Rabarbar

Rabarbar pochodzi z południowo - wschodniej Azji. Na świecie występuje ok. 60 gatunków rabarbaru, przy czym w Polsce najczęściej uprawiany jest rabarbar ogrodowy (Rheum rhaponticum). Warzywo to jest byliną o okazałych liściach i długiej łodydze w kolorach od zielonego, poprzez różowy do czerwonego. Ogonki liściowe, które stanowią jadalną część rabarbaru, cechują się kwaskowatym, cierpkim smakiem .

Sezon na rabarbar trwa zwykle od kwietnia do czerwca.

Rabarbar - wartości odżywcze

Rabarbar to niskokaloryczne warzywo o wysokiej zawartości błonnika pokarmowego, witaminy K, witaminy C, potasu, wapnia i manganu. W mniejszych ilościach dostarcza także miedź, magnez, oraz witaminy z grupy B, w tym kwas foliowy.

Wartości odżywcze w przeliczeniu na szklankę pokrojonego surowego rabarbaru (120g) :

Wartości odżywcze
Kalorie		25,6 kcal
Białko		1,1 g
Tłuszcz		0,24 g
Węglowodany		5,54
Cukry		1,34 g
Błonnik pokarmowy		2,2 g (8% RWS)
Witaminy i składniki mineralne
Witamina K	35,7 μg (48% RWS)	Potas	351 mg (18% RWS)
Witamina C	9,79 mg (12% RWS)	Wapń	104,9 mg (13% RWS)
Witamina B2	0,04 mg (3% RWS)	Mangan	0,24 mg (12% RWS)

Rabarbar jest dobrym źródłem związków bioaktywnych, do których zalicza się polifenole (m.in. resweratrol, antocyjany, garbniki) i kwasy organiczne (kwas jabłkowy, szczawiowy, cytrynowy, bursztynowy). To właśnie kwasy organiczne odpowiadają za niezwykle cierpki smak rabarbaru.

Indeks i ładunek glikemiczny rabarbaru jest niski - wynoszą odpowiednio 15 (IG = 15) i 0,4 (ŁG = 0,4) .

Rabarbar - właściwości

Właściwości rabarbaru wynikają z wysokiej zawartości prozdrowotnych składników pokarmowych takich jak błonnik, witamina K, polifenole i inne związki aktywne. To dzięki nim warzywo to może łagodzić objawy menopauzy, wpływać korzystnie na układ krążenia, pracę jelit czy zdrowie kości.

Rabarbar wpływa pozytywnie na układ krążenia

Spożywanie żywności bogatej w błonnik pokarmowy wiąże się z poprawą parametrów profilu lipidowego, obniżeniem poziomu glukozy, spadkiem ciśnienia tętniczego krwi oraz mniejszym ryzykiem rozwoju chorób sercowo - naczyniowych i cukrzycy typu 2 . Rabarbar oprócz błonnika pokarmowego jest także bogatym źródłem związków aktywnych (m.in. polifenoli) o właściwościach przeciwzapalnych, przeciwcukrzycowych i kardioprotekcyjnych .

W 6 - miesięcznym badaniu z udziałem chorych na miażdzycę ustalono, że suplementacja rabarbarem przyczyniła się do obniżenia poziomu cholesterolu całkowitego, cholesterolu frakcji LDL oraz poprawy funkcji śródbłonka naczyń krwionośnych .

Stosowanie kapsułek z 400 mg ekstraktu z łodyg rabarbaru przez pacjentów cierpiących na cukrzycę typu 2 skutkowało znaczącym spadkiem wartości ciśnienia skurczowego i rozkurczowego krwi, a także obniżeniem poziomu glukozy na czczo i hemoglobiny glikowanej (HbA1c) .

Rabarbar wpływa na pracę jelit

Rabarbar jest powszechnym składnikiem suplementów diety i mieszanek ziołowych przeznaczonych do wspomagania terapii zaparć i zaburzeń żołądkowo jelitowych. Wynika to z wysokiej zawartości antrachinonów w rzewieniu, czyli substancji o udokumentowanych właściwościach przeczyszczających .

