Ranking ketchupów

autor:
dr Bartosz Kulczyński
Dietetyk
Dietetyk, doktorant na Wydziale Nauk o Żywności i Żywieniu, współzałożyciel Fundacji Dietoterapii i Promocji Zdrowia „Kierunek-Zdrowie”.

Ostatnia aktualizacja: 07 lutego 2021

Pisząc ten artykuł, korzystaliśmy z:
1źródła
0badań

Ketchup to sos pomidorowy stosowany na zimno, który uznawany jest za jeden z najbardziej popularnych dodatków do wielu potraw, w tym do kanapek, fast foodów, sałatek. Według danych opublikowanych przez Euromonitor, rocznie w Polsce wydajemy na ketchupy ponad 500 mln zł! . Ketchupy dostępne w sprzedaży raczej nie mają dobrej opinii ze względu na wysoką zawartość cukru i bardzo często również soli. Jednak ketchupy obecne na sklepowych półkach istotnie różnią się pod względem składu i wartości odżywczej. Dlatego też postanowiliśmy sprawdzić, który z nich jest najlepszy, i który warto wybrać jeżeli zdecydujemy się na zakup gotowego produktu, zamiast przygotowania go samodzielnie.

W pigułce

W rankingu uwzględniliśmy aż 68 ketchupów dostępnych na polskim rynku
Ketchupy dostępne w sprzedaży są źródłem szkodliwego cukru (1 butelka 350 g zawiera średnio 8 łyżek cukru)
Ketchupy zawierają stosunkowo wysokie ilości soli
Do przygotowania 100 g ketchupu zużywano średnio 185 g pomidorów
(min. 123 g, max. 258 g)
Za najlepszy produkt uznaliśmy: KROKUS - Ketchup z przetartych pomidorów

Rodzaje ketchupów

W sklepach możemy znaleźć kilkadziesiąt różnych ketchupów. Najczęściej są to:

Ketchupy łagodne
Ketchupy ostre i pikantne
Ketchupy bez cukru i bez konserwantów
Ketchupy dla dzieci
Ketchpy z dodatkiem np. bazylii, oregano, czosnku

Skład ketchupów

Podstawowym składnikiem ketchupów są oczywiście pomidory. Zazwyczaj w składzie znajdziemy pomidory, przecier pomidorowy lub koncentrat pomidorowy. Oczywiście jak łatwo się domyślać, im więcej pomidorów w ketchupie, tym lepiej. Produceni na opakowaniach ketchupów zawsze podają informację, ile zużyto pomidorów do przygotowania 100 g produktu.

Praktycznie każdy ketchup zawiera również w składzie:

Ocet (np. ocet spirytusowy, balsamiczny, winny)
Cukier - podstawowy składnik ketchupu, który nadaje mu charakterystyczny, słodki smak, z którymi kojarzony jest właśnie ketchup. Jest on niestety nieodłącznym elementem ketchupów. Jak wiadomo, spożycie cukru przyczynia się do rozwoju wielu chorób, m.in. nadwagi, otyłości, cukrzycy typu 2, chorób serca. Tylko niektóre ketchupy opatrzone są oświadczeniem żywieniowym: "bez dodatku cukru". Wówczas do nadania słodkiego smaku wykorzystywane są substancje słodzące.

uwaga!

Średnia zawartość cukru w analizowanych ketchupach wyniosła 22 g na 100 g

Średnio w 1 opakowaniu ketchupu (350 g) znajduje się aż 8 łyżek cukru!

Sól - tuż obok cukru jest drugi składnik, który nie jest mile widziany w naszym organizmie. Jest jedną z głównych przyczyna rozwoju nadciśnienia tętniczego. Dodatkowo wysokie spożycie soli sprzyja rozwojowi niektórych nowotworów (np. raka żołądka), a także może prowadzić do wystąpienia chorób nerek, nadwagi, osteoporozy i udarów mózgu.
Przyprawy (np. pieprz, chilli, bazylia, czosnek suszony, oregano, tymianek, rozmaryn)

W niektórych produktach znajdziemy również dodatki takie, jak:

Substancje zagęszczające - spośród tej grupy dodatków, w ketchupach można znaleźć zazwyczaj gumę guar (E412) lub gumę ksantanową (E415). Są to składniki, które (jak sama nazwa wskazuje) zagęszczają produkt, wpływając na poprawę jego struktury i konsystencji. Nie mają negatywnego wpływu na zdrowia, jednakże uważa się, że w wielu przypadkach obniżają jakość produktu
Skrobia (np. skrobia kukurydziana) - podobnie jak wspomniane substancje zagęszczające, skrobia zazwyczaj wykorzystywana jest jako składnik zagęszczający i stabilizujący konsystencję produktów. Nie wnosi ze sobą żadnych walorów zdrowotnych, ale nie jest też niebezpieczna dla zdrowia
Konserwanty - jeżeli ketchup zawiera w swoim składzie substancje konserwujące, to zazwyczaj są to sorbinian potasu (E202) lub benzoesan sodu (E211). Związki te przedłużają trwałość produktów, zapobiegając rozwojowi drobnoustrojów. Dodawane są w niewielkich ilościach, które uznawane są za bezpieczna dla człowieka. Jednakże w pojedynczych przypadkach, u osób wrażliwych mogą wywoływać np. objawy alergiczne
Regulatory kwasowości - w składzie ketchupów nie powinna zdziwić nas obecność regulatorów kwasowości takich jak kwas cytrynowy (E330) lub kwas jabłkowy (E296). Są to związki, które regulują pH produktu. W ten sposób wpływają na smak ketchupu, jak również chronią go przed rozwojem niektórych bakterii. Zarówno kwas cytrynowy, jak i kwas jabłkowy są składnikami bezpiecznymi dla naszego zdrowia
Aromaty - odpowiadają za smak i aromat ketchupu; nie wpływają negatywnie na zdrowie, choć niektóre z nich mogą być źródłem alergenów
Substancje słodzące (np. sukraloza) - stosowane są do produkcji ketchupu w celu ograniczenia lub wyeliminowania dodatku cukru

