Betanina (E162)

 

---

---

Co to jest betanina?

Betanina (inaczej czerwień buraczana) została po raz pierwszy wyizolowana z buraka w 1918 roku. W mniejszych ilościach występuje ona też w boćwinie, opuncji i ziarnach amarantusa.

Betanina (E162) wykazuje silne właściwości barwiące i dlatego jest stosowana w żywności jako barwnik. Nadaje produktom kolor ciemnoczerwony.

Aby otrzymać barwnik, buraki poddawane są ekstrakcji wodnej, a uzyskany materiał jest lekko zakwaszany w celu stabilizacji barwy. W kolejnym kroku następuje jego zagęszczanie i pasteryzacja (aby ochronić go przed drobnoustrojami).

Z jednego buraka można uzyskać ok. 0,2 g (200 mg) barwnika (ok. 300-600 mg/kg).

Barwnik ten występuje zwykle w postaci czerwonego lub ciemnoczerwonego płynu, proszku lub pasty. Do innych barwników nadających czerwoną barwę produktów spożywczych należą m.in.: czerwień koszenilowa (E124), koszenila (E120), azorubina (E122), amarant (E123), erytrozyna (E127), czerwień allura (E129), antocyjany (E163). Jednakże nie wszystkie z nich mają naturalne pochodzenie.

Betanina - szkodliwość

Panel Ekspertów EFSA stwierdził, że betanina nie stanowi zagrożenia dla bezpieczeństwa zdrowia w ilości, która jest powszechnie stosowana w produkcji żywności.

Betaninie nie ma wykazuje szkodliwego działania. Z tego też względu naukowcy nie określili limitu bezpiecznego dziennego spożycia (ADI).

W doświadczeniach przeprowadzonych na zwierzętach badacze stwierdzili, że betanina stosowana w ilości 50 mg/kg masy ciała nie powoduje żadnych skutków ubocznych, ani nie ma działania rakotwórczego.

Naukowcy nie wykazali też, aby betanina miała negatywny wpływ na funkcje rozrodcze.

Spożyta betanina jest wchłaniana w niewielkim stopniu i bardzo szybko jest wydalana z organizmu wraz z moczem.

Betanina nie jest szkodliwa dla kobiet w ciąży

Spożywanie betaniny jest bezpieczne dla kobiet ciężarnych. Związek ten spożywany jest od wielu lat (zarówno w postaci produktów spożywczych, do których jest dodawany, jak i w postaci buraków) i dotychczas nikt nie zgłaszał żadnych zastrzeżeń co do jego bezpieczeństwa.

Betanina - właściwości

Betanina jest związkiem dobrze rozpuszczalnym w wodzie, dzięki czemu znajduje szerokie zastosowanie jako dodatek do żywności.

Betanina jest wrażliwa na działanie wysokiej temperatury, światła i dwutlenku siarki. Czynniki te powodują zniszczenie różowo-czerwonej barwy.

Barwnik buraczany zachowuje swoją barwę w szerokim zakresie pH (3,5-6,5). Jednakże zmiana pH środowiska na zasadowe (powyżej 8,5) powoduje rozpad tego barwnika. To dlatego przygotowując np. barszcz (zawierający betaninę) bardzo często zakwaszamy go octem lub sokiem z cytryny. W innym przypadku może stracić on swój atrakcyjny kolor, który stanie się bury i wypłowiały.

Pomimo, że betanina jest pozyskiwana z buraków, to nie ma „buraczanego” smaku i dodanie jej do żywności jako barwnika nie wpływa na smak produktów spożywczych.

Betanina - wpływ na zdrowie

Betanina ma silne właściwości przeciwutleniające. W wielu badaniach naukowych badacze stwierdzili, że barwnik ten jest zdolny do zmiatania (usuwania) szkodliwych dla zdrowia wolnych rodników.

W eksperymentach przeprowadzonych na liniach komórkowych naukowcy zaobserwowali, że betanina może wpływać na apoptozę (śmierć) komórek nowotworowych. Jednakże na tę chwilę to oczywiście zbyt mało dowodów na to, aby uważać, że barwnik ten ma właściwości przeciwnowotworowe.

Gdzie występuje betanina?

Betanina (E162) występuje w wielu produktach spożywczych, w tym w lodach, produktach mlecznych (np. jogurtach), deserach, cukierkach (np. lizakach), napojach, sosach, a także w kisielu.

Barwnik z buraka jest dopuszczony do stosowania w wielu krajach na świecie, w tym m.in. w USA, Unii Europejskiej, Kanadzie, Australii.

Rozporządzenie Komisji (UE) nr 1129/2011 dotyczące stosowania dodatków do żywności reguluje, w jakich produktach i w jakich ilościach może być stosowana betanina. Zgodnie z tym rozporządzeniem, betanina może być dodawana do wybranych produktów spożywczych na zasadzie quantum satis – czyli bez konkretnych ograniczeń, w ilości niezbędnej do uzyskania zamierzonego efektu.

Betanina - gdzie kupić?

Betanina jest sprzedawana przez firmy specjalizujące się w dystrybucji dodatków do żywności lub barwników. Koszt jednego opakowania betaniny (1 kg) to ok. 30 zł. Betanina nie jest dostępna w sprzedaży w zwykłych sklepach, tj. sklepach spożywczych lub hipermarketach.