Ginkgo biloba (miłorząb japoński)

  • dr Bartosz Kulczyński

    autor:

    dr Bartosz Kulczyński

    Dietetyk

    Dietetyk, doktorant na Wydziale Nauk o Żywności i Żywieniu, współzałożyciel Fundacji Dietoterapii i Promocji Zdrowia „Kierunek-Zdrowie”.

Ginkgo biloba (miłorząb japoński)

Ostatnia aktualizacja: 19 czerwca 2023

  • Pisząc ten artykuł, korzystaliśmy z:
  • 4źródła
  • 23badań

Ginkgo biloba, czyli miłorząb dwuklapowy, nazywany miłorzębem japońskim, jest jedną z najstarszych na świecie roślin nasiennych. Często jest nawet określany mianem żywej skamieliny. Roślina ta występuje w postaci drzewa. Pochodzi z Chin, lecz aktualnie uprawiana jest na całym świecie. Surowcem zielarskim wykorzystywanym w medycynie są liście miłorzębu.

Wpływ na zdrowie:

Pozytywny

Nazwa:

Ginkgo biloba

Alternatywne nazwy:

Miłorząb japoński, miłorząb dwuklapowy

Grupa:

Suplementy diety

Bogaty w:

Ginkgolidy i bilobalidy

Właściwości:

Hamuje rozwój demencji, redukuje objawy schizofrenii, łagodzi migrenowe bóle głowy, zapobiega chorobie wysokogórskiej, zmniejsza progresję chorób oczu (AMD), wspomaga działanie nerek i chroni je przed uszkodzeniami

Przeciwwskazania:

Kobiety ciężarne i karmiące, przyjmowanie leków przeciwzakrzepowych i przeciwpłytkowych, zabiegi chirurgiczne, osoby cierpiące na padaczkę

 


W pigułce

  • Ginkgo biloba jest skutecznym środkiem w leczeniu demencji u osób dorosłych i starszych
  • Ginkgo biloba łagodzi objawy schizofrenii
  • Ginkgo biloba może hamować rozwój zwyrodnienia plamki żółej (AMD), wpływając na poprawę wzroku
  • Ginkgo biloba prawdopodobnie niweluje migrenowe bóle głowy
  • Ginkgo biloba wpływa korzystnie na funkcje nerek i działa wobec nich ochronnie
  • Ginkgo biloba może być prawdopodobnie wykorzystywany w profilaktyce choroby wysokogórskiej
  • Za skuteczną dawkę terapeutyczną Ginkgo biloba uznaje się 240 mg/dzień
  • Ginkgo biloba nie powinien być spożywany przez kobiety ciężarne i karmiące

Ginkgo biloba – właściwości

Ginkgo biloba jest skuteczny w łagodzeniu demencji (otępienia)

Demencja to określenie stosowane dla zespołu chorób neurologicznych, który wiąże się z osłabieniem zdolności myślenia. Osoby cierpiące na demencję charakteryzują się również upośledzonym zapamiętywaniem, jak również niejednokrotnie zaburzeniami emocjonalnymi i problemami z komunikacją.

Wiele metaanaliz opublikowanych w ostatnich latach jednoznacznie pokazuje, że przyjmowanie ekstraktu Ginkgo biloba jest skuteczne w leczeniu demencji. Naukowcy podają, że dawka na poziomie 240 mg/dzień może spowodować ustabilizowanie i spowolnienie pogorszenia się funkcji poznawczych u osób cierpiących na zaburzenia poznawcze i otępienie.

W tym miejscu trzeba też podkreślić, że wyciąg z liści miłorzębu japońskiego (Ginkgo biloba) jest sprzedawany w wielu krajach na świecie, w tym Polsce jako lek. Jak pisze producent jednego z leków na ulotce: "Lek Ginkgoherb jest produktem leczniczym roślinnym przeznaczonym do stosowania w celu poprawy (związanego z wiekiem) upośledzenia funkcji poznawczych oraz jakości życia osób z łagodnym otępieniem.".

