących wiadomości i opinii sprawia, że coś w tym musi być. Siemię lniane zwykle stosowane jest w formie maseczki, płukanki i mgiełki.

Wszystkie te metody podobno bardzo dobrze nadają się do włosów suchych, zniszczonych, przetłuszczających się, rozdwajających się, ze skłonnościami do wypadania.

Mogą być stosowane do wszystkich rodzajów włosów – m.in. do włosów farbowanych, prostych, czy też kręconych.

Przygotowanie maseczki

Aby przygotować maseczkę należy zalać dwie łyżki siemienia lnianego 1-2 szklankami wody (w zależności od tego, jaką chcemy uzyskać gęstość). Następnie całość gotujemy na małym ogniu przez ok. 10-15 minut, w trakcie mieszając, aby nie przypalić ziarenek. Po tym czasie całość przecedzamy (np. przez sitko lub gazę), aby pozbyć się ziarenek. Jeżeli konsystencja będzie zbyt gęsta, możemy bez problemu dodać trochę wody do uzyskania czegoś w rodzaju kisielu. Po ostudzeniu, tak przygotowaną masę nakładamy na umyte i mokre włosy na ok. 30 – 60 min. Dodatkowo, na głowę można nałożyć woreczek foliowy i nakryć go ręcznikiem. Po tym czasie maseczkę należy dobrze spłukać ciepłą wodą.

Porada

porada

Przygotowaną maseczkę można dodatkowo wzbogacić o inne składniki, np. aloes

Według opinii osób, które stosują tego typu maseczki, podobno bardzo dobrze nawilża ona włosy, które łatwiej się układają i nie plączą. Włosy stają się bardziej elastyczne, miękkie, gładkie i lśniące.

Zaleca się stosowanie takiej maseczki raz w tygodniu.

Przygotowanie płukanki

Sposób przygotowania płukanki jest identyczny do przygotowania maseczki, z tą różnicą, że uzyskaną masę należy jeszcze bardziej rozcieńczyć wodą, do uzyskania nieco gęstszej od wody konsystencji. Płukankę można stosować podczas mycia włosów. Należy polewać nią włosy kilkukrotnie bez spłukiwania. Taki zabieg powinien pozwolić uzyskać nam efekt śliskich włosów. Dodatkowo w przypadku osób, które mają kręcone i falowane włosy, zastosowanie płukanki może wpłynąć na poprawę ich skrętu.

Płukankę można stosować nawet codziennie.

Przygotowanie mgiełki

Otrzymanie mgiełki jest bardzo proste. Wystarczy przygotować masę, w ten sam sposób jak przy maseczce, a następnie rozcieńczyć ją wodą w stosunku 1:1. Po odcedzeniu ziarenek należy ją przelać do buteleczki z atomizerem. Do mgiełki można dodać aloes, czy też kilka kropli oleju z pestek winogron lub olejku eterycznego. Mgiełka powinna nawilżyć i wygładzić nasze włosy. Może być stosowana zarówno na suche jak i wilgotne włosy.

Uwaga

uwaga!

Należy przygotowywać niewielkie porcje mgiełki – aby nie była ona długo przechowywana (stosunkowo szybko może się zepsuć)

Przeciwwskazania i skutki uboczne

Bezpieczna dzienna porcja siemienia lnianego to ok. 50 g

W wielu badaniach klinicznych, które prowadzono z udziałem ludzi stosowano dawki do 50 g siemienia lnianego na dzień. Przy takiej ilości nie odnotowywano skutków ubocznych. Bezpieczeństwo spożycia siemienia lnianego w wysokości powyżej 50 g/dobę nie zostało przebadane, dlatego jako bezpieczną, dzienną dawkę można ustalić na 50 g.

Siemię lniane możę powodować zaburzenia żołądkowo-jelitowe

Nadmiar siemienia lnianego w diecie może u niektórych osób wywoływać dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego, charakterystyczne dla spożycia zbyt wysokich ilości błonnika pokarmowego. Wśród objawów gastrycznych wymienia się: wzdęcia, bóle brzucha, biegunki, niestrawności i nudności.

W skrajnych przypadkach może nastąpić niedrożność jelit. Jednakże może mieć to miejsce głównie wówczas, gdy spożywane są zbyt wysokie ilości siemienia lnianego w połączeniu z nieodpowiednią (zbyt niską) ilością przyjmowanych płynów.

Uwaga

uwaga!

Siemię lniane powinno być spożywane w połączeniu z płynami. Sugeruje się, aby spożywać siemię lniane np. z wodą w proporcji 1:10. Czyli każdy 1 g nasion lnu powinniśmy popijać 10 ml wody

Z powyższych względów, na zbyt wysokie spożycie siemienia lnianego powinny szczególnie uważać osoby cierpiące na nieswoiste zapalenie jelit (IBD) i zespół jelita wrażliwego. U pacjentów z IBD już nawet niskie ilości siemienia lnianego mogą powodować dolegliwości żołądkowo-jelitowe.

