Limonen
Ostatnia aktualizacja: 10 marca 2021
- Pisząc ten artykuł, korzystaliśmy z:
- 5źródła
- 14badań
Limonen jest związkiem chemicznym z grupy monoterpenów. Jest związkiem zapachowym, który nadaje charakterystyczny aromat cytrusom (głównie cytrynie).
Limonen - właściwości
••• Limonen rozpuszcza kamienie żółciowe
Naukowcy udowodnili, że limonen umożliwia rozpuszczanie kamieni żółciowych zawierających cholesterol (jest naturalnym rozpuszczalnikiem cholesterolu).
Z tego względu istnieje nadzieja, że być może w przyszłości limonen będzie wykorzystywany w medycynie, w leczeniu pacjentów z kamicą żółciową.
••• Limonen ma działanie przeciwdrobnoustrojowe
Aktualny stan wiedzy pokazuje, że limonen posiada właściwości przeciwbakteryjne. Wykazuje on m.in. zdolność do inaktywacji bakterii - Escherichia coli. Dodatkowo wrażliwe na jego działanie są bakterie z gatunku Streptococcus mutans, które odpowiadają m.in. za powstawanie próchnicy.
••• Limonen obniża poziom cholesterolu
Badania przeprowadzone na otyłych myszach pokazały, że podawanie limonenu przyczynia się do obniżenia poziomu "złego" cholesterolu i triglicerydów we krwi.
Dodatkowo naukowcy zauważyli, że limonen powoduje wzrost stężenia "dobrego" cholesterolu HDL.
••• Limonen ma właściwości przeciwutleniające
W dwóch badaniach na szczurach potwierdzono działanie przeciwutleniające (antyoksydacyjne) limonenu.
Naukowcy zauważyli, że podawanie limonenu poprawiło działanie antyoksydantów zlokalizowanych w ustroju, takich jak:
- Dysmutaza ponadtlenkowa (SOD)
- Katalaza (CAT)
- Peroksydaza glutationowa (GPx)
- S-tranferaza glutationu (GST)
- Zredukowany glutation (GSH)
Limonen spowodował również korzystne zmniejszenie nasilenia peroksydacji (utleniania) lipidów.
••• Limonen działa przeciwzapalnie
W 2013 roku na łamach czasopisma Life Sciences zostały opublikowane wyniki badań, w których sprawdzano wpływ limonenu na stan zapalny u szczurów z zapaleniem jelita grubego.
Autorzy doświadczenia wykazali, że doustne podawanie limonenu spowodowało obniżenie stanu zapalnego u badanych zwierząt - limonen wywołał znaczące zmniejszenie nasilenia zapalenia jelit.
••• Limonen łagodzi wrzody żołądka
W 2019 roku naukowcy opublikowali wyniki doświadczenia na szczurach, które pokazały, że stosowanie limonenu spowodowało znaczące zmniejszenie powierzchni wrzodów żołądka.
Dodatkowo autorzy badań wykazali, że limonen przyczynił się do zwiększenia produkcji śluzu i zachowania większej integralności błony śluzowej żoładka. Oznacza to, że limonen wywiera działanie ochronne na błonę śluzową żołądka.
Jednocześnie u badanych osobników nastąpiło obniżenie poziomu cząsteczek prozapalnych, takich jak: TNF-alfa, interleukina 6 (IL-6) i interleukina 1 (IL-1-beta), co potwierdza właściwości przeciwzapalne limonenu.
••• Limonen wykazuje aktywność przeciwnowotworową
Szereg doświadczeń in vitro pokazał, że limonen może hamować wzrost komórek nowotworowych i może stymulować (wzmagać) ich apoptozę, czyl śmierć. Dotyczy to m.in. komórek:
- Raka pęcherza moczowego
- Raka żołądka
- Raka płuc
- Raka prostaty
- Raka piersi
••• Limonen może prawdopodobnie łagodzić zgagę
Limonen ma zdolność do neutralizowania kwasu żołądkowego i może chronić błonę śluzową żołądka oraz ściany przełyku przed działaniem tego kwasu.
Dodatkowo prawdopodobnie może on przyspieszać przemieszczenie się treści pokarmowej wraz z sokami żołądkowymi, zapobiegając w ten sposób zawracaniu treści żołądka do przełyku.
Z tego względu sugeruje się, że może łagodzić zgagę i refluks żołądkowo-przełykowy (GERD).
Limonen - źródło
Limonen jest głównym składnikiem olejków cytrusowych i jest obecny głównie w:
- Cytrynach
- Limonkach
- Pomarańczach
- Mandarynkach
- Grejpfrutach
Limonen jest również dostępny w sprzedaży jako suplement diety.
Limonen - szkodliwość
Limonen posiada status GRAS, czyli jest substancją powszechnie uznaną za bezpieczną.
Limonen nie wykazuje działania rakotwórczego, mutagennego i nefrotoksycznego (uszkadzającego nerki).
Dodatkowo limonen cechuje się bardzo niską toksycznością.
Limonen może powodować reakcje alergiczne
Produkty przemian limonenu (jego formy utlenione) mają właściwości alergizujące i mogą powodować alergiczne kontaktowe zapalenie skóry.
Najczęściej objawy alergiczne pojawiają się po kontakcie ze środkami czystości i kosmetykami, które w swoim składzie zawierają limonen.
Warto też zwrócić uwagę na to, że osoby, które mają alergię na cytrusy (w tym na ich skórkę) bardzo często są jednocześnie uczulone na limonen.