Ginkgo biloba może łagodzić objawy schizofrenii

Szereg przeprowadzonych badań naukowych pokazał, że stosowanie Ginkgo biloba może być skuteczne w redukcji zarówno pozytywnych (związanych z urojeniami i omamami), jak i negatywnych (dotyczących wycofania społecznego i zaniku aktywności) objawów schizofrenii.

Naukowcy sugerują, że stosowanie preparatów z miłorzębem może być elementem leczenia wspomagającego u pacjentów ze zdiagnozowaną schizofrenią.

Trzeba jednak zaznaczyć, że nie wszystkie badania potwierdzają skuteczność działania miłorzębu w kontekście redukowania objawów pozytywnych.

Ginkgo biloba może hamować rozwój chorób oczu

Przegląd systematyczny badań naukowych opublikowany w 2013 roku na łamach czasopisma Cochrane Database of Systematic Reviews pokazał, że preparaty z Ginkgo biloba mogą prawdopodobnie poprawiać wzrok u osób cierpiących na zwyrodnienie plamki żółtej związanej z wiekiem (ang. Age-related Macular Degeneration, AMD).

Pomimo obiecujących dowodów naukowych, podkreśla się jednak, że potrzebne jest przeprowadzenie kolejnych badań, aby móc potwierdzić wspomnianą skuteczność działania.

Zobacz też: Luteina i jej właściwości poprawiające wzrok

Ginkgo biloba może być przydatny w migrenowych bólach głowy

W literaturze naukowej istnieją poważne przesłanki, które wskazują, że związki aktywne w miłorzębie japońskim (ginkgolidy) mogą być skuteczne w leczeniu zapobiegawczym, w zmniejszaniu częstotliwości występowania ataków migreny.

Sugeruje się, że mechanizm takiego działania jest oparty na wpływie ginkgolidów na zmniejszenie efektu pobudzającego glutaminianu w ośrodkowym układzie nerwowym (OUN). Dodatkowo przypuszcza się, że substancje aktywne w miłorzębie japońskim mogą hamować działanie czynnika aktywującego płytki (ang. Platelet-Activating Factor, PAF), któremu przypisuje się wpływ na występowanie bólów migrenowych.

Ginkgo biloba ma niewielki wpływ na obniżanie ciśnienia krwi

Pojedyncze badania naukowe pokazują, że stosowanie miłorzębu japońskiego może przyczyniać się do obniżenia skurczowego i rozkurczowego ciśnienia krwi u pacjentów z nadciśnieniem tętniczym.

Z kolei inne dane wskazują, że miłorząb japoński nie obniża ciśnienia tętniczego krwi u osób starszych. Dodatkowo nie ma on wpływu na częstość występowania nadciśnienia.

Przegląd wielu badań naukowych, opublikowany w czasopiśmie Phytomedicine dowiódł, że nie ma przekonujących dowodów, które potwierdzałyby skuteczność Ginkgo biloba w zmniejszaniu ciśnienia krwi i ryzyka nadciśnienia tętniczego.

Można zatem stwierdzić, że miłorząb japoński ma raczej nieistotny wpływ na ciśnienie tętnicze krwi. U niektórych osób może spowodować jego obniżenie, jednakże ogółem, efekt ten nie będzie zadowalający.

Ginkgo biloba jako pomoc dla alpinistów i himalaistów?

Co raz częściej mówi się, że ekstrakt Ginkgo biloba może być skuteczny w profilaktyce wystąpienia choroby wysokogórskiej. Sugeruje się, że może on stanowić nawet alternatywę dla leku o nazwie acetazolamid, wykorzystywanego w zapobieganiu ostrej choroby górskiej (ang. Acute Mountain Sickness, AMS).

Informacje opublikowane na stronie Polskiego Związku Alpinizmu sugerują, aby preparat z Ginkgo biloba zacząć przyjmować 5 dni przed planowaną wspinaczką.

Dotychczasowo przeprowadzono kilka badań naukowych poruszających kwestię wpływu podawania preparatu z Ginkgo biloba na pojawienie się objawów choroby wysokogórskiej. Niektóre z nich potwierdzają skuteczność działania miłorzębu japońskiego, zaś niektóre nie dają jednoznacznej odpowiedzi.

