Kozieradka od A do Z: właściwości, skutki uboczne i dużo więcej

 

---

---

Co to jest Kozieradka?

Kozieradka to zioło podobne do koniczyny, przygotowywane z suszonych nasion Trigonella foenum-graecum. Jest ona uznawana za jedną z najstarszych roślin leczniczych. 

Kozieradka pochodzi z regionu śródziemnomorskiego, południowej Europy i zachodniej Azji.

W medycynie chińskiej nasiona kozieradki stosowano jako tonik, zaś w medycynie indyjskiej jako środek pobudzający laktację. Kozieradce przypisywano również właściwości wspomagające trawienie.

Aktualnie kozieradka jest promowana jako suplement diety na cukrzycę, bóle menstruacyjne i właściwości stymulujące produkcję mleka.

Zioła kozieradki były wykorzystywane od setek lat również jako przyprawa, składnik curry i mieszanek przypraw. Kozieradkę stosuje się szeroko przede wszystkim w Indiach, Pakistanie, Bangladeszu i innych krajach azjatyckich.

Jakie właściwości ma Kozieradka?

Kozieradka poprawia poziom cukru u osób z cukrzycą

W 2014 roku na łamach czasopisma Nutrition Journal opublikowano wyniki analizy wielu badań naukowych, które potwierdziły, że stosowanie kozieradki może dawać korzyści zdrowotne osobom cierpiącym na cukrzycę.

Naukowcy zaobserwowali, że spożywanie nasion kozieradki wiązało się z obniżeniem stężenia glukozy we krwi na czczo, obniżeniem poziomu glukozy poposiłkowej i redukcją poziomu hemoglobiny glikowanej (HbA1c).

Korzystne efekty osiągnięto przy stosowaniu nasion kozieradki na poziomie 5-100 g/dzień.

Przeprowadzone badania naukowe wykazały również, że spożywanie kozieradki może obniżać stężenie cholesterolu całkowitego we krwi u osób z cukrzycą lub w stanie przedcukrzycowymi.

Kozieradka redukuje stężenie cholesterolu we krwi

Kozieradka może być korzystnym elementem diety osób zmagających się z podwyższonym stężeniem cholesterolu we krwi.

W kilku badaniach naukowych stwierdzono, że suplementacja kozieradką przyczynia się do istotnego obniżenia stężenia:

• Triglicerydów (o 13,77 mg/dl)
• Cholesterolu całkowitego (o 9,37 mg/dl)
• Cholesterolu LDL (o 6,59 mg/dl)

Dodatkowo zauważono, że spożywanie kozieradki może w niewielkim stopniu zwiększać poziom "dobrego" cholesterolu HDL (o 3,50 mg/dl).

Przeprowadzone analizy dowiodły, że kozieradka wykazywała skuteczne działanie w ilości 6-60 g/dzień.

Kozieradka wspomaga laktację

Aktualny stan wiedzy pokazuje, że kozieradka może wykazywać działanie galaktogogiczne u kobiet karmiących piersią.

Naukowcy stwierdzili, że stosowanie kozieradki powodowało zwiększoną ilość produkowanego mleka u matek. Trzeba jednak zaznaczyć, że skuteczność takiego działania nie była zbyt wysoka.

Kozieradka zwiększa poziom testosteronu u mężczyzn

Przeprowadzone badania kliniczne sugerują, że suplementacja ekstraktem z kozieradki przyczynia się do zwiększenia stężenia testosteronu surowicy u mężczyzn.

Pozytywne działanie odnotowano przy podawaniu kozieradki w formie kapsułek w ilości 250-500 mg/dzień przez 8-12 tygodni.

Kozieradka łagodzi objawy menstruacji

Pojedyncze wyniki badań pokazują, że suplementacja kozieradką może łagodzić objawy menstruacji.

Naukowcy odnotowali, że ogólnoustrojowe objawy bolesnego miesiączkowania w postaci zmęczenia, bólów głowy, nudności, wymiotów, omdleń uległy obniżeniu w grupie kobiet przyjmujących kozieradkę.

Kozieradka prawdopodobnie działa przeciwwrzodowo

Doświadczenie przeprowadzone na zwierzętach pokazało, że nasiona kozieradki mogą tworzyć żel chroniący śluzówkę żołądka przed uszkodzeniami.

Trzeba jednak podkreślić, że dotychczas nie przeprowadzono badań z udziałem ludzi, aby potwierdzić wspomniane działanie kozieradki.

Wartości odżywcze Kozieradki

Wartość energetyczna kozieradki wynosi ok. 320 kcal/100 g.

Kozieradka jest bogata w błonnik pokarmowy, który występuje w ok. 24,6 g/100 g.

