Amarantus

Amarantus, często określany jako starożytne ziarno, stanowił podstawowy pokarm dla Azteków, Majów i Inków. Obecnie uprawia się go w Afryce, Indiach, Chinach, Rosji, a także Ameryce Południowej i Północnej. Wyróżnia się ponad 60 odmian amarantusa, które mogą być uprawiane do celów spożywczych, ozdobnych, lub też traktowane są jako chwasty.

Amarantus, podobnie jak gryka, chia czy komosa ryżowa, zaliczany jest do zbóż rzekomych (tzw. pseudozbóż). Są to rośliny, które nie są zbożami, lecz ich jadalną część stanowią nasiona o wartości odżywczej, smaku i zastosowaniu podobnym do zbóż takich jak pszenica czy owies. W przypadku amarantusa można jeść nie tylko nasiona, ale także liście.

Z nasion amarantusa wytwarza się m.in. mąkę, płatki, kaszę, popping (amarantus ekspandowany) oraz olej tłoczony na zimno, mający zastosowanie w produkcji kosmetyków do pielęgnacji skóry i włosów .

Amarantus - wartości odżywcze

Amarantus to naturalnie bezglutenowe ziarno bogate w białko, błonnik pokarmowy, komplet składników mineralnych oraz witaminy z grupy B. Białko amarantusa dostarcza wszystkich niezbędnych aminokwasów (w tym duże ilości lizyny i tryptofanu), dzięki czemu może stanowić ważne uzupełnienie diety osób wykluczających produkty odzwierzęce.

Tłuszcz występujący w amarantusie obfituje w cenne nienasycone kwasy tłuszczowe, przede wszystkim kwas linolowy i kwas oleinowy. Nasiona i liście amarantusa są również źródłem pewnych ilości związków bioaktywnych, takich jak polifenole, saponiny, skwalen, peptydy, azotany i szczawiany .

Wartości odżywcze w przeliczeniu na pół szklanki surowych ziaren amarantusa (100 g) :

Wartości odżywcze
Kalorie		371 kcal
Białko		13,6 g
Tłuszcz		7,02 g
Węglowodany		65,2 g
Błonnik pokarmowy		6,7 g (24% RWS)
Witaminy i składniki mineralne
Witamina B6	0,59 mg (42% RWS)	Mangan	3,33 mg (166% RWS)
Kwas foliowy	82 μg (41% RWS)	Fosfor	557 mg (80% RWS)
Kwas pantotenowy	1,46 mg (24% RWS)	Magnez	248 mg (66% RWS)
Witamina B2	0,2 mg (14% RWS)	Żelazo	7,61 mg (54% RWS)
Witamina B1	0,12 mg (10% RWS)	Miedź	0,53 mg (52% RWS)
Witamina E	1,19 mg (10% RWS)	Selen	18,7 μg (34% RWS)
NIacyna	0,92 mg (6% RWS)	Cynk	2,87 mg (29% RWS)
Witamina C	4,2 mg (5% RWS)	Potas	508 mg (25% RWS)
		Wapń	159 mg (20% RWS)

Dostępne nieliczne dane wskazują, że zarówno amarantus gotowany jak i ekspandowany posiadają wysoki indeks glikemiczny (IG >87) . Wynika to z wysokiej strawność skrobi i małej zawartości skrobi opornej w ziarnach amarantusa.

Amarantus - właściwości

Bogactwo wartości odżywczych występujących w amarantusie sprawia, że roślina ta może wykazywać pozytywny wpływ na zdrowie człowieka w szerokim zakresie. Regularne spożycie amarantusa może być szczególnie korzystne dla osób:

• odchudzających się - wysoka zawartość białka przyczynia się do wzrostu poczucia sytości i sprzyja budowaniu masy mięśniowej,
• cierpiących na choroby układu krążenia - korzystny profil kwasów tłuszczowych  oraz duże ilości błonnika pokarmowego wspomagają obniżenie poziomu cholesterolu oraz działają ochronnie wobec chorób serca,
• z zaparciami - wysoka zawartość nierozpuszczalnego błonnika pokarmowego przyspiesza pasaż jelitowy i umożliwia regulację pracy przewodu pokarmowego,
• z niedokrwistością - z uwagi na niezwykle wysoki poziom żelaza,
• obarczonych ryzykiem osteoporozy - ze względu na dużą ilość wapnia,
• na diecie wegańskiej i wegetariańskiej - z powodu wysokiej zawartości pełnowartościowego białka i żelaza,
• z celiakią, alergią lub nadwrażliwością na gluten - ponieważ nie zawiera glutenu.

Badania na probówkach i na zwierzętach wykazały, że peptydy wyizolowane z amarantusa posiadają działanie antyoksydacyjne i przeciwzapalne , zaś całe ziarna oraz olej amarantusowy obniżają poziom złego cholesterolu (frakcję LDL) .

Jak dotąd nie przeprowadzono żadnego badania z udziałem ludzi, które ocenia wpływ spożycia ziaren amarantusa na zdrowie.

Amarantus - przeciwwskazania

Amarantus jest bezpiecznym i dobrze tolerowanym produktem.

Szczególną ostrożność w spożyciu amarantusa powinny zachować:

• osoby cierpiące na zespół jelita drażliwego - amarantus należy do produktów o wysokiej zawartości FODMAP i może nasilać dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego ,
• osoby chore na cukrzycę - amarantus posiada wysoki indeks glikemiczny i może powodować gwałtowne skoki poziomu glukozy we krwi.

Jak jeść amarantus?

Amarantus gotuje się w lekko osolonej wodzie. Na jedną szklankę ziaren amarantusa należy użyć 2 szklanki wody i gotować go bez przykrycia na małym ogniu przez ok. 20 minut aż wchłonie całą wodę. Jego ziemisty, lekko orzechowy smak sprawia, że doskonale komponuje się zarówno z potrawami na słodko jak i na słono.

Ugotowany amarantus można wykorzystać do:

• dań obiadowych i zup (tak jak kaszę, ryż i makaron),
• pożywnych sałatek z dodatkiem świeżych warzyw, serów i upieczonej piersi z kurczaka,
• śniadań (np. owsianek) i deserów z dodatkiem owoców, orzechów i jogurtu naturalnego,
• ciasteczek i batoników musli.