Stewia (E960)

Stewia (E960) - co to jest?

Stewia (E960) to powszechne określenie dla związków słodzących (glikozydów stewiolowych), które są szeroko wykorzystywane jako zamiennik cukru.

Stewia jest produktem niskokalorycznym. Wartość energetyczna stewii wynosi ok. 270/kcal, jednakże ze względu na to, że jest ona stosowana w śladowych ilościach to nie dostarcza żadnych kalorii.

Proces produkcji glikozydów stewiolowych polega na wysuszeniu liści stewii, a następnie poddaniu ich ekstrakcji wodnej (w gorącej wodzie). Następnie uzyskany ekstrakt jest filtrowany i oczyszczany z pozostałości organicznych i nieorganicznych. Tak przygotowany produkt jest poddawany suszeniu.

Glikozydy stewiolowe po raz pierwszy zastosowano na skalę przemysłową w Japonii, w 1971 roku.

Zastosowanie

Stewia (E960) to naturalna substancja intensywnie słodząca

W liściach stewi znajduje się szereg związków chemicznych, nazywanych glikozydami stewiolowymi, które charakteryzują się intensywnie słodkim smakiem, i które to są stosowane jako dodatek do żywności pod numerem E960. Do tej grupy składników zalicza się przede wszystkim [w nawiasie podano ich słodkość w porównaniu do cukru stołowego]:

• Stewiozyd (140-300x)
• Rebaudiozyd A (240-450x)
• Rebaudiozyd B (300-350x)
• Rebaudiozyd C (50-120x)
• Rebaudiozyd D (200-300x)
• Rebaudiozyd E (250-300x)
• Rebaudiozyd F
• Stewiolobiozyd (100-125x)
• Dulkozyd A (15-120x)

Z kolei świeże liście stewii wykazują słodkość na poziomie 15-45x wyższym, niż cukier stołowy.

Stewia jest stosowana w wielu różnych produktach

Stewię (E960), a dokładnie glikozydy stewiolowe (stewiozydy) najczęściej można spotkać w produktach takich, jak:

• Napoje gazowane
• Herbata typu ice tea
• Czekolada (np. biała czekolada)
• Płatki śniadaniowe
• Batony zbożowe
• Cukierki, żelki, lizaki
• Musy owocowe
• Gumy do żucia
• Wyroby cukiernicze

Ze stewi bardzo często przygotowuje się również słodzik stołowy, który można wykorzystywać w domach na co dzień jako zamiennik cukru. Stewię jako słodzik można kupić w kilku różnych formach, głównie w tabletkach, w płynie i w suszonych liściach.

Stewia ma wiele zalet fizykochemicznych, dzięki którym może być szeroko wykorzystywana w przemyśle spożywczym:

• Jest stabilna w wysokiej temperaturze (200°C)
• Nie ulega rozkładowiw szerokim zakresie pH (pH 3-9)
• Bardzo dobrze rozpuszcza się w wodzie
• Nie ulega fermentacji

Stewia - właściwości zdrowotne

Zalety stosowania stewii na tle cukru stołowego

W porównaniu do cukru białego (sacharozy), stewia posiada kilka istotnych cech:

• Nie powoduje próchnicy
• Nie zwiększa stężenia glukozy we krwi (dlatego jest zalecana osobom z cukrzycą)
• Nie dostarcza kalorii
• Może być pomocna w utrzymaniu masy ciała

••• Stewia obniża ciśnienie tętnicze

Wyniki metaanalizy (analizy wielu badań naukowych) pochodzącej z 2019 roku potwierdziły, że stewia ma działanie hipotensyjne, czyli obniżające ciśnienie krwi.

Naukowcy wykazali, że stosowanie glikozydów stewiolowych spowodowało znaczące obniżenie skurczowego ciśnienia krwi, średnio o 6,32 mmHg.

