Astaksantyna

Co to jest Astaksantyna?

Astaksantyna to związek naturalny, zaliczany do karotenoidów, którego właściwości nie do końca zostały jeszcze poznane.

Astaksantyna jest barwnikiem. To właśnie ten związek jest odpowiedzialny za różową barwę mięsa łososia lub upierzenia flamingów.

W odróżnieniu od karotenoidów, takich jak beta-karoten, astaksantyna nie jest prowitaminą A - w organizmie człowieka nie ulega przekształceniu do witaminy A.

Jakie ma właściwości?

Astaksantyna posiada silne właściwości przeciwutleniające

Astaksantyna jest naturalnym przeciwutleniaczem.

Wykazuje zdolność do zmiatania wolnych rodników, których nadmierne ilości w organizmie człowieka mogą prowadzić do rozwoju wielu chorób.

Informacje opublikowane w artykułach naukowych pokazują, że astaksantyna ma 10-krotnie wyższą aktywność przeciwutleniającą, niż inne karotenoidy: beta-karoten, zeaksantyna, luteina, kantaksantyna (z tego względu określa się go mianem "królowej karotenoidów).

Dodatkowo astaksantyna ma 100-krotnie silniejsze działanie antyoksydacyjne, niż alfa-tokoferol.

Astaksantyna nieco różni się właściwościami przeciwutleniającymi od innych związków wykazujących również taką aktywność. W odróżnieniu od przeciwutleniaczy, które na poziomie molekularnym działają w wewnętrznej stronie błony komórkowej (np. witamina E, beta-karoten) lub po zewnętrznej jej stronie (np. witamina C), astaksantyna rozciąga się przez dwuwarstwową błonę, zapewniając ochronę przed reaktywnymi formami tlenu, zarówno w wewnętrznej, jak i zewnętrznej warstwie błony komórkowej.

Astaksantyna na urodę

Istnieją pewne przesłanki, które pokazują, że astaksantyna może korzystnie wpływać na naszą urodę.

Autorzy badań sugerują, że długotrwałe przyjmowanie astaksantyny (w dawce 12 mg/dzień) może hamować starzenie się skóry związane z wiekiem.

Dodatkowo astaksantyna może utrzymywać odpowiedni stan skóry, zapobiegając możliwym uszkodzeniom wynikłym z oddziaływania warunków środowiskowych.

Zaobserwowany efekt wynikaa prawdopodobnie z działania przeciwzapalnego astaksantyny.

Wyniki innego doświadczenia pokazały, że spożywanie astaksantyny w ilości 3 mg/dzień plus jednoczesne stosowanie jej w formie kremu może mieć następujące działanie:

• Redukcja zmarszczek
• Zmniejszenie szorstkości i suchości skóry
• Poprawa ogólnego wyglądu skóry

Dowody naukowe wskazują również, że astaksantyna spożywana w ilości 3-4 mg/dzień może poprawiać nawilżenie, teksturę i elastyczność skóry. Naukowcy zaobserwowali, że u osób, które otrzymywały astaksantynę dochodziło do zmniejszonej przeznaskórkowej utraty wody.

Astaksantyna ma niewielki wpływ na poziom cholesterolu

W wielu artykułach popularno-naukowych można spotkać się z opinią, że astaksantyna poprawia profil lipidowy krwi. Nie jest to jednak do końca prawdą, co pokazują badania naukowe.

Dwie obszerne metaanalizy badań randomizowanych dowiodły, że stosowanie astaksantyny ma tylko marginalny wpływ na stężenie cholesterolu we krwi. Zaobserwowano:

• Obniżenie stężenia cholesterolu całkowitego o 1,52 mg/dl
• Wzrost poziomu "złego" cholesterolu LDL o 1,25 mg/dl
• Zwiększenie stężenia "dobrego" cholesterolu HDL o 1,47-1,75 mg/dl
• Redukcję poziomu triglicerydów o 4,76 mg/dl

Powyższe dane jednoznacznie wskazują, że efekt działania astaksantyny jest bardzo niewielki.

