Różeniec górski

 

---

---

Jakie właściwości ma różeniec górski?

Różeniec górski ma szerokie właściwości lecznicze: działa przeciwzapalnie, wspomaga funkcje poznawcze (np. pamięć, koncentrację), redukuje uczucie zmęczenia, łagodzi depresję, zwiększa wydolność fizyczną, a także prawdopodobnie zmniejsza ryzyko choroby Alzheimera.

1. Różeniec górski ma właściwości przeciwzapalne

Naukowcy przeprowadzili badanie naukowe z udziałem zdrowych ochotników, w którym zaobserwowali, że podawanie uczestnikom doświadczenia preparatu o nazwie RHODAX zawierającego 30 mg substancji aktywnych pochodzących z różeńca górskiego spowodowało obniżenie stężenia białka C-reaktywnego we krwi. Oznacza to, że związki zawarte w tej roślinie wykazują działanie przeciwzapalne.

2. Różeniec górski wzmacnia funkcje poznawcze: uczenie się, zapamiętywanie i koncentrancję

Jedne z pierwszych prac nad aktywnością różeńca górskiego pokazały, że roślina ta wydaje się stymulować receptory noradrenaliny, serotoniny, dopaminy i acetylocholiny w obszarach mózgu związanych z nastrojem. Stąd badacze zaczęli przypuszczać, że różeniec górski może mieć pozytywny wpływ na funkcje poznawcze i zwiększać odporność na stres .

I faktycznie - w medycynie tradycyjnej, różeniec górski był stosowany jako adaptogen do zwiększania sprawności fizycznej i psychicznej, a także walki ze stresem.

Na podstawie przygotowanego przeglądu wielu badań naukowych (metaanalizy) przeprowadzonych na zwierzętach, naukowcy odnotowali, że spożywanie różeńca górskiego może poprawiać uczenie się i zapamiętywanie.

Z kolei badania naukowe wykonane z udziałem ludzi dowiodły, że spożywanie ekstraktu z różeńca górskiego działa przeciwzmęczeniowo, a także zwiększa sprawność umysłową, w tym - zwiększa zdolność koncentracji. Dodatkowo eksperci wykazali, że roślina ta zmniejsza odpowiedź kortyzolu na stres u osób cierpiących na zespół przewlekłego zmęczenia.

3. Różeniec górski może zmniejszać zmęczenie

Inni naukowcy badali wpływ podawania niskich dawek standaryzowanego ekstraktu z różeńca górskiego na zmęczenie lekarzy podczas dyżuru nocnego. Ogólny poziom zmęczenia psychicznego był analizowany na podstawie przeprowadzonych testów związanych z myśleniem asocjacyjnym, pamięcią krótkotrwałą, zdolnością koncentracji oraz szybkością percepcji audiowizualnej. U osób stosujących różeniec górski naukowcy zaobserwowali znaczącą poprawę w tych testach. Dodatkowo nie stwierdzili oni żadnych skutków ubocznych. Wyniki tego badania potwierdziły, że różeniec górski może zmniejszać ogólne zmęczenie.

Należy jednak przywołać również wyniki metaanalizy opublikowanej w 2012 roku na łamach czasopisma naukowego: "BMC Complementary Medicine and Therapies", na podstawie których autorzy pracy wskazali, że badania dotyczące skuteczności działania różeńca górskiego są sprzeczne, choć niektóre dowody naukowe sugerują, że roślina ta może być pomocna w łagodzeniu zmęczenia psychicznego i poprawianiu sprawności fizycznej. 

4. Różeniec górski działa antydepresyjnie

W badaniach, których wyniki zostały opublikowane w 2007 roku naukowcy wykazali, że podawanie standaryzowanego ekstraktu z korzenia różeńca górskiego w dawkach 340 lub 680 mg/dzień przez 6 tygodni spowodowało zmniejszenie objawów depresji, bezsenności i niestabilności emocjonalnej.

5. Różeniec górski w chorobach neurodegeneracyjnych

Doświadczenie in vitro wykonane na ludzkich komórkach neuroblastoma pokazało, że związek bioaktywny zawarty w korzeniu różeńca górskiego - salidrozyd działa neuroprotekcyjnie (ochronnie na komórki nerwowe). Naukowcy zauważyli, że związek ten hamuje utratę żywotności i śmierć (tzw. apoptozę) wspomnianych komórek. Okazało się, że salidrozyd chroni komórki przed stresem oksydacyjnym.

