Cholina

Pierwotnie cholinę klasyfikowano jako witaminę z grupy B. Określana była nawet mianem witaminy B4 lub B_t.

Jednakże ze względu na to, że cholina w stosunkowo niewielkich ilościach może powstawać w organizmie człowieka, to oficjalnie nie jest uznawana za witaminę. Choć należy podkreślić, że ilości te są zbyt małe, aby pokryć zapotrzebowanie na ten składnik.

Cholina powstaje w ustroju z aminokwasu - seryny. Jej produkcja odbywa się dodatkowo przy udziale metioniny, kwasu foliowego i witaminy B12.

Cholina występuje w różnych formach chemicznych. Zazwyczaj są to:

• Fosfatydylocholina (lecytyna) (rozpuszczalna w tłuszczach)
• Sfingomielina (rozpuszczalna w tłuszczach)
• Fosfocholina (rozpuszczalna w wodzie)
• Glicerofosfocholina (rozpuszczalna w wodzie)
• Wolna cholina (rozpuszczalna w wodzie)

Cholina - właściwości

Cholina wykazuje wiele różnych, istotnych funkcji w organizmie człowieka:

• Uczestniczy w wytwarzaniu neuroprzekaźników (acetylocholiny)
• Buduje błony komórkowe (fosfolipidy)
• Bierze udział w transporcie lipidów (lipoproteiny) i zapobiega nadmiernemu gromadzeniu się tłuszczu w wątrobie
• Uczestniczy w przekształcaniu homocysteiny do metioniny (tzw. metabolizm grup metylowych)
• Działa neuroprotekcyjnie
• Jest prekursorem betainy (składnika niezbędnego do właściwego funkcjonowania kłębuszków nerkowych)
• Zapewnia właściwe funkcjonowanie łożyska
• Prawdopodobnie może łagodzić objawy parkinsonizmu

Cholina spożywana w odpowiednich ilościach w trakcie ciąży, wpływa korzystnie na funkcje poznawcze dzieci (np. na pamięć).

Cholina - źródła

Cholina znajduje się głównie w produktach zwierzęcych

Najlepszym źródłem choliny w diecie człowieka są produkty pochodzenia zwierzęcego. Wysokie ilości tego związku występują m.in. w:

• Wątróbce drobiowej lub wołowej (i innych podrobach, np. nerkach, sercu, mózgu)
• Mięsie drobiowym
• Wołowinie
• Łososiu
• Jajach (żółkach)
• Mleku

Spośród produktów roślinnych, najwięcej choliny zawierają:

• Migdały
• Kiełki pszenicy
• Nasiona roślin strączkowych
• Grzyby shiitake
• Brukselka
• Brokuły
• Kalafior
• Komosa ryżowa

Cholina znajduje się w suplementach diety

W sprzedaży dostępne są również suplementy diety, które zawierają w swoim składzie cholinę.

Cholina znajduje się w suplementach diety, które zawierają lecytynę. Jednakże zazwyczaj jej poziom jest stosunkowo niski.

Jednakże cholinę można kupić również jako samodzielny preparat. Jest ona sprzedawana najczęściej w formie kapsułek, a rzadziej w postaci proszku.

Zazwyczaj 1 kapsułka dostarcza 250-350 mg choliny.

W suplementach diety cholina występuje w różnych połączeniach chemicznych, m.in. jako:

• Dwuwinian choliny
• Diglicynian choliny
• Wodorocytrynian choliny

Jednakże w literaturze naukowej brakuje danych dotyczących tego, która forma jest najlepiej wchłaniana.

Cholina - dawkowanie

Jednoznacznie nie określono, ile choliny powinniśmy dziennie spożywać.

Istotny wpływ na zapotrzebowanie na cholinę mają pewne uwarunkowania genetyczne.

Niemniej jednak, ogólnie zaleca się, aby osoby dorosłe spożywały dziennie ok. 400-550 mg choliny. Naturalnie, u dzieci zapotrzebowanie to jest niższe.

Tabela 1. Zapotrzebowanie człowieka na cholinę (mg/dzień).

Wiek	Płeć (wg IOM i IŻŻ)		wg EFSA
	Kobiety	Mężczyźni
0-0,5 lat	125	125	7-11 miesięcy	160
0,5-1 lat	150	150	1-3 lat	140
1-3 lat170	200	200	4-6 lat	170
4-8 lat	250	250	7-10 lat	250
9-13 lat	375	375	11-14 lat	340
14-18 lat	400	550	15-17 lat	400
>19 lat	425	550	Dorośli	400

 

Warto dodać, że zarówno ciąża, jak i okres karmienia piersią zwiększają zapotrzebowanie matki na cholinę (mleko matki jest bogate w ten składnik).

W przypadku kobiet ciężarnych zapotrzebowanie na cholinę wynosi 450-480 mg/dzień, zaś u kobiet karmiących piersią - 520-550 mg/dzień.

Cholina - objawy niedoboru

Dane pochodzące z literatury naukowej wskazują, że niedobór choliny może powodować szereg objawów klinicznych. Należy wymienić tu przede wszystkim:

• Stłuszczenie wątroby (z wysoką aktywnością enzymów wątrobowych we krwi)
• Uszkodzenie mięsni (z podwyższonym stężeniem fosfokinazy kreatynowej)

Osoby z niedoborem choliny mogą być również bardziej podatne na występowanie:

• Stanów lękowych
• Bólów głowy

Warto zauważyć, że brak w diecie metioniny i kwasu foliowego zwiększa ryzyko niedoboru choliny.

Niedoborem choliny zagrożone są przede wszystkim takie osoby, jak:

• Kobiety ciężarne
• Kobiety po menopauzie
• Osoby nadużywające alkoholu

Brak choliny w ciąży powoduje poważne komplikacje zdrowotne

Niedobór choliny w trakcie ciąży zwiększa ryzyko wystąpienia wady nerwowej i rozszczepu podniebienia u rozwijającego się płodu i noworodków.

Cholina - objawy nadmiaru

Zbyt wysokie spożycie choliny może powodować wystąpienie następujących objawów:

• Rybi zapach ciała
• Wymioty
• Biegunki
• Nadmierne pocenie się i ślinienie
• Niedociśnienie
• Uszkodzenie wątroby

Na podstawie danych, naukowcy określili górny limit spożycia choliny, poniżej którego nie powinny nastąpić skutki uboczne. Osoby dorosłe nie powinny spożywać więcej, niż 3500 mg choliny dziennie

Tabela 2. Górny tolerowany limit spożycia choliny (mg/dzień).

Wiek	Płeć
	Kobiety	Mężczyźni
1-3 lat	1000	1000
4-8 lat	1000	1000
9-13 lat	2000	2000
14-18 lat	3000	3000
>19 lat	3500	3500

Cholina - interakcje z lekami

Cholina może wchodzić w pewne interakcje z lekami. Skutkiem tego mogą być m.in.:

• Zwiększenie ryzyka lub nasilenia działań niepożądanych wybranych leków
• Zwiększenie stężenia leku we krwi
• Zwiększenie stężenia choliny we krwi

Wobec powyższego, dla bezpieczeństwa lepiej jest zrobić ok. 3-4h przerwy pomiędzy przyjmowaniem leków, a stosowaniem choliny jako suplementu diety.

Dane dotyczące interakcji choliny z konkretnymi lekami (w języku angielskim) znajdują się TUTAJ .

Cholina - w ciąży

Cholina jest składnikiem niezbędnym w ciąży

Cholina wpływa korzystnie na funkcjonowanie łożyska, jak również przyczynia się do prawidłowego rozwoju układu nerwowego płodu i noworodka.