Ginkgo biloba może redukować symptomy PMS

Wstępne badania naukowe pokazują, że stosowanie preparatów z miłorzębem japońskim może łagodzić objawy psychiczne i fizyczne zespołu napięcia przedmiesiączkowego (PMS).

Ginkgo biloba może ochraniać nerki i wspomagać ich funkcje

Naukowcy sugerują, że wyciąg z miłorząbu japońskiego może być cennym składnikiem w leczeniu wczesnej nefropatii cukrzycowej (choroba nerek spowodowana cukrzycą), ponieważ zaobserwowano, że może on poprawiać funkcjonowane nerek, w tym poprawaiać przepływ krwi.

Przypuszcza się również, że miłorząb japoński może chronić nerki przed działaniem substancji szkodliwych, prawdpodobonie na skutek swojego działania przeciwutleniającego i przeciwzapalnego.

Ginkgo biloba łagodzi objawy chromania przestankowego

Chromanie przestankowe to występowanie bólów mięśni kończyn dolnych, które pojawiają się na skutek wysiłku fizycznego, i które to ustają po odpoczynku. Symptomy te mogą wynikać głównie z niedrożńości tętnic obwodowych.

Szereg przeprowadzonych badań naukowych wykazał, że stosowanie ekstraktu z miłorzębu japońskiego może wydłużać dystans do przejścia bez wystąpienia bólu.

Niestety wydaje się, że skuteczność Ginkgo biloba może być niewielka, nie mająca istotnego, realnego wpływu na jakość życia osób z chromaniem przestankowym.

Ginkgo biloba może być stosowany zewnętrznie jako kosmetyk

Na podstawie przeprowadzonych badań (choć o stosunkowo niskiej jakości) dowiedziono, że ekstrakt z miłorzębu może istotnie zwiększać nawilżenie skóry. U niektórych osób stosujących takich preparat zaobserwowano poprawę gładkości i redukcję szorstkości skóry.

Ginkgo biloba stosowany jest szeroko w medycynie chińskiej

Ekstrakt z liści miłorzębu japońskiego jest wykorzystywany w tradycyjnej medycynie chińskiej (TCM) jako skuteczny środek w leczeniu m.in.:

  • Zaburzeń krążenia
  • Zawarotów głowy
  • Szumu w uszach
  • Astmy
  • Zaburzeń funkcji poznawczych

Ginkgo biloba – skład

Ginkgo biloba zawiera szereg związków bioaktywnych, które mogą wpływać korzystnie na zdrowie człowieka. Miłorząb japoński jest źródłem m.in.:

  • Glikozydów flawonolowych (np. kwercetyny, katechin)
  • Terpenoidów, inaczej terpeny laktonowe (głównie ginkgolidy i bilobalidy)
  • Proantocyjanidyn

Unikalnymi składnikami obecnymi w miłorzębie japońskim, odpowiedzialnymi za jego potwierdzone właściwości zdrowotne są ginkgolidy (A, B i C) i bilobalidy.

Ginkgo biloba – skutki uboczne

Preparaty zawierające Ginkgo biloba są ogólnie uznane za bezpieczne

Nie stwierdzono, aby miłorząb japoński miał działanie mutagenne, genotoksyczne i kancerogenne.

U niektórych osób, preparaty z Ginkgo biloba mogą wywoływać działania niepożądane. Najczęstszymi skutkami ubocznymi stosowania miłorzębu japońskiego są bóle i zawroty głowy.

Wystąpić mogą rówież dolegliwości żołądkowo-jelitowe w potaci bólów brzucha, nudności, biegunek i wymiotów.

U osób uczulonych na składniki aktywne obecne w Ginkgo biloba mogą wystąpić skórne reakcje alergiczne w postaci wysypki, świądu, obrzęków i rumienia. W skrajnych przypadkach może pojawić się wstrząs alergiczny.

Ginkgo biloba może być przyczyną samoistnych krwawień

Stosowanie preparatów z Ginkgo biloba może zwiększać podatność na wystąpienie krwawień u niektórych osób. Na skutek przyjmowania miłorzębu japońskiego może nastąpić krwawienie z oka, nosa, przewodu pokarmowego. Jednakże te niekorzystne objawy występują niezwykle rzadko i nie zostały poparte wieloma przypadkami.