Siemię lniane a biodostępność składników pokarmowych

Siemię lniane zawiera w swoim składzie linatynę – związek uważany za antagonistę witaminy B6. Oznacza to, że linatyna obecna w siemieniu lnianym zmniejsza wchłanianie witaminy B6. Jednakże według danych naukowych, dzienne spożycie siemienia lnianego w wysokości 45 g/dzień nie powodowało obniżenia poziomu witaminy B6 we krwi.

Jednym ze składników siemienia lnianego jest również kwas fitynowy. Związek ten w wysokich ilościach może utrudniać wchłanianie wapnia, miedzi, żelaza, magnezu i cynku. Jednakże uważa się, że to działanie antyodżywcze jest słabsze niż w przypadku nasion soi i rzepaku.

W badaniach na szczurach, którym podawano siemię lniane nie stwierdzono niższego poziomu cynku we krwi.

Siemię lniane a alergie i nadwrażliwość pokarmowa

Niektóre osoby mogą być uczulone na związki obecne w siemieniu lnianym. U osób nadwrażliwych po spożyciu siemienia lnianego występowały takie objawy jak: świąd dłoni, uogólniona pokrzywka, nudności, wymioty, bóle brzucha, biegunka, niedrożność nosa. Dlatego też alergia na siemię lniane jest przeciwwskazaniem do jego stosowania.

Siemię lniane a szkodliwe glikozydy cyjanogenne

W nasionach lnu obecne są związki chemiczne nazywane glikozydami cyjanogennymi (przykładami są linustatyna i linmaryna). Po spożyciu są one rozkładane przez enzymy zawarte w organizmie człowieka do tiocyjanianów. Powstałe tiocyjaniany mogą działać goitrogennie. Oznacza to, że związki te blokują wychwyt jodu przez tarczycę, co w konsekwencji może prowadzić do powstania wola. Jednakże nie ma dowodów naukowych na to, że spożycie siemienia lnianego powoduje objawy wola.

Wysoka temperatura (np. podczas gotowania, pieczenia) powoduje prawie całkowite zniszczenia glikozydów cyjanogennych.

Interakcje z lekami

Siemię lniane może zmniejszać wchłanianie niektórych leków, obniżając tym samym skuteczność ich działania. Z tego powodu zaleca się, aby spożywać siemię lniane dopiero ok. 1-2 godzin od momentu przyjęcia leków.

Siemię lniane w ciąży

W różnych opracowaniach można znaleźć informacje, że nie zaleca się stosowania siemienia lnianego przez kobiety ciężarne i karmiące. Siemię lniane może zwiększać stężenie hormonu luteinizującego (LH) lub testosteronu, co może być szkodliwym efektem podczas ciąży. Doświadczenia przeprowadzone na zwierzętach wykazały, że siemię lniane może negatywnie oddziaływać na wzrost płodu.

Jednakże jak dotąd nie ma wiarygodnych dowodów klinicznych z udziałem ludzi, aby móc jednoznacznie stwierdzić potencjalne skutki uboczne stosowania siemienia lnianego przez kobiety ciężarne i karmiące.

Przeciwwskazania do spożywania siemienia lnianego raczej dotyczą jego regularnego podawania w wysokich dawkach. Sporadyczne spożywanie nie powinno mieć żadnego znaczenia.

Jak spożywać siemię lniane?

Przygotowanie siemienia lnianego jest bardzo łatwe. Wystarczy, aby ok. 1-2 łyżki siemienia lnianego zalać 1 szklanką gorącej wody (ale nie wrzątku) i zaparzać je pod przykryciem przez ok. 15 minut. Tak uzyskany kleik z siemienia lnianego, gdy chcemy go wykorzystać w celu złagodzenia bólu gardła czy żołądka można dodatkowo przecedzić przez sito w celu pozbycia się ziarenek lnu. W innym przypadku nie należy go odcedzać, aby dostarczyć organizmowi jak najwięcej siemienia lnianego.

Ze względu na fakt, że napój z siemienia lnianego nie ma wyraźnego smaku (a dla niektórych osób jest on mdły), można do niego dodać odrobinę swojego ulubionego soku owocowego. Tak przygotowany napój najlepiej podawać 1-2 razy dziennie. Ważne, aby nie popijać go i nie spożywać tuż przed jedzeniem. Dodatkowo wywar z siemienia lnianego może zaburzać wchłanianie niektórych leków, dlatego należy go spożywać ok. 2h od momentu przyjęcia leków.

Do przygotowania siemienia lnianego zalanego wodą zaleca się wybierać raczej siemię lniane w całości. Jeżeli je zmielimy – wówczas wysoka temperatura wody zniszczy więcej składników odżywczych.

Zmielone siemię lniane można dodawać na surowo, np. do deserów, jogurtów, lodów, sałatek, koktajli. Ze zmielonych ziarenek siemienia składniki odżywcze w nich zawarte są łatwiej przyswajane przez nasz organizm.

