Liść laurowy

Wawrzyn szlachetny (laur) to wieloletnia, wiecznie zielona roślina pochodząca z rejonów basenu Morza Śródziemnego. W Polsce można go uprawiać jako roślinę ozdobną. Liście laurowe to nie tylko popularna przyprawa kulinarna. Wykorzystuje się je także jako surowiec medyczny i środek aromatyzujący w przemyśle spożywczym i przy produkcji kosmetyków (mydeł, kremów, perfum). Ze względu na działanie przeciwdrobnoustrojowe i owadobójcze liście laurowe mają zastosowanie jako środek konserwujący żywność.

Wawrzyn szlachetny od czasów starożytnych był uznawany za symbol zwycięstwa, chwały, mądrości i honoru. Wierzono, że liście laurowe mają magiczną moc, dlatego sadzono krzew lauru obok domu. Miało to zapobiec uderzeniom piorunów .

W medycynie tradycyjnej suche liście laurowe, a także otrzymywane z nich napary, były stosowane na rozmaite dolegliwości trawienne. Uważano, że roślina ta posiada właściwości napotne, ściągające, emmenagogiczne (pobudzające menstruację) oraz poronne, choć nie zostały one potwierdzone we współczesnych badaniach klinicznych .

Liść laurowy - wartości odżywcze

W 100 g liści laurowych znajduje się 313 kcal. Jednak informacja ta nie ma większego znaczenia w kontekście wartości energetycznej całej diety, ponieważ liście laurowe dodaje się do posiłków w niewielkich ilościach.

Liście laurowe są doskonałym źródłem:

• witamin: B6, C, kwasu foliowego, A, B2,
• składników mineralnych: manganu, żelaza, wapnia, miedzi, cynku i magnezu,
• błonnika pokarmowego .

Mimo to, nie uznaje się ich za znaczące źródło składników odżywczych, gdyż nie są w ogóle spożywane.

Składniki bioaktywne w liściu laurowym

W liściu laurowym występuje olejek eteryczny (1 - 3% świeżej masy), który cechuje się wysoką zawartością terpenu o nazwie 1,8-cyneol (eukaliptol). Związek ten znany jest ze swojego przeciwzapalnego i przeciwutleniającego działania, które ma szczególne zastosowanie w chorobach zapalnych dróg oddechowych .

Wśród innych istotnych substancji lotnych wymienia się octan α-terpinylu, linalol, α-pinen, sabinen i α-terpineol i metyloeugenol  .

Liście laurowe są również źródłem różnorodnych związków fenolowych, do których zalicza się flawonoidy (m.in. kempferol, mirycetyna i kwercetyna), kwasy fenolowe (p-kumarowy, ferulowy), garbniki, lignany i alkaloidy .

Liść laurowy - właściwości

Liście laurowe obniżają poziom glukozy

Na podstawie badania z udziałem 40 osób chorych na cukrzycę typu 2 wykazano, że 30 - dniowa suplementacja kapsułek ze zmielonymi liśćmi laurowymi w dawce 1 - 3 g na dobę zmniejsza czynniki ryzyka chorób sercowo - naczyniowych i cukrzycy. Odnotowano spadek poziomu: glukozy (o 21 - 26%), cholesterolu całkowitego (o 20 - 24%), cholesterolu LDL (o 32 - 40%) i triglicerydów (o 25 - 34%). Wzrósł natomiast poziom cholesterolu HDL, czyli tzw. dobry cholesterol (o 20 - 29%) .

W innym badaniu naukowcy sprawdzili wpływ liścia laurowego na poposiłkową reakcję glikemiczną. W tym celu zaproponowali uczestnikom spożycie ciastek ze sproszkowanymi liśćmi laurowymi. U osób, których ciastka zawierały 6% liścia laurowego nastąpiło znaczące obniżenie poposiłkowego stężenia glukozy w porównaniu do osób jedzących zwykłe ciastka .

Liście laurowe wpływają korzystnie na profil lipidowy

Korzystny wpływ liści laurowych na parametry profilu lipidowego wykazano w przytoczonym wyżej badaniu z udziałem chorych na cukrzycę typu 2 .

W innym badaniu oceniono wpływ naparu z liści laurowych (5 g suszonych liści w 100 ml przegotowanej wody) na poziom cholesterolu zdrowych osób. 10 - dniowa podaż naparu przyczyniła się do znaczącego wzrostu poziomu cholesterolu HDL i do nieznacznego spadku poziomu cholesterolu LDL i triglicerydów .