Ginkgo biloba może obniżać poziom witaminy B6?

W literaturze naukowej opublikowano przypadek 51-letniej pacjentki u której stwierdzono napady drgawkowe na skutej spożycia dużej ilości orzechów miłorzębu japońskiego. Zasugerowano, że związki znajdujące się w miłorzębie japońskim mogą przyczyniać się do obniżenia poziomu witaminy B6, co w efekcie może skutkować wspomnianymi drgawkami.

Jednakże dotychczas nie zgłoszono większej ilości takich przypadków dlatego wydaje się, że Ginkgo biloba nie stanowi istotnego zagrożenia dla witaminy B6 znajdującej się w naszym ustroju.

Ginkgo biloba – w ciąży

Dotychczas nie wykonano zbyt wielu badań, które pokazywałyby wpływ stosowania preparatów z Ginkgo biloba na przebieg ciąży. Jednakże ze względu na to, że miłorząb japoński może nasilać krwawienia, nie powinny po niego sięgać kobiety ciężarne.

Brakuje wystarczających dowodów, które potwierdziłyby bezpieczeństwo stosowania Ginkgo biloba przez kobiety karmiące. Nie jest wiadome, czy składniki aktywne obecne w miłorzębie japońskim przechodzą do mleka matki, ani to, jaki wpływ mogłyby mieć na zdrowie noworodka. Wobec tego, kobiety w okresie laktacji nie powinny przyjmować preparatów z Ginkgo biloba.

Ginkgo biloba - jak stosować?

Zalecana dawka Ginkgo biloba to 240 mg/dzień

Wiele przeprowadzonych badań naukowych pokazało, że pozytywne efekty stosowania Ginkgo biloba następują po podaniu ekstraktu przygotowanego na jego bazie w ilości 240 mg/dzień. Dawki te odnoszą się głównie do stosowania w przypadku leczenia demencji (otępienia).

Zgodnie z zaleceniami zawartymi na ulotkach leków z miłorzębem japońskim, zaleca się przyjmowanie takiego preparatu przez osoby dorosłe lub osoby starsze raz lub dwa razy dziennie, o łącznej dawce 240 mg/dzień.

Ginkgo biloba najlepiej przyjmować rano i po południu jeżeli stosujemy dwa razy dziennie. W przypadku stosowania pojedynczej dawki, można po nią sięgać rano lub po południu.

Nie ma znaczenia, czy ekstrakt z Ginkgo biloba będzie przyjmowany wraz z posiłkiem lub niezależńie od niego.

Ginkgo biloba najlepiej stosować minimum 2 miesiące

Aktualny stan wiedzy pokazuje, że korzystne i zadowalające efekty przyjmowania Ginkgo biloba mogą nastąpić po ok. 8 tygodniach. 

Jeżeli jednak w okresie 3 miesięcy nie stwierdzi się poprawy zdrowia lub będą występować uciążliwe skutki uboczne, to w porozumieniu z lekarzem należy ustalić, czy dalsze stosowanie miłorzębu japońskie jest zasadne.

Przeciwwskazania i środki ostrożności do stosowania Ginkgo biloba

Uważa się, że produkty przygotowane na bazie Ginkgo biloba mogą zwiększać ryzyko krwawienia. Z tego względu podczas przyjmowania tego typu preparatów, szczególną ostrożność powinny zachować osoby, u których stwierdzono zwiększoną tendencję do krwawień (np. mogą to być osoby cierpiące na skazę krwotoczną.) 

Decyzję o stosowaniu preparatów zawierających miłorząb japoński powinny konsultować wraz z lekarzem osoby przyjmujące leki przeciwzakrzepowe (np. warfaryna) i przeciwpłytkowe (np. kwas acetylosalicylowy, niesteroidowe leki przeciwzapalne.

Nie zaleca się również jednoczesnego stosowania preparatów z Ginkgo biloba i efawirenzem (lekiem wykorzystywanym w leczeniu HIV).

Nie zaleca się również jednoczesnego przyjmowania miłorzębu japońskiego i nifedypiny, ponieważ może skutkować to wystąpieniem zawrotów głowy i pojawieniem się uderzeń gorąca.

