Ostropest plamisty

 

---

---

Ostropest plamisty – właściwości

Ostropest plamisty a choroby wątroby

Ostropest plamisty słynie i kojarzy się większości osób z pozytywnym wpływem na wątrobę. Działanie to miałby wykazywać za sprawą obecnej w nim sylimaryny.

Wyciąg z ostropestu plamistego jako lek

W handlu dostępny jest lek - Sylimarol, którego głównym składnikiem jest wyciąg z ostropestu plamistego (o wartości DER = 20-34:1). 

Zgodnie z informacjami zawartymi w ulotce tego leku, jest on stosowany u osób po przebytych toksyczno-metabolicznych uszkodzeniach wątroby. Może wpływać korzystnie na stan wątroby w wyniku zatrucia alkoholem lub środkami ochrony roślin. Może być również pomocny w przypadku niestrawności (objawiających się np. wzdęciami) wynikającymi ze spożycia produktów i potraw ciężkostrawnych. Niekiedy zaleca się przyjmowanie Sylimarolu przez osoby po przebytych ostrych i przewlekłych chorobach wątroby.

Wpływ sylimaryny i ostropestu na zdrowie wątroby

Opublikowana metaanaliza badań naukowych wykazała, że sylimaryna powoduje obniżenie stężenia enzymów wątrobowych - aminotransferazy asparaginianowej (AspAT) i aminotransferazy alaninowej (AlAT) u osób cierpiących na niealkoholową stłuszczeniową chorobę wątroby (NAFLD). Autorzy tej pracy sugerują, że sylimaryna pochodząca z ostropestu plamistego może być składnikiem fitoterapii wspomagającym leczenie chorób wątroby.

Doświadczenia przeprowadzone na zwierzętach dowiodły, że ostropest plamisty i związki w nim zawarte mogą zmniejszać uszkodzenie wątroby na skutek działania takich niekorzystnych substancji i czynników, jak:

• Acetaminofen
• Fenylohydrazyna
• Czterochlorek węgla
• Przeładowanie żelazem

Sugeruje się, że pozytywny wpływ ostropestu plamistego na wątrobę wynika głównie z jego działania:

• Antyoksydacyjnego
• Przeciwzapalnego
• Przeciwfibrotycznego

Trzeba jednak podkreślić, że dane dotyczące skuteczności ostropestu plamistego w leczeniu chorób wątroby u ludzi są rozbieżne i nie dają jednoznacznej odpowiedzi, czy spożywanie ostropestu wiąże się z kliniczną poprawą stanu wątroby.

Czy ostropest plamisty może wpływać korzystnie na skórę?

Badania in vitro na poziomie komórkowym pokazały, że związki obecne w ostropeście plamistym wykazują aktywność przeciw enzymom - kolagenazie i elastazie. Wskazuje to na to, że ostropest mógłby pozytywnie wpływać na kondycję skóry. Z drugiej strony strony zaobserwowano, że składniki te raczej nie będą miały istotnych właściwości fotoprotekcyjnych (ochronnyh wobec skóry przed promieniowaniem UV), gdyż są niestabilne i pod wpływem światła ulegają rozpadowi.

Naukowcy wskazują, również, że za sprawą przeciwutleniającego i przeciwzapalnego działania, składniki obecne w ostropeście plamistym mogłyby łagodzić objawy trądziku. Wynika to z faktu, że stres oksydacyjny i stan zapalny występują u pacjentów z trądzikiem pospolitym i mogą zaotrzać przebieg choroby.

Zaobserwowano również, że sylimaryna z ostropestu plamistego może wzmacniać w niewielkim stopniu działanie doksycykliny - antybiotyku stosowanego m.in. w terapii trądziku.

Powyższe dane wskazują, że ostropest plamisty i zawarta w nim sylimaryna mogą korzystnie wpływać na stan skóry, w tym mogą łagodzić objawy trądziku. Jednak skuteczność takiego działania wymaga jeszcze potwierdzenia w kolejnych badaniach.

Czy ostropest plamisty wspomaga laktację?

Przez niektórych autorów prac naukowych, ostropest plamisty wskazywany jest jako potencjalny galaktogog, czyli składnik, który może wspierać laktację.

Jedno przeprowadzone badanie faktycznie wykazało, że podawanie 420 mg mikronizowanej sylimaryny z ostropestu plamistego spowodowało istotny wzrost produkcji mleka. Dodatkowo w doświadczeniu tym nie stwierdzono obecności sylimaryny w mleku matki i podkreślono, że skład mleka matki nie uległ zmianie.

Pomimo wspomnianego badania, należy zachować ostrożność przy stosowaniu ostropestu plamistego lub sylimaryny u kobiet ciężarnych, ponieważ nie ma wystarczających danych potwierdzających bezpieczeństwo spożycia tych produktów i preparatów przez kobiety w ciąży. Dodatkowo działanie laktogenne ostropestu powinno zostać udokumentowane w kolejnych badaniach naukowych.