Liście laurowe wpływają korzystnie na przewód pokarmowy

Dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego (biegunka, wzdęcia, choroby żołądka) stanowią główny obszar zastosowania liści laurowych w tradycyjnej medycynie.

Jedno z badań przeprowadzone na szczurach potwierdziło przeciwbiegunkowe właściwości wodnego ekstraktu z liści laurowych. Efekt ten jest związany z zawartością garbników, alkaloidów i flawonoidów w ekstrakcie .

Inna praca wykazała, że ekstrakty z liści laurowych mają ochronne działanie na żołądek szczurów i zmniejszają uszkodzenia żołądka. Jednocześnie potwierdzono silne zdolności antyoksydacyjne badanych ekstraktów . Starsze badanie na zwierzętach wykazało przeciwwrzodowe działanie ekstraktów wodnych z liści laurowych .

Liście laurowe działają przeciwbakteryjnie

Naukowcy wykazali, że wodny wywar z liści laurowych wykazuje 53,4% działania bakteriobójczego na 176 bakterii wyizolowanych z jamy ustnej 200 osób .

Olejek eteryczny z liścia laurowego hamuje rozwój wielu bakterii, m.in: Escherichia coli, Pseudomonas aeruginosa, Bacillus subtilis, Listeria monocytogenes, Staphylococcus aureus i S. epidermidis    .

Liście laurowe mogą działać przeciwnowotworowo

Badania na modelach komórkowych wskazują na potencjał przeciwnowotworowy ekstraktów z liści laurowych wobec komórek raka jelita grubego oraz raka piersi .

Potrzeba dalszych badań, które mogłyby potwierdzić takie działanie liści laurowych.

Liść laurowy na stawy

Okłady z naparu z liści laurowych stosowane na bóle stawów są jednym z częstszych zastosowań w medycynie ludowej. Niestety ilość badań traktujących takie działanie liści laurowych (zarówno w formie doustnego preparatu jak i okładów) jest mocno ograniczona.

W badaniu z 2020 roku podjęto się oceny wpływu ciepłych okładów z naparu z liści laurowych na ból u pacjentów cierpiących na dnę moczanową. Na podstawie analizy skali bólu uznano, że niefarmakologiczna interwencja w postaci okładów z naparu liści laurowych może stanowić pomoc w zmniejszaniu bólu stawów .

Liść laurowy - przeciwwskazania

Liście laurowe są w pełni bezpieczną przyprawą. Stosowane w badaniach klinicznych ilości liści laurowych oraz ich ekstraktów nie były powiązane z żadnymi skutkami ubocznymi.

Liście laurowe, a szczególnie pochodzący z nich olejek eteryczny, mogą w rzadkich przypadkach powodować alergiczne zapalenie skóry .

Olejek z liści laurowych, stosowany w przemyśle spożywczym w zwyczajowych ilościach, jest uznawany przez FDA (Amerykańską Agencję Żywności i Leków) za bezpieczny.

Liść laurowy w ciąży i podczas karmienia piersią

Liść laurowy może być bezpiecznie stosowany do przyprawiania potraw przez kobiety ciężarne i karmiące piersią.

Z uwagi na brak badań, nie zaleca się stosowania podczas ciąży i laktacji wyrobów farmaceutycznych oraz naparów z liści laurowych.

Liść laurowy w kuchni

Liście laurowe same w sobie są gorzkie, ale dodatek ich do gotującej się potrawy sprawia, że nadają jej bogaty, korzenny smak i drzewno - ziołowy aromat.

W porównaniu do świeżych liści laurowych, suszone cechują się silniejszym smakiem. To właśnie dlatego najczęściej w takiej formie są dostępne w sklepach.

Do czego pasuje liść laurowy?

Liście laurowe doskonale sprawdzają się w dłużej gotowanych i duszonych daniach: bulionach, zupach, sosach i gulaszach. Wystarczy wrzucić liście laurowe do gotującej się potrawy, razem z innymi składnikami. Liścia laurowego nie trzeba wyjmować z garnka, jednak należy uważać, aby nie podać go na talerzu.

Liście laurowe bardzo często są wykorzystywane do marynowania warzyw, np. ogórków. Przyprawę tą warto użyć podczas pieczenia pasztetów i mięs - wystarczy liścia laurowego obwiązać sznurkiem do kawałka mięsa.

Czym zastąpić liść laurowy?

Choć liście laurowe trudno jest zastąpić jakąkolwiek inną przyprawą, w niektórych potrawach może sprawdzić się tymianek i oregano. Połączenie tych dwóch przypraw przypomina aromat liści laurowych.