••• Stewia pomaga utrzymywać prawidłowy poziom glukozy we krwi

Badanie wykonane z udziałem ludzi dowiodło, że spożywanie stewii wraz z posiłkiem pozwala na obniżenie poziomu cukru we krwi.

Szereg przeprowadzonych doświadczeń na zwierzętach z wywołaną cukrzycą pokazał, że stosowanie stewii (np. w postaci suszonych liści lub stewiozydów) może przyczyniać się do obniżenia stężenia cukru we krwi, m.in. poprzez działanie ochronne na komórki beta trzustki, które wydzielają insulinę.

Dodatkowo naukowcy sugerują, że stewia może łagodzić powikłania cukrzycowe, w tym może chronić nerki przed uszkodzeniami.

Uzyskanie wyniki badań świądczą o tym, że stewia może być wartościowym zamiennikiem cukru, w tym głównie u osób zmagających się z cukrzycą typu 2.

••• Stewia łagodzi objawy wrzodziejącego zapalenia jelita grubego (WZJG)

W jednej z prac naukowych jej autorzy zaosberwowali, że stewiozydy mogą łagodzić stany zapalne w tkankach okrężnicy i przyczyniać się do obniżenia wskaźnika aktywności choroby.

Dane te oznaczają, że stewia może mieć potencjalne zastosowanie jako dodatek do diety ukierunkowanej na wspomaganie leczenia nieswoistych chorób zapalnych jelit.

••• Stewia działa ochronnie na wątrobę

W kilka badaniach przeprowadzonych na zwierzętach dowiedziono, że stewiozydy wspomagają działanie wątroby w przypadku, gdy jest ona narażona na działanie szkodliwych substancji.

U zwierząt z uszkodzoną wątrobą, po podaniu stewiozydów nastąpiło przywrócenie odpowiedniego poziomu enzymów wątrobowych (aminotransferazy alaninowej, AlAT; aminotransferazy asparaginianowej, AspAT; gamma-​glutamylotranspeptydazy, gamma-GTP).

Działanie ochronne na wątrobę wynika prawdopodobnie z właściwości antyoksydacyjnych, przeciwzapalych i immunostymulacyjnych stewii.

Czy stewia jest szkodliwa?

Na podstawie dostępnych danych dotyczących toksyczności, eksperci wykazali, że glikozydy stewiolowe nie są rakotwórcze, genotoksyczne, ani nie mają negatywnego wpływu na funkcje reprodukcyjne i rozwój.

Uważa się, że stewia nie ma potencjału alergicznego lub potencjał tej jest bardzo niewielki. Do dnia dzisiejszego nie zgłoszono żadnych przypadków nadwrażliwości lub alergii na stewię.

Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) określił dla glikozydów stewiolowych dopuszczalny dzienny poziom spożycia (ADI) w wysokości 4 mg/kg masy ciała/na dzień.

Stewia - jak stosować

Stewia może być stosowana zarówno do zimnych, jak i ciepłych napojów. Nadaje się również do pieczenia.

Zazwyczaj 1 tabletka stewii odpowiada słodkości 1 łyżeczce cukru. 

Z kolei 1 łyżeczka stewii w proszku najczęściej odpowiada 3 łyżeczkom cukru.

Na opakowaniu stewii zawsze znajdziesz informację na temat jej słodkości w określonej porcji produktu. Dlatego też przed użyciem warto przeczytać etykietę.

Stewia - gdzie kupić

Stewia jest szeroko dostępna w wielu sklepach. Przede wszystkim można ją kupić w sklepach z tzw. zdrową żywnością i w sklepach internetowych. Jednakże coraz częściej jest sprzedawana w supermarketach.

Stewia najczęściej jest sprzedawana w postaci tabletek. Koszt jednego opakowania (250 sztuk) wynosi ok. 12-15 zł. Z kolei jedno opakowanie stewi w proszku (150 g) to wydatek rzędu 15-16 zł.