Kminek

Kminek zwyczajny to jedno z najstarszych znanych ludzkości ziół, pochodzące z Afryki Północnej, z której później przywędrowało do Azji oraz Europy.

Pierwsze dowody na jego istnienie pochodzą sprzed 5 tysięcy lat. Starożytni Egipcjanie oraz mieszkańcy Basenu Morza Śródziemnego wykorzystywali nasiona kminku w ziołolecznictwie jako środek wspomagający trawienie . W ludowej medycynie krajów europejskich kminek stosowany był na łagodzenie wzdęć, przy bólach brzucha, zaparciach oraz nudnościach. Wykorzystywano go również jako środek do maskowania oddechu alkoholowego oraz zwalczania pasożytów. W irańskiej medycynie ludowej uważa się, że nasiona kminku mają działanie przeciwpadaczkowe. Z kolei mieszkańcy Indonezji stosują połączenie liści kminku z czosnkiem w leczeniu zapalnej egzemy .

Polska, poza Holandią oraz Niemcami, jest jednym z trzech głównych światowych producentów kminku. Do największych jego importerów należą Stany Zjednoczone, Szwajcaria i Austria. Główne produkty przetworzone z kminku to całe nasiona, olejek, oleożywica i proszek .

Kminek- wartości odżywcze

Kminek jest bogatym źródłem błonnika, składników mineralnych (szczególnie wapnia, żelaza, miedzi, magnezu oraz fosforu) i witamin (głównie C oraz z grupy B). 100 g nasion tej przyprawy dostarcza 333 kcal, 19,8 g białka, 14,6 g tłuszczu oraz 49,9 g węglowodanów złożonych. Jednak ze względu na niskie spożycie kminku w codziennej diecie (zwyczajowa porcja to 1 łyżeczka, czyli około 4 g), ilość dostarczonych składników odżywczych jest niewielka .

Składniki bioaktywne w kminku

Kminek zawiera dużo związków bioaktywnych. Dominującymi substancjami są przewutleniacze, w tym flawonoidy (m.in. kemferol, kwercetyna), karotenoidy (luteina, zeaksantyna, likopen) i kwasy fenolowe (kwas kawowy). 

W kminku znajdują się również prozdrowotne olejki eteryczne, należące do grupy terpenów i monoterpenów- karwon, limonen oraz mircen .

Kminek- właściwości

 Kminek łagodzi dyspepsję czynnościową

Najbardziej znanym zastosowaniem kminku jest jego wykorzystanie jako remedium na problemy trawienne. Z opublikowanej w 2019 roku metaanalizy wynika, że połączenie olejku kminkowego i olejku z mięty pieprzowej łagodzi objawy dyspeptyczne, do których należą ból i uczucie dyskomfortu w nadbrzuszu. Zastosowanie tych dwóch olejków może mieć właściwosci prokinetyczne i działać synergistycznie w łagodzeniu bólu trzewnego, co daje korzystny efekt terapeutyczny w tego typu schorzeniach .

Kminek łagodzi objawy zespołu jelita drażliwego (IBS)

Istnieją pewne przesłanki naukowe, które wskazują, że stosowanie kminku może łagodzić występowanie objawów zespołu jelita drażliwego (IBS). W badaniu z udziałem 48 pacjentów z IBS z dominującą biegunką naukowcy oceniali skuteczność gorących okładów z kminku oraz gorących i zimnych okładów z oliwy. Dwie trzecie pacjentów odczuło znaczną poprawę związaną z osłabieniem objawów choroby po stosowaniu okładów z kminku .

Kminek może wspomagać odchudzanie

W przeprowadzonym badaniu jego autorzy zaobserwowali, że spożywanie kminku (w formie wody kminkowej powstałej przez hydrodestylację nasion- 20 ml raz dziennie przez 3 miesiące) przyczyniło się do redukcji masy ciała u osób z nadwagą i otyłością o około 1,5 kg . 

W innym badaniu naukowcy wykazali, że konsumpcja ekstraktu z kminku istotnie zmniejsza poziom apetytu , co może mieć korzystny wpływ na uregulowanie masy ciała.

Kminek może obniżać poziom glukozy

Naukowcy wykazali, że suplementacja olejkiem kminkowym zmniejsza poziom glukozy we krwi u szczurów z cukrzycą . Niemniej na podstawie tych obserwacji nie można formułować jednoznacznych wniosków, ponieważ brakuje badań przeprowadzonych z udziałem ludzi, które mogłyby potwierdzić taką skuteczność działania.

Kminek może przyczyniać się do redukcji cholesterolu i trójglicerydów

Przeprowadzone doświadczenie pokazało, że podawanie wodnego ekstraktu z nasion kminku znacząco zmniejszyło poziom cholesterolu i trójglicerdydów w surowicy badanych zwierząt . Niemniej jednak brak jest  badań potwierdzających podobne efekty u ludzi.