Pomimo, że w sprzedaży dostępne jest siemię lniane mielone, to jednak warto, aby kupować je w całości i mielić tylko w takiej ilości, jaką aktualnie potrzebujemy. Długotrwałe przechowywanie zmielonego siemienia lnianego przyczynia się do utleniania (zniszczenia) zawartych w nim, korzystnych dla zdrowia nienasyconych kwasów tłuszczowych.

Siemię lniane jako zamiennik jajek

Siemię lniane sprawdza się jako dobry zagęstnik i zarazem substytut (zamiennik) jajka. Może być z powodzeniem wykorzystywany przez osoby, które nie spożywają jajek (np. weganie, osoby stosujące dietę odchudzającą lub unikające cholesterolu).

Uwodnione siemię lniane stosowane jest zwykle do przygotowania naleśników, babeczek, muffinek i wegańskich klopsików.

Przygotowanie

Aby użyć siemię lniane zamiast jajek, należy w pierwszej kolejności je zmielić. Następnie zmieloną 1 łyżkę siemienia lnianego (ok. 15 g) zalewamy trzema łyżkami ciepłej wody i mieszamy. Tak przygotowaną miksturę odstawiamy na ok. 5 minut do zgęstnienia. Podana receptura pozwala na zastąpienie w przepisie zwykle jednego jajka.

Uwaga

uwaga!

Niestety nie w każdym przepisie zastąpienie jajek w stosunku 1:1 przyniesie oczekiwane korzyści. Zamiennik jajek z siemienia lnianego nie przyczyni się do powstania piany i nie wzmocni struktury ciasta

Jak kupować i przechowywać

Siemię lniane jest szeroko dostępne w sprzedaży. Można dostać je zarówno w sklepach internetowych, jak i w punktach stacjonarnych. Siemię lniane z pewnością znajdziemy w sklepach spożywczych, marketach, sklepach z tzw. „zdrową żywnością”, sklepach zielarskich czy też w aptekach.

Cena jednego opakowania (1 kg) siemienia lnianego wynosi średnio ok. 5-8 zł. Warto wybierać mniejsze opakowania, aby nie skazywać naszego produktu na długi okres przechowywania. Dodatkowo jak wcześniej wspomniano, lepszym wyborem będzie siemię lniane w całości niż w postaci zmielonej.

Według najnowszej wiedzy, całe lub grubo zmielone nasiona lnu można przechowywać w temperaturze pokojowej nawet przez okres 10 miesięcy bez oznak zepsucia i utraty wartości odżywczej w postaci kwasów tłuszczowych z rodziny omega-3 (kwasu linolenowego). Jednakże warto zadbać, aby siemię lniane przechowywane było w szczelnych opakowaniach, najlepiej w zaciemnionych miejscach.

Nasiona lnu można przechowywać również w lodówce lub zamrażarce.

Więcej podobnych treści

  • dr Bartosz Kulczyński

    autor:

    dr Bartosz Kulczyński

    Dietetyk

    Dietetyk, doktorant na Wydziale Nauk o Żywności i Żywieniu, współzałożyciel Fundacji Dietoterapii i Promocji Zdrowia „Kierunek-Zdrowie”.


Czy ten artykuł okazał się pomocny?

Oceń wpis i pomóż nam w stworzeniu najlepszego w polskim internecie źródła wiedzy o zdrowiu. Czekamy na Twoje uwagi :)

Dziękujemy za oddany głos!

Twoja opinia jest dla nas ważna. Cieszymy się, że znalazłeś w tym artykule to, czego szukałeś ;)

Dziękujemy za komentarz!

Twoja opinia jest dla nas ważna. Dołożymy wszelkich starań aby nasze artykuły były lepsze.

Twoim zdaniem czegoś tu zabrakło?

Daj nam znać, a wspólnie uzupełnimy ten artykuł


Spis badań i źródeł

  • https://flaxcouncil.ca/resources/nutrition/general-nutrition-information/flax-in-a-vegetarian-diet/forms-of-flax/whole-flax-seed/
  • https://link.springer.com/article/10.1007/s10552-013-0155-7
  • https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1002/ejlt.200700040
  • https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1111/j.1541-4337.2009.00105.x
  • Christiane Ishikawa Ramos i wsp.: The short-term effects of olive oil and flaxseed oil for the treatment of constipation in hemodialysis patients. J Ren Nutr, 2015, 25(1), 50-6.
  • https://www.agriculturejournals.cz/publicFiles/07791.pdf

Masz pytanie?

Jeśli chciałbyś wiedzieć więcej na ten temat lub wiesz jak uzupełnić artykuł, napisz do nas. Nasi specjaliści udzielą Tobie szybkiej odpowiedzi i przeanalizują proponowane zmiany w treści.

Administratorem Twoich danych osobowych jest vitapedia.pl. Twoje dane posłużą nam wyłącznie do kontaktowania się z Tobą.

Newsletter