Ostropest plamisty – skład

Ostropest zawiera szereg związków chemicznych. Są to głównie:

• Kompleks flawonolignanów (sylimaryna), na który składają się: sylibina A, sylibina B, izosylibina A, izosylibina B, silichrystyna, neosylihermina, sylihermina i sylidianina
• Inne polifenole, m.in.: kwercetyna, apigenina, naringenina, kaempferol
• Tokoferole i sterole (w znikomych ilościach)

Olej z ostropestu plamistego składa się głównie z jednonienasyconych kwasów tłuszczowych (w tym głównie kwasu oleinowego z rodziny omega-9) i wielonienasyconych kwasów tłuszczowych (dominuje tu kwas linolowy z rodziny omega-6).

Ostropest plamisty – skutki uboczne

Zgodnie z aktualnym stanem wiedzy, zarówno ostropest plamisty, jak również sylimaryna w nim zawarta są uznawane za bezpieczny produkt ziołowy. Uważa się, że przyjmowanie ich w dawkach terapeutycznych nie jest dla człowieka toksyczne. Brak toksyczności wykazano w badaniach na zwierzętach, w dawkach aż 2500-5000 mg/kg masy ciała.

Udowodniono, że sylimaryna nie ma działania teratogennego.

U niektórych osób, ostropest plamisty może jednak powodować pewne skutki niepożądane, m.in.:

• Bóle głowy
• Biegunkę
• Nieżyt żołądka i jelit
• Bóle stawów
• Objawy dermatologiczne w postaci pokrzywki, wysypki i świądu

Ostropest plamisty należy do rodziny astrowatych (Asteraceae), dlatego też osoby uczulone na inne rośliny z tej rodziny powinny zachować ostrożność, gdyż mogą nastąpić u nich objawy alergiczne po spożyciu.

Ostropest plamisty – w ciąży

W literaturze naukowej brakuje informacji związanych z bezpieczeństwem stosowania ostropestu plamistego i preparatów przygotowanych na jego bazie przez kobiety ciężarne i karmiące. Z tego względu nie zaleca się stosowania produktów z ostropestem przez kobiety w ciąży i okresie laktacji. Chęć skorzystania z nich powinna zostać skonsultowana z lekarzem.

Ostropest plamisty - jak stosować?

Zgodnie z danymi literaturowymi, dawka ekstraktu z ostropestu plamistego (standarydozwanego na 70-80% sylimaryny) dla osób dorosłych wynosi 420 mg/dzień i powinna być stosowana trzy razy dziennie przez 6-8 tygodni. Po tym czasie proponuje się również stosowanie dawki podtrzymującej w wysokości 280 mg/dzień. Podana dawka ekstraktu ostropestu plamistego dotyczy jego ochronnego wpływu na wątrobę.

W przypadku leku - Sylimarolu, u osób powyżej 12 roku życia stosuje się zwykle 1-2 tabletki po jedzeniu, 3 razy dziennie. Zaleca się przyjmowanie leku przez 2-4 tygodnie. W przypadku niezadowalających efektów, niekiedy lekarz przedłuża podawanie Sylimarolu do nawet 6 miesięcy. Dane te należy potraktować czysto informacyjnie, a jego stosowanie najlepiej skonsultować z lekarzem.

Jeżeli zdecydujemy się na zakup nasion ostropestu plamistego, należy wybierać produkty, które zawierają nasiona w całości. Nie powinny być to ziarna zmielone, ponieważ w tej formie bardzo szybko dochodzi w nich do zniszczenia cennych dla zdrowia składników. Zaleca się mielić nasiona porcjami, tuż przed ich wykorzystaniem.

Olej z ostropestu plamistego charakteryzuje się wysoką zawartością jednonienasyconych i wielonienasyconych kwasów tłuszczowych. Z tego powodu powinien być dodawany do potraw na zimno. Nie powinien być on poddawany obróbce termicznej, dlatego nie należy stosować go podczas smażenia i pieczenia.

Ostropest plamisty – który wybrać?

Sylimarol (lek będący wyciągiem z ostropestu plamistego) jest sprzedawany bez recepty.

Ostropest plamisty sprzedawany jest również w formie nasion, jak również ekstraktów zamkniętych w kapsułkach lub jako olej (suplementy diety).

W przypadku suplementów diety najlepiej wybierać produkty, które posiadają informację o zawartości sylimaryny (a nie tylko o zawartości ekstraktu!). Wysoką jakością cechują się ekstrakty, które są standaryzowane na 80% sylimaryny. Oznacza to, że, jeżeli w kapsułce znajduje się np. 250 mg ekstraktu, to powinien on dostarczać 200 mg sylimaryny (80% z 250 to 200).

Olej z ostropestu plamistego najlepiej wybierać jako olej tłoczony na zimno, nierafinowany.

Ostropest plamisty – ciekawostki

Sylibina pochodząca z ostropestu plamistego była wykorzystywana dożylnie jako antidotum (odtrutka) na zatrucie toksyną grzybową muchomora zielonawego (Amanita phalloides), która wywołuje niebezpieczne uszkodzenie wątroby.