Ketchup - właściwości zdrowotne

Ketchup raczej nie kojarzy nam się z produktem szczególnie "zdrowym". Dlaczego? Jest to produkt, do którego producenci dodają stosunkowo dużo cukru i soli, czyli dwóch składników, które negatywnie wpływają na nasze zdrowie.

Z drugiej strony ketchup zawiera wysokie ilości dwóch składników, które są bardzo cenne dla naszego zdrowia: są to:

Potas - pomidory są źródłem potasu. im więcej pomidorów zużytych do produkcji ketchupu, tym produkt ten będzie zawierał więcej potasu. Potas to składnik, który obniża ciśnienie krwi i przyczynia się do zmniejszenia ryzyka nadciśnienia tętniczego i udarów mózgu. Brak potasu w organizmie może być przyczyną m.in. skurczów mięśni i zwiększonego ryzyka kamicy nerkowej.
Likopen - jest to związek z grupy karotenoidów, który charakteryzuje się silnymi właściwościami przeciwutleniającymi. Likopen jest najbardziej znany z tego, że jego wysokie spożycie istotnie zmniejsza ryzyko wystąpienia raka prostaty, stąd jest on szczególnie cenny dla mężczyzn. Jednakże przypisuje mu się też działanie antynowotworowe w kontekście raka trzustki i i raka żołądka. Dodatkowo likopen obniża stężenie cholesterolu we krwi i zmniejsza ryzyko rozwoju chorób sercowo-naczyniowych (np. choroby wieńcowej serca). Według danych literaturowych najlepszym źródłem likopenu są przetwory pomidorowe - zawierają więcej tego składnika niż pomidory surowe.

Ze względu na wysoką zawartość wspomnianych powyżej dwóch składników (potasu i likopenu), ketchup mógłby być wyjątkowo cennym składnikiem diety. Niestety ze względu na fakt, że jest on źródłem cukru i soli, nie powinien być częstym gościem na naszych stołach.

Najlepszym wyborem byłoby samodzielne przygotowanie ketchupu, gdzie mamy kontrolę nad ilością dodanego cukru i soli. Z im większej ilości pomidorów, i im mniejszej ilości soli i cukru przygotujemy ketchup, tym lepiej dla naszego zdrowia.

Poza ketchupem, dobrym źródłem potasu i likopenu są również inne przetwory pomidorowe:

Sok pomidorowy
Zupa pomidorowa
Przecier pomidorowy
Koncentrat pomidorowy
Sos pomidorowy

Jednakże produkty te dostępne w sprzedaży, podobnie jak ketchup zawierają zazwyczaj stosunkowo dużo soli i/lub cukru. Dlatego wszystkie przetwory pomidorowe najlepiej przygotowywać we własnej kuchni, ograniczając dodatek soli i cukru..

Ketchupy - na co uważać

Biorąc pod uwagę składniki, które mogą znaleźć się w ketchupach, najlepiej abyś wybierał te produkty, które nie zawierają: konserwantów, substancji zagęszczających i stabilizujących, skrobi i regulatorów kwasowości

Zwracaj szczególną uwagę na zawartość:

Cukru - najlepiej nie więcej niż ok. 20 g na 100 g produktu
Soli - najlepiej nie więcej niż ok. 1,5 g na 100 g produktu
Użytych pomidorów- najlepiej powyżej 200 g na 100 g produktu

Kryteria oceny

Na podstawie składu ketchupów dostępnych w sprzedaży określiliśmy ścisłe kryteria, według których ocenialiśmy poniższe produkty:

Ilość pomidorów zużytych do przygotowania ketchupu (im większa, tym więcej punktów)
Zawartość cukrów (im większa, tym mniej punktów)
Zawartość soli (im większa, tym mniej punktów)
Obecność konserwantów (TAK - 0 pkt.; NIE - 4,0 pkt.)
Obecność substancji zagęszczających i stabilizujących (TAK - 0 pkt.; NIE - 2,0 pkt.)
Obecność skrobi (TAK - 0 pkt.; NIE - 2,0 pkt.)
Obecność regulatorów kwasowości (TAK - 0 pkt.; NIE - 2,0 pkt.)
Produkt ekologiczny/bio (TAK - 1,0 pkt; NIE - 0 pkt.)

Zwycięzca rankingu

Za najlepszy produkt, który uzyskał ocenę 8,2/10 punktów uznano:

KROKUS - Ketchup z przetartych pomidorów

Produkt ten cechuje się wysoką ilością pomidorów (235 g na 100 g ketchupu)

Zawiera stosunkowo niski poziom cukru (17,0 g/100 g) - poniżej średniej (22,4 g)

Zawiera niewielką ilość soli (0,8 g/100 g) - poniżej średniej (2,2 g)

Nie zawiera konserwantów

Nie zawiera substancji zagęszczających

Nie zawiera regulatorów kwasowości