W kozieradce obecne są związki bioaktywne

Kozieradka jest źródłem szerokiej gamy związków bioaktywnych, w tym przede wszystkim:

• Saponin (np. diosgenina)
• Alkaloidów (trygonelina, cholina, karpaina)
• Kumaryn
• Flawonoidów (kwercetyna, luteolina, witeksyna, naringenina, kempferol)
• Fenolokwasów (kwas p-kumarowy, kwas kawowy, kwas chlorogenowy)
• Aminokwasów (4-hydroksyizoleucyna, lizyna, arginina, tyrozyna, kwas asparaginowy, kwas glutaminowy)

Kozieradka posiada wiele witamin i składników mineralnych

Kozieradka zawiera wiele witamin, jednak ze względu na jej niskie spożycie, nie jest ona istotnym ich źródłem w diecie człowieka. Zawartość poszczególnych witamin kształtuje się następująco:

• Witamina C - 3-43 mg/100 g
• Witamina B1 - 0,41 mg/100 g
• Witamina B2 - 0,36 mg/100 g
• Witamina B6 - 0,6 mg/100 g
• Witamina PP (niacyna) - 1,64-6,0 mg/100 g

Wśród składników mineralnych obecnych w nasionach kozieradki występują m.in.:

• Wapń - 176 mg/100 g
• Żelazo - 33,53 mg/100 g
• Magnez - 191 mg/100 g
• Fosfor - 296 mg/100 g
• Potas - 770 mg/100 g
• Cynk - 2,5 mg/100 g
• Miedź - 1,11 mg/100 g
• Mangan - 1,23 mg/100 g

Kozieradka skutki uboczne

Amerykańska Agencja ds. Żywności i Leków nadała kozieradce status GRAS - składnika ogólnie uznanego za bezpieczny.

U niektórych osób spożywających wysokie ilości kozieradki mogą wytąpić niepożadane objawy ze strony przewodu pokarmowego w postaci: wzdęć, nudności, biegunki, wymiotów.

W pojedynczych przypadkach kozieradka może wywoływać reakcje alergiczne w postaci zawrotów głowy, obrzęków twarzy i świszczącego oddechu.

Kozieradka a ciąża

Aktualny stan wiedzy wskazuje, że kozieradka stosowana w wysokich dawkach (wyższych niż normalnie występujące w żywności) może nie być bezpieczna do stosowania w trakcie ciąży. Niektórzy naukowcy sugerują, że może zwiększać ryzyko wad wrodzonych u dzieci. Wobec tego, nie powinno zalecać się suplementacji kozieradką u kobiet ciężarnych.

Jak stosować Kozieradkę ?

Przeprowadzone badania pokazały, że efekty zdrowotne kozieradki (nasion) można osiągnąć już przy stosowaniu jej w ilości 5-6 g/dzień.

Alternatywą dla nasion kozieradki jest ekstrakt z jej nasion w postaci suplementów diety (kapsułek). Dawką suplementu diety odpowiadającą 5 g nasion będzie:

• ok. 1 kapsułki ekstraktu z nasion o wartości DER = 8:1
• ok. 2 kapsułek ekstaktu z nasion o wartości DER = 4:1

Nasion kozieradki (w ilościach wyższych niż jako przyprawa) nie powinny stosować kobiety ciężarne i dzieci.

Herbatka z kozieradki na laktację (i nie tylko)

Według niektórych opinii, wspomagać laktację może również herbata z kozieradki.

Aby ją przygotować należy wsypać do filiżanki ok. 3 łyżeczek kozieradki i zalać je wrzącą wodą.

Tak sporządzoną herbatę można pić trzy razy dziennie.

Osoby z cukrzycą powinny zachować ostrożność podczas stosowania kozieradki

Ze względu na działanie hipoglikemiczne kozieradki (obniżające poziom cukru we krwi), osoby z cukrzycą przyjmujące leki przeciwcukrzycowe (np. metforminę) powinny zachować szczególną ostrożność podczas spożywania jej wyższych ilości.

Przyjmowanie wysokich ilości/dawek kozieradki w połączeniu ze wspomnianymi lekami może spowodować zbyt duże obniżenie stężenia glukozy we krwi i doprowadzić do hipoglikemii.

Porady przy kupowaniu Kozieradki

Kozieradka sprzedawana jest zazwyczaj w formie:

• Nasion całych
• Nasion mielonych
• Ekstraktu z nasion (w kapsułkach)

W przypadku zdecydowania się na zakup nasion, warto wybierać nasiona całe, a nie mielone. Nasiona zmielone mogą szybciej tracić swoje właściwości zdrowotne poprzez obniżenie wartości odżywczej. Dlatego też najlepiej samodzielnie mielić nasiona tuż przed spożyciem, tylko w takiej ilości, jaką planujemy wykorzystać na bieżąco.

Jeżeli wybierzemy ekstrakt z kozieradki w kapsułkach jako suplement diety, należy wybierać takie preparaty, do których przygotowania wykorzystano jak największe ilości kozieradki. Mówi o tym tzw. wskaźnik DER (współczynnik ekstrakcji). W przypadku suplementów z kozieradką, DER wynosi zazwyczaj 4:1. Jednak można znaleźć produkty o wyższej jakości, których DER wynosi nawet 8:1. Jeżeli na etykiecie brakuje informacji o DER, wówczas warto wybrać inny produkt.