Polirycynooleinian poliglicerolu (E476)

Co to jest polirycynooleinian poliglicerolu?

Polirycynooleinian poliglicerolu (E476) jest związkiem chemicznym otrzymywanym w sztuczny sposób. Powstaje poprzez estryfikację poliglicerolu ze skondensowanymi kwasami tłuszczowymi oleju rycynowego. Występuje w formie jasnożółtego płynu, nierozpuszczalnego w wodzie i etanolu, a rozpuszczalnego w tłuszczach.

Polirycynooleinian poliglicerolu (E476) pełni w przemyśle spożywczym funkcję emulgatora, który tworzy emulsje (typu woda w oleju), nawet wtedy, gdy zawartość wody w produkcie jest bardzo wysoka (ok. 80%).

W badaniach na szczurach naukowcy wykazali, że polirycynooleinian poliglicerolu jest trawiony w 98% i wykorzystywany jako źródło energii przewyższające skrobię i prawie równoważne olejowi z orzeszków ziemnych. Dlatego też można przyjąć, że 1 gram PGPR dostarcza ok. 9 kcal (dla porównania, 1 g białka lub węglowodanów to 4 kcal, zaś 1 g tłuszczu to 9 kcal).

Pomimo faktu, że PGPR jest związkiem prawdopodobnie dostarczającym energię, to jego zawartość w produktach spożywczych jest śladowa i w konsekwencji nie przyczynia się on do zwiększenia wartości energetycznej produktu, w którym występuje.

Czy polirycynooleinian poliglicerolu jest szkodliwy?

Polirycynooleinian poliglicerolu (E476) nie ma działania rakotwórczego i genotoksycznego, ani nie wpływa negatywnie na funkcje reprodukcyjne (rozrodcze).

Badania wykonane na szczurach i myszach wykazały też, że podawanie PGPR nie miało wpływu na długość życia oraz wyniki badań krwi. Naukowcy odnotowali wyłącznie wzrost masy wątroby i nerek. Jednakże analiza histologiczna tkanek nie wykazała żadnych działań niepożądanych w wyniku spożywania przez zwierzęta PGPR.

Ponadto w badaniach z udziałem ludzi badacze stwierdzili, że spożywanie PGPR w ilości 10 g/dzień nie miało żadnego działania toksycznego na wątrobę i nerki. Co więcej nie odnotowali oni też innych skutków ubocznych.

Autorzy doświadczeń nie zauważyli również, aby podawanie PGPR mogło zakłócać normalny metabolizm (przetwarzanie) tłuszczów w organizmie, jak również miało wpływać na wykorzystanie/biodostępność witamin rozpuszczalnych w tłuszczach. 

Polirycynooleinianowi poliglicerolu (E476) eksperci przyznali status GRAS – substancji powszechnie uznanej za bezpieczną.

Nie spożywamy zbyt dużo PGPR

Dla polirycynooleinianu poliglicerolu (E476) naukowcy wyznaczyli limit bezpiecznego dziennego spożycia (ADI) na poziomie 7,5 mg/kg masy ciała. Jednakże eksperci EFSA postulują o zwiększenie poziomu ADI do 25 mg/kg masy ciała.

Jako ciekawostkę można zauważyć, że 1 tabliczka czekolady (100 g) może zawierać 500 mg PGPR. Oznacza to, że osoba o masie ciała 60 kg, zjadając 1 taką czekoladę może przekroczyć dzienny limit bezpiecznego spożycia PGPR (450 mg). Jednakże po pierwsze mało kto z nas regularnie, codziennie spożywa 1 tabliczkę czekolady. A po drugie – pomimo ustalonego poziomu ADI, badania na szczurach pokazały, że dużo wyższe stężenia PGPR nie powodują żadnych skutków ubocznych.

Wyniki badań opublikowanych w 2017 roku, pokazały, że powszechne spożycie PGPR jest niższe (2 mg/kg masy ciała) niż proponowany bezpieczny dzienny limit.

Należy jednak zaznaczyć, że badania prowadzone na zwierzętach wykazały, że wysokie spożycie polirycynooleinianu poliglicerolu spowodowało powiększenie wątroby i nerek, choć nie wskazywało to na działanie rakotwórcze. Jednakże ze względu na ograniczoną ilość przeprowadzonych badań dotyczących bezpieczeństwa PGPR należy podchodzić ostrożnie do tego związku i o ile to możliwe, ograniczać regularne spożywanie produktów zawierających ten dodatek

Czy polirycynooleinian poliglicerolu można spożywać w ciąży?

Na podstawie aktualnego stanu wiedzy można stwierdzić, że polirycynooleinian poliglicerolu (E476) jest bezpieczny dla kobiet w ciąży.

Doświadczenia przeprowadzone na modelu zwierzęcym wykazały, że podawanie PGPR w ilości 750 mg/dzień nie wywołało żadnego efektu ubocznego u ciężarnych samic, ani u ich potomstwa.

Dotychczas naukowcy nie wykonali jednak żadnych badań, w których analizowaliby wpływ PGPR na przebieg ciąży i zdrowie potomstwa u ludzi.

Polirycynooleinian poliglicerolu a czekolady

Polirycynooleinian poliglicerolu (E476) wykorzystywany jest głównie do produkcji czekolad i niskotłuszczowych produktów do smarowania.

Ze względu na fakt, że masło kakaowe jest drogim surowcem, producenci czekolad stosują PGPR, który pozwala zastąpić jego określoną ilość w czekoladzie.

Uważa się, że jakość czekolady w bardzo dużym stopniu zależy właśnie od zawartości masła (tłuszczu) kakaowego. Im jego więcej, tym lepszy jest produkt. Dlatego też, jeżeli na etykiecie czekolady pojawia się PGPR, oznacza to, że masło kakaowe raczej obecne jest w mniejszej ilości, a jakość czekolady nie jest prawdopodobnie najwyższa.

PGPR bardzo często stosowany jest w czekoladach w połączeniu z lecytyną sojową (E322), czego efektem jest otrzymanie bardziej płynnej czekolady.

Zgodnie z unijnym prawem, PGPR może być stosowany tylko do kilku wybranych grup produktów spożywczych, w ściśle określonych ilościach. Wśród produktów, które mogą zawierać w swoim składzie PGPR wymienia się:

• Tłuszcze do smarowania o zawartości tłuszczu 41 % lub niższej, oraz podobne produkty do smarowania o zawartości tłuszczu poniżej 10 % (4000 mg/kg)
• Wyroby kakaowe i czekoladowe (5000 mg/kg)
• Wyroby cukiernicze na bazie kakao (5000 mg/kg)
• Dressingi (4000 mg/kg)