Guma arabska (E414)

Co to jest guma arabska?

Guma arabska jest wydzieliną pochodzącą z afrykańskich gatunków akacji: Acacia senegal i Acacia seyal. Z tego też względu gumę arabską niejednokrotnie nazywa się gumą akacjową lub senegalską. Gumę arabską pozyskuje się przede wszystkim z takich obszarów jak Senegal, Sudan, Nigeria, Etiopia i Czad. Akację senegalską można znaleźć również w Australii i Indiach .

Gumę arabską pozyskuje się z uszkodzonych części rośliny (łodyg i gałęzi) lub poprzez celowe ich nacinanie. Na powietrzu wydzielana substancja ulega stwardnieniu i w takiej formie jest zbierana.

Guma arabska jest rozpuszczalna zarówno w zimnej, jak i gorącej wodzie i tworzy bardzo gęste oraz lepkie roztwory pozbawione zapachu . Guma arabska ma kolor od jasno-białego do pomarańczowo-brązowego . Pod względem budowy chemicznej guma arabska jest mieszaniną soli kwasu arabinowego .

Guma arabska została dopuszczona do stosowania jako dodatek do żywności (emulgator i zagęszczacz) pod numerem E414 . 

Guma arabska nie dostarcza kalorii

Guma arabska nie jest metabolizowana (przetwarzana) w organizmie człowieka, dlatego też nie jest źródłem energii (kalorii) .

Zastosowanie

Guma arabska (E414) ma właściwości zagęszczające i emulgujące

Guma arabska (E414) w produkcji żywności oraz sztuce kulinarnej pełni głównie funkcje zagęszczające i emulgujące. Wykorzystuje się ją do produkcji wielu produktów spożywczych.

• Gumę arabską (E414) stosuje się w przemyśle cukierniczym ze względu na jej właściwości zagęszczające oraz zapobiegające krystalizacji cukru. Zdolność tworzenia lepkich roztworów sprawia, że jest ona składnikiem wielu polew i glazur.
• W przemyśle winiarskim wykorzystuje się gumę arabską (E414) do klarowania wina. Substancję tę stosuje się również w piwach i napojach bezalkoholowych jako środek stabilizujący pianę.
• Guma arabska poprawia teksturę w produktach niskokalorycznych. Jest ona stosowana również jako stabilizator w produktach mrożonych.
• Działanie emulgujące gumy arabskiej wykorzystuje się w produkcji skoncentrowanych olejków aromatycznych.

Dużą zaletą gumy arabskiej jest fakt, że nie wpływa ona na walory sensoryczne, (smak, zapach, kolor) produktów spożywczych.

Czy guma arabska (E414) jest szkodliwa?

Badając gumę arabską, naukowcy nie stwierdzili szkodliwego działania mutagennego oraz rakotwórczego gumy arabskiej . Nie wykazali również żadnych przypadków reakcji alergicznych po doustnej podaży gumy arabskiej . Ponadto zaobserwowali, że spożycie wysokich ilości gumy arabskiej (30 g/dzień) przez 30 dni było ogólnie dobrze tolerowane przez osoby dorosłe. Tylko u niektórych osób wystąpiły wzdęcia .

Amerykańska Agencja Leków i Żywności (FDA, ang. Food and Drug Administration) nadała gumie arabskiej (E414) status GRAS (ang. Generally recognized as safe), czyli uznała tę substancję za bezpieczną .

Bezpieczeństwo spożycia gumy arabskiej (E414) potwierdził również Wspólny Komitet Ekspertów FAO/WHO ds. Dodatków do Żywności (JEFCA, ang. The Joint FAO/WHO Expert Committee on Food Additives).

Dla gumy arabskiej eksperci nie ustalili limitu dopuszczalnego dziennego spożycia (ADI, ang. Acceptable Daily Intake). Wskazuje to na to, że spożycie gumy arabskiej nie musi podlegać szczególnym ograniczeniom .

Guma arabska jest bezpieczna w spożyciu podczas ciąży

Guma arabska (E414) nie wykazuje właściwości teratogennych (nie wpływa na powstawanie wad w rozwoju płodu) i dlatego może być bezpiecznie spożywana przez kobiety w ciąży.

Gdzie występuje guma arabska?

Guma arabska (E414) znajduje się zwykle w produktach takich, jak: gumy do żucia, napoje owocowe, napoje owsiane, desery mleczne, herbatniki. Guma arabska przez długi okres była dodawana do napojów typu cola.