Limonen - zastosowanie
Limonen jest szeroko stosowany w różnych gałęziach przemysłu. Wykorzystuje się go m.in. w produkcji:
- Detergentów i odświeżaczy powietrza (jako składnik zapachowy)
- Perfumów i innych kosmetyków (np. mydeł, kremów)
- Środków odtłuszczających, rozpuszczalników
- Żywności, np. lodów, wypieków, napojów bezalkoholowych (jako środek aromatyzujący)
Więcej podobnych treści
Resweratrol
Resweratrol jest kojarzony głównie z winem czerwonym. Udowodniono, że wpływa korzystnie m.in. na ...
- dr Bartosz Kulczyński
- 02 listopada 2019
Kapsaicyna
Kapsaicyna to związek, który nadaje ostry i piekący smak papryczce chilli, który można nieco zneu...
- dr Bartosz Kulczyński
- 24 kwietnia 2020
Polifenole
Obszerna grupa związków występujących w produktach roślinnych, która charakteryzuje się silnymi w...
- dr Bartosz Kulczyński
- 13 listopada 2019
Inozytol
Związek aktywny, kiedyś nazywany witaminą B8, który naturalnie występuje głównie w pomarańczach i...
- dr Bartosz Kulczyński
- 13 listopada 2019
Kwercetyna
Silny przeciwutleniacz naturalnie występujący w produktach roślinnych (głównie w warzywach i owoc...
- dr Bartosz Kulczyński
- 13 listopada 2019
Beta-karoten
Związek ten kojarzy się z pozytywnym wpływem na skórę. Jednak jego działanie prozdrowotne jest o ...
- dr Bartosz Kulczyński
- 13 listopada 2019
Spis badań i źródeł
- Pandi Anandakumar i wsp.: D-limonene: A multifunctional compound with potent therapeutic effects. J Food Biochem, 2021, 45(1), e13566.
- H Audrain i wsp.: Allergy to oxidized limonene and linalool is frequent in the U.K. Br J Dermatol, 2014, 171(2), 292-7.
- P L Crowell i wsp.: Antitumorigenic effects of limonene and perillyl alcohol against pancreatic and breast cancer. Adv Exp Med Biol, 1996;401:131-6., 401, 131-6.
- Laura Espina i wsp.: Mechanism of Bacterial Inactivation by (+)-Limonene and Its Potential Use in Food Preservation Combined Processes. PLoS One., 2013, 8(2), e56769.
- H Igimi i wsp.: Medical dissolution of gallstones. Clinical experience of d-limonene as a simple, safe, and effective solvent. Dig Dis Sci, 1991, 36(2), 200-8.
- Li Jing i wsp.: Preventive and ameliorating effects of citrus D-limonene on dyslipidemia and hyperglycemia in mice with high-fat diet-induced obesity. Eur J Pharmacol, 2013, 715(1-3), 46-55.
- Xiao-Guang Lu i wsp.: Inhibition of growth and metastasis of human gastric cancer implanted in nude mice by d-limonene. World J Gastroenterol., 2004, 10(14), 2140–2144.
- Ramakrishnan Murali i wsp.: Protective effects of D-limonene on lipid peroxidation and antioxidant enzymes in streptozotocin-induced diabetic rats. Basic Clin Pharmacol Toxicol, 2013, 112(3), 175-81.
- Maria Pesonen i wsp.: Occupational contact dermatitis caused by D-limonene. Contact Dermatitis, 2014, 71(5), 273-9.
- Thangaiyan Rabi i wsp.: d-Limonene sensitizes docetaxel-induced cytotoxicity in human prostate cancer cells: Generation of reactive oxygen species and induction of apoptosis. J Carcinog., 2009, 8, 9.
- Retajczyk M. i wsp.: Lecznicze zastosowania limonenu. Pomeranian J Life Sci., 2018, 64, 2, 51-57.
- Ganapathy Ashwinkumar Subramenium i wsp.: Limonene inhibits streptococcal biofilm formation by targeting surface-associated virulence factors. J Med Microbiol, 2015, 64(8), 879-890.
- Jidong Sun i wsp.: D-Limonene: safety and clinical applications. Altern Med Rev, 2007, 12(3), 259-64.
- Zhaohua Ye i wsp.: Limonene terpenoid obstructs human bladder cancer cell (T24 cell line) growth by inducing cellular apoptosis, caspase activation, G2/M phase cell cycle arrest and stops cancer metastasis. J BUON, Jan-Feb, 25(1), 280-285.
- Lihua Yu i wsp.: D-limonene exhibits anti-inflammatory and antioxidant properties in an ulcerative colitis rat model via regulation of iNOS, COX-2, PGE2 and ERK signaling pathways. Mol Med Rep, 2017, 15(4), 2339-2346.
- Xiao Yu i wsp.: d-limonene exhibits antitumor activity by inducing autophagy and apoptosis in lung cancer. Onco Targets Ther., 2018, 11, 1833–1847.
- Patrizia A d'Alessio i wsp.: Oral administration of d-limonene controls inflammation in rat colitis and displays anti-inflammatory properties as diet supplementation in humans. Life Sci, 2013, 92(24-26), 1151-6.
- Matheus Chiaradia de Souza i wsp.: Gastroprotective effect of limonene in rats: Influence on oxidative stress, inflammation and gene expression. Phytomedicine, 2019, 53, 37-42.
Masz pytanie?
Jeśli chciałbyś wiedzieć więcej na ten temat lub wiesz jak uzupełnić artykuł, napisz do nas. Nasi specjaliści udzielą Tobie szybkiej odpowiedzi i przeanalizują proponowane zmiany w treści.