Zaleca się odstawienie produktów zawierających Ginkgo biloba na ok. 3-4 dni przed planowanym zabiegiem chirurgicznym.

Uważa się, że stosowanie produktów z Ginkgo biloba może zwiększać podatność na występowanie ataków drgawowych u osób cierpiących na padaczkę.

Ginkgo biloba – jak kupować?

W sprzedaży znajdują się suplementy diety i leki z Ginkgo biloba

W handlu znajduje się wiele preparatów zawierających Ginkgo biloba. Podczas wyboru suplementów diety należy kierować się standaryzacją związków aktywnych. Oznacza to, że należy zwracać uwagę, czy kupowany przez nas preparat zawiera na etykiecie informację o zawartości konkretnych składników, które są odpowiedzialne za właściwości zdrowotne Ginkgo biloba

Związkami aktywnymi w miłorzębie japońskim o udokumentowanym i korzystnym działaniu są ginkoflawonoglikozydy i laktony terpenowe. Im wyższa zawartość tych składników w preparacie, tym jego działanie będzie skuteczniejsze. Jeżeli ne wybranym przez nas preparacie nie ma powyższej informacji, warto zdecydować się na wybór innego produktu.

Najlepszym rozwiązaniem jest wybranie Ginkgo biloba w postaci leku. Wówczas mamy pewność, co do wymaganej ilości składników aktywych do wywołania efektów zdrowotnych. Dodatkowo preparaty miłorzębu japońskiego w formie leków są produktami przebadanymi o potwierdzonej w wielu badaniach skuteczności działania. Nie oznacza to, że suplementy diety nie będą działać - prawdopodobnie będą również pozytywnie wpływać na zdrowie. Jednak leki są przebadane i są bardziej wiarygodne co do efektywności.

Więcej podobnych treści

  • dr Bartosz Kulczyński

    autor:

    dr Bartosz Kulczyński

    Dietetyk

    Dietetyk, doktorant na Wydziale Nauk o Żywności i Żywieniu, współzałożyciel Fundacji Dietoterapii i Promocji Zdrowia „Kierunek-Zdrowie”.


Czy ten artykuł okazał się pomocny?

Oceń wpis i pomóż nam w stworzeniu najlepszego w polskim internecie źródła wiedzy o zdrowiu. Czekamy na Twoje uwagi :)

Dziękujemy za oddany głos!

Twoja opinia jest dla nas ważna. Cieszymy się, że znalazłeś w tym artykule to, czego szukałeś ;)

Dziękujemy za komentarz!

Twoja opinia jest dla nas ważna. Dołożymy wszelkich starań aby nasze artykuły były lepsze.

Twoim zdaniem czegoś tu zabrakło?

Daj nam znać, a wspólnie uzupełnimy ten artykuł


Spis badań i źródeł

  • http://www.pza.org.pl/download/318300.pdf
  • https://journals.lww.com/jhypertension/Abstract/2018/10003/A11847_Ginkgo_biloba_influence_on_blood_pressure.853.aspx
  • https://pub.rejestrymedyczne.csioz.gov.pl/Pobieranie.ashx?type=40368-c
  • M H Pittler i wsp.: Ginkgo biloba extract for the treatment of intermittent claudication: a meta-analysis of randomized trials. Am J Med, 2000, 108(4), 276-81.
  • Jeffrey H Gertsch i wsp.: Ginkgo biloba for the prevention of severe acute mountain sickness (AMS) starting one day before rapid ascent. High Alt Med Biol, Spring, 3(1), 29-37.
  • Murad Atmaca i wsp.: The effect of extract of ginkgo biloba addition to olanzapine on therapeutic effect and antioxidant enzyme levels in patients with schizophrenia. Psychiatry Clin Neurosci, 2005, 59(6), 652-6.

Masz pytanie?

Jeśli chciałbyś wiedzieć więcej na ten temat lub wiesz jak uzupełnić artykuł, napisz do nas. Nasi specjaliści udzielą Tobie szybkiej odpowiedzi i przeanalizują proponowane zmiany w treści.

Administratorem Twoich danych osobowych jest vitapedia.pl. Twoje dane posłużą nam wyłącznie do kontaktowania się z Tobą.

Newsletter