Guma arabska może być stosowana w wielu produktach spożywczych na tzw. zasadzie quantum satis. Oznacza to, że ustawodawcy nie określili prawnie maksymalnej dawki (limitu), jaką można zastosować w czasie produkcji. Jednocześnie wybraną substancję powinno stosować się w jak najniższej ilości, niezbędnej do osiągnięcia zamierzonego efektu, zgodnie z dobrą praktyką produkcyjną.

Guma arabska wykorzystywana jest w różnych gałęziach przemysłu

Ze względu na swoje szerokie właściwości, guma arabska znalazła zastosowanie nie tylko w branży spożywczej. Jest ona również z powodzeniem stosowana w:

• Przemyśle kosmetycznym – jako składnik wiążący i stabilizujący w kremach, balsamach, mydłach i pudrach; dodatkowo nadaje kremom gładkość oraz właściwości rozprowadzające
• Przemyśle farmaceutycznym – jako nośnik i środek emulgujący w lekach, zapewniający mieszanie się składników, które z natury nie mieszają się ze sobą; guma arabska wykazuje działanie osłaniające błony śluzowe w stanach zapalnych, dlatego też wykorzystuje się ją w lekach przeciwkaszlowych.
• Przemyśle drukarskim – jako zagęszczacz w pastach drukarskich; zapewnia również trwałość atramentu.
• Przemyśle włókienniczym – jako substancja zwiększająca wytrzymałość przędzy

Gumę arabską wykorzystuje się również w celu powlekania metali, chroniąc je przed korozją.

Ponadto guma arabska dodawana jest do farb akwarelowych, nadając im połysk i przezroczystość.

Właściwości

Guma arabska wykorzystywana była w medycynie tradycyjnej

Guma arabska była stosowana w medycynie tradycyjnej w leczeniu kaszlu, biegunek, czerwonki, krwotoków i zapalenia błony śluzowej jelit.

Guma arabska działa jest jako błonnik pokarmowy o działaniu prebiotycznym

Guma arabska (E414) uznawana jest za rodzaj błonnika pokarmowego, czyli składnika nieulegającego trawieniu przez obecne w układzie pokarmowym enzymy, który jednocześnie reguluje pracę jelit.

Dane naukowe wskazują, że guma arabska może wywoływać uczucie sytości. Z tego też względu niektórzy producenci dodają ją do suplementów diety przeznaczonych dla osób odchudzających się.

Gumie arabskiej przypisuje się działanie prebiotyczne. Oznacza to, że przyczynia się ona do rozwoju korzystnej flory bakteryjnej w przewodzie pokarmowym człowieka. Przeprowadzone badania wykazały, że guma arabska może powodować rozwój bifidobakterii i bakterii kwasu mlekowego. Za optymalną dawkę uważa się ok. 10 g.

Guma arabska przyczynia się do obniżenia masy ciała

W przeprowadzonych badaniach naukowcy wykazali, że podawanie zdrowym kobietom gumy arabskiej w dawce 30 g/dzień przez 6 tygodni spowodowało obniżenie wartości wskaźnika BMI o 0,32. Wśród badanych osób nastąpił również ubytek tkanki tłuszczowej o 2,18% .

Wyniki innego doświadczenia, opublikowane w 2018 roku na łamach czasopisma Lipids in Health and Disease wskazały, że spożywanie gumy arabskiej w ilości 30 g dziennie przez 3 miesiące spowodowało obniżenie wartości wskaźnika BMI o 2%. Dodatkowo nastąpiło zmniejszenie wartości wskaźnika otłuszczenia ciała (BAI, ang. Body Adiposity Index) o 3,9%. Jednocześnie badacze nie odnotowali istotnych zmian w obwodzie talii oraz stosunku obwodu talii do obwodu bioder (WHR, ang. Waist Hip Ratio) .

Wyniki tych badań świadczą o tym, że guma arabska może w niewielkim stopniu wpływać na obniżenie masy ciała.

Gdzie kupić gumę arabską?

Osoby chcące poeksperymentować z gumą arabską (E413) znajdą ją w sklepach internetowych, w tym w sklepach prowadzących sprzedaż dodatków do żywności. Ze względu na stosunkowo niskie zainteresowanie i wykorzystanie gumy arabskiej w warunkach domowych, raczej rzadko można znaleźć ją na sklepowych półkach.

Jeden kilogram gumy arabskiej kosztuje ok. 40-50 zł. Jednakże w sprzedaży są dostępne również mniejsze opakowania, np. 50, 100, 200 czy 500 gramów.

Guma arabska w sprzedaży występuje zwykle w postaci płatków, granulek i proszku.