Kminek ma działanie przeciwbakteryjne

W badaniach in vitro naukowcy wykazali, że olejki eteryczne zawarte w nasionach kminku skutecznie hamują wzrost niektórych rodzajów bakterii. Olejek kminkowy, którego głównymi składnikami był limonen wykazał działanie przeciwbakteryjne wobec Staphylococcus aureus, Salmonella typhi, Candida albicans, Aspergillus niger i Listeria innocua. Olejek, którego podstawowymi składnikami były karwon i limonen hamowały wzrost drobnoustrojów takich jak: Salmonella enteritidis, Staphylococcs aureus, Saccharomyces cerevisiae i Aspergillus niger .

Kminek wykazuje działanie przeciwzapalne

W publikacji z 2015 roku badacze dowiedli, że kminek może zmniejszać stan zapalny w organizmie. Naukowcy potwierdzili, że u szczurów otrzymujących olejek eteryczny z kminku (10 mg/kg) i wystawionych na działanie gentamycyny, poziom cytokin prozapalnych (IFN-c, IL-6 i TNF-a) zmniejszył się . 

W innym badaniu jego autorzy zaobserwowali, że podawanie ekstraktu wodno-alkoholowego z kminku oraz olejku eterycznego szczurom z zapaleniem jelita grubego, zredukowało zmiany zapalne zlokalizowane w okrężnicy zwierząt .

Kminek może mieć działanie moczopędne

W przeprowadzonym badaniu eksperci zaobserwowali, że podawanie wodnego ekstraktu z nasion kminku szczurom przez 8 dni, spowodowało u nich wzmożoną diurezę (wydalanie moczu). Na podstawie uzyskanych wyników naukowcy zasugerowali, że kminek może mieć potencjalne działanie moczopędne także u ludzi . 

Kminek może działać przeciwdrgawkowo

Eksperyment przeprowadzony na myszach wykazał, że stosowanie olejku eterycznego z kminku zmniejszało u nich napady drgawek mioklonicznych i klonicznych. Badanie to jednak nie zostało wykonane z udziałem ludzi, dlatego nie można sformułować jednoznacznych wniosków .

Kminek- przeciwwskazania

Nie należy stosować preparatu zawierającego olejek kminkowy na uszkodzoną skórę, okolice oczu lub błony śluzowe. Spożywanie kminku i jego ekstraktów nie jest zalecane osobom z chorobami wątroby, zapaleniem dróg żółciowych, kamicą żółciową, chorobami oraz stanami zapalnymi nerek .

Interakcje z lekami

Niektóre źródła wskazują, że kminek może zaburzać działanie:

• leków przeciwcukrzycowych,
• leków uspokajających,
• leków moczopędnych.

Kminek w ciąży

Ze względu na brak danych dotyczących bezpieczeństwa spożywania, odradza się stosowanie dużych ilości kminku przez kobiety ciężarne, kobiety karmiące i małe dzieci .

Kminek w kuchni

Smak nasion kminku określany jest jako lekko piekący oraz korzenny.

Do czego pasuje kminek?

Jako przyprawa najczęściej wykorzystywany jest do takich produktów i potraw jak:

• pieczywo,
• warzywa, szczególnie kiszone (np. kapusta kiszona),
• bigos,
• sery,
• mięso czerwone,
• zupy (np. kapuśniak, ziemniaczana, grzybowa),
• pasty,
• sałatki,
• wódki (m.in. kminkówka) i likiery (np. alasz).

Kminek dobrze komponuje się z takimi przyprawami jak:

• majeranek,
• pieprz cayenne,
• czosnek,
• sól,
• pieprz czarny.

Czym zastąpić kminek?

Ze względu na charakterystyczny smak i aromat kminku, nie ma jego idealnego zamiennika. Podobne pod względem smakowym mogą być przyprawy takie jak:

• anyż (nasiona),
• kmin rzymski,
• koper włoski (nasiona),
• czarnuszka.

Kminek a kmin rzymski

Kminek (Carum carvi L.) jest dosyć często mylony z kminem rzymskim (Cuminum cyminum), jednakże są to dwa różne rodzaje roślin należące do tej samej rodziny selerowatych (Apiaceae).

Napar z kminku

Według medycyny ludowej napar z kminku jest pomocny przy wielu problemach zdrowotnych, związanych głównie z układem pokarmowym. Stosowany był m.in. w łagodzeniu niestrawności, kolek, wzdęć oraz zwalczaniu pasożytów. Ponadto popularnie uchodzi także za ‘odświeżacz’ oddechu.

Choć kminek ma zasobną historię zastosowania jako panceum na wiele dolegliwości, większość wymienionych właściwości przyprawy nie zostało potwierdzonych w badaniach klinicznych.

Przygotowanie naparu z kminku

1. 1 łyżeczkę (około 4 g) nasion kminku rozgnieść w moździerzu lub zmielić, nastepnie przesypać do kubka.
2. Zalać zawartość kubka gorącą (nie wrzącą) wodą, przykryć i odstawić na 5-10 minut.
3. Odcedzić napar przez drobne sitko.