Astaksantyna nieznacznie obniża stężenie cukru we krwi

Przeprowadzone badania naukowe pokazały, że spożywanie astaksantyny może w niewielkim stopniu obniżać poziom glukozy we krwi.

Wyniki opublikowanej na łamach czasopisma Archives of Medical Science metaanalizy pokazały, że astaksantyna może powodować redukcję stężenia cukru o 2,65 mg/dl.

Należy podkreślić, że efekt ten nie ma istotnego znaczenia dla naszego zdrowia.

Źródła Astaksantyny

Astaksantyna nie jest szeroko rozpowszechniona w żywności. Stosunkowo wysokie ilości tego składnika zawiera tylko kilka produktów.

Naturalnymi źródłami astaksantyny są głównie:

• Mikrolgi (np. Haematococcus pluvialis, Chlorella zofingiensis)
• Czerwone drożdże (np. Phaffia rhodozyma)
• Łosoś (przede wszystkim dziki)
• Pstrąg
• Kryl (np. Euphausia superba)
• Krewetki
• Raki

Spośród wszystkich wyżej wymienionych produktów, najbogatszym źródłem astaksantyny są mikroalgi Haematococcus pluvialis.

Wspomniane zwierzęta nie posiadają zdolności syntezy (produkcji) astaksantyny. Jest ona wyłącznie magazynowana w ich skórze i tkance tłuszczowej, na skutek spożycia alg lub karmy wzbogaconej w ten związek.

Astaksantyna jest sprzedawana jako suplement diety

Na rynku produktów spożywczych pojawia się co raz więcej preparatów zawierających w swoim składzie astaksantynę.

Astaksantyna jest zazwyczaj sprzedawana w formie tabletek. Może również występować w formie oleju lub stanowić składnik oleju z kryla.

Astaksantyna w produktach kosmetycznych

Ze względu na swój potencjalnie korzystny wpływ na urodę, astaksantyna jest wykorzystywana również do produkcji produktów kosmetycznych.

Najczęściej jest ona składnikiem kremów (np. do twarzy).

Astaksantyna – jak stosować?

Biorąc pod uwagę aktualny stan wiedzy, można rekomendować spożywanie astaksantyny na poziomie 2-4 mg/dziennie.

Produkty zawierające astaksantynę warto spożywać w obecności tłuszczu, ponieważ zwiększa on wchłanianie tego składnika.

Astaksantyna a dodatki do żywności

W odróżnieniu od innych karotenoidów, np. beta-karotenu (E160a), annato (E160b), kapsorubiny (E160c), likopenu (E160d), luteiny (E161b) oraz kantaksantyny (E161g), astaksantyna nie jest dopuszczona do stosowania w przemyśle spożywczym na terenie UE i USA.

Skutki uboczne

Astaksantyna jest bezpieczna dla zdrowia

Dotychczas nie stwierdzono żadnych skutków ubocznych związanych ze spożywaniem astaksantyny.

W przeprowadzonych badaniach naukowcy udowodnili, że astaksantyna stosowana w dawce 6 mg/dzień nie powoduje działania niepożądanego.

Z kolei w opublikowanym w 2020 roku raporcie, Panel ekspertów EFSA (Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności) uznał, że spożywanie astaksantyny w postaci suplementów diety w ilości 8 mg/dzień jest bezpieczne dla zdrowia.

Dla astaksantyny ustalono nową wartość ADI (dopuszczalnego dziennego pobrania) na poziomie 0,2 mg/kg/dzień. Wcześniej wynosiła ona 0,034 mg/kg/dzień.

Astaksantyna a ciąża

Astaksantyna wydaje się być składnikiem bezpiecznym dla kobiet ciężarnych i karmiących piersią.

Jednakże ze względu na brak wystarczających badań dotyczących bezpieczeństwa stosowania, nie zaleca się spożywania astaksantyny w trakcie ciąży lub w okresie laktacji.