W badaniu z udziałem ludzi wykazano, że suplementacja ekstraktu z rabarbaru przyczynia się do zwiększenia częstotliwości oddawania stolca oraz poprawy jego konsystencji i w efekcie łagodzi przewlekłe zaparcia. Właściwość ta wynika prawdopodobnie z wpływu ekstraktu z rabarbaru na wzrost liczebności bakterii jelitowych wytwarzających maślan i krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe (SCFA) .

Co ciekawe, wysoką skutecznością w łagodzeniu zaparć wykazała się także terapia polegająca na przyklejeniu plastra z proszkiem z rabarbaru na pępek .

Rabarbar może łagodzić objawy menopauzy

Rabarbar zawiera związki o budowie i działaniu zbliżonym do ludzkich estrogenów. Są to głównie hydroksystilbeny i ich pochodne takie jak rapontycyna, rapontygenina, resweratrol i piceatannol. Substancje te występują w ekstrakcie pozyskiwanych z korzenia rabarbaru (ERr 731) i stanowią składnik suplementów diety zalecanych w celu łagodzenia objawów menopauzy .

Na podstawie badań klinicznych z udziałem kobiet naukowcy wykazali, że w porównaniu do placebo ekstrakt ERr 731 znacząco zmniejsza częstość występowania objawów menopauzy (w tym uderzenia gorąca) oraz obniża ich stopień nasilenia . Potwierdzono także skuteczność ekstraktu z rabarbarbaru w redukcji stanów lękowych związanych z menopauzą .

Rabarbar może wpływać pozytywnie na kości i stawy

Rabarbar jest doskonałym źródłem witaminy K niezbędnej do zachowania zdrowych kości i stawów . Choć warzywo to zawiera także znaczące ilości wapnia, składnik ten ma ograniczoną przyswajalność z uwagi na wysoką zawartość szczawianów w rabarbarze.

Rabarbar - przeciwwskazania

Rabarbar - jako bogate źródło szczawianów - stwarza ryzyko pogorszenia funkcji nerek na skutek odkładania się kryształków szczawianów w tym narządzie. Problem ten dotyczy przede wszystkim osób z chorobami nerek (w tym kamicy nerkowej) i może wystąpić w sytuacji spożycia dużych ilości rabarbaru .

Z uwagi na wysoką ilość szczawianów rabarbar powinny ograniczyć także chorzy na reumatyzm, dnę moczanową i osteoporozę oraz małe dzieci.

Z uwagi na dodatek do rabarbaru znacznych ilości cukru, warzywo to powinno być jedzone z umiarem przez osoby chore na cukrzycę.

Rabarbar w ciąży i podczas karmienia piersią

Kobiety w ciąży i karmiące piersią mogą spożywać łodygi rabarbaru, jednak powinny być to niewielkie ilości. Nadmiar szczawianów w diecie ogranicza wchłanianie składników mineralnych (wapnia, magnezu, żelaza) co jest szczególnie niekorzystnym zjawiskiem w przypadku ciąży i laktacji.

Z uwagi na wysoką zawartość antrachinonów o działaniu przeczyszczającym, nie zaleca się stosowania suplementów diety zawierających ekstrakt z korzenia rabarbaru przez kobiety karmiące piersią. Istnieje prawdopodobieństwo przenikania antrachinonów do mleka matki i ich przeczyszczającego działania u niemowląt . 

Jak jeść rabarbar?

Rabarbar z uwagi na swój cierpki smak jest najczęściej gotowany z dużą ilością cukru. Posiekane łodygi rabarbaru bez liści dodaje się do kompotów, dżemów, koktajli, babeczek, ciast, tart, deserów i sosów. Można wykorzystać go także do produkcji wina.

Rabarbar można jeść także na surowo, lecz z uwagi na kwaśny smak jest to rzadko praktykowane rozwiązanie.

Jeśli nie uda Ci się wykorzystać wszystkich zakupionych łodyg rabarbaru możesz je pokroić w plasterki, podzielić na porcje i zamrozić.