Naukowcy przypuszczają, że poprzez ten mechanizm, salidrozyd obecny w różeńcu górskim może być potencjalnym środkiem terapeutycznym w leczeniu lub zapobieganiu chorób neurodegeneracyjnych (np. choroby Alzheimera lub choroby Parkinsona) związanych ze stresem oksydacyjnym.

6. Różeniec górski dla sportowców

Badacze dowiedli, że podawanie ekstraktu z różenca górskiego osobom poddawanym wysiłkowi fizycznemu skutkowało obniżeniem poziomu kinazy kreatynowej (CK, ang. Creatinine Kinase). Świadczy to o tym, że różeniec górski chronił tkankę mięśniową przed jej rozpadem podczas ćwiczeń. Podobny efekt naukowcy odnotowali też w innych badaniach, w których spożycie różeńca górskiego wiązało się z obniżeniem stężenia wspomnianej kinazy kreatynowej, jak również poziomu mleczanów we krwi. 

W innym badaniu eksperci odnotowali, że spożycie 200 mg ekstraktu z różeńca góskiego zawierającego 3% rosawin i 1% salidrozydów skutkowało poprawą wydolności u młodych zawodników.

Noreen i wsp. potwierdzili, żespożywanie różeńca góskiego może wiązać się z poprawą wydajności podczas wykonywania ćwiczeń wytrzymałościowych.

Naukowcy zauważyli też, że podawanie różeńca górskiego w dawce 3 mg/kg masy ciała zmniejsza reakcję tętna na submaksymalne ćwiczenia. W efekcie badacze sugerują, że różeniec górski może poprawiać wydajność ćwiczeń wytrzymałościowych poprzez zmniejszenie postrzegania wysiłku fizycznego.

7. Różeniec górski a odchudzanie 

Można spotkać się z opinią, że różeniec górski wspomaga odchudzanie. Brakuje jednak dowodów naukowych, które mogłyby potwierdzić takie działanie. W jednym z doświadczeń na zwierzętach badacze zauważyli, że podawanie ekstraktu z pomarańczy gorzkiej i różeńca górskiego spowodowało zmniejszenie poziomu trzewnej tkanki tłuszczowej. Jednak to wciąż zbyt mało, aby formułować jednoznaczne wnioski w tym temacie.

Różeniec górski - skład

Korzeń różeńca górskiego jest źródłem substancji czynnych, które należą do kilku grup związków:

• Fenylopropanoidów (rosawina, kalafonia)
• Fenyloetanoidów (salidrozyd-rodiolozyd, tyrozol)
• Monoterpenów (rosiridol, rosaridyna)
• Triterpenów (daukosterol, beta-sitosterol)
• Flawonoidów (rodiolina, rodionina, rodiosyna, tricyna)
• Kwasów fenolowych (kwas chlorogenowy, kwas galusowy, kwas hydroksycynamonowy)
• Kumaryn
• Kwasów organicznych
• Garbników
• Glikozydów cyjanogennych (lotaustralina)

Najbardziej unikalnymi składnikami są: rosawina, radiolina, rozaryna, kalafonia, salidrozyd i p-tyrozol. Prawdopodobnie to właśnie głównie te związki odpowiadają za właściwości prozdrowotne różeńca górskiego.

Różeniec górski - skutki uboczne

Stosowanie różeńca górskiego nie niesie za sobą wielu skutków ubocznych. U niektórych osób wrażliwych wysokie dawki ekstraktu mogą powodować pobudzenie. Wówczas należy zmniejszyć podawaną dawkę. Dodatkowo z tego względu eksperci nie zalecają spożywania różeńca górskiego wieczorem - może zakłócać sen lub wywoływać żywe sny. Stąd można uznać, że ewentualne skutki uboczne nie są niebezpieczne dla zdrowia.

Różeniec górski cechuje się bardzo niskim poziomem toksyczności

Badania toksykologiczne pokazały, że dawka śmiertelna LD₅₀ dla różeńca górskiego wynosi aż 3,36 g (3360 mg) na kilogram. Równoważna dawka dla człowieka o masie ciała 70 kg wyniosłaby zatem 235 g. Istnieje zatem bardzo duży margines bezpieczeństwa, gdyż najczęściej stosowane dawki kliniczne to 0,2-0,6 g/dzień.

Brakuje danych na temat bezpieczeństwa stosowania różeńca górskiego w ciąży

Pomimo, że różeniec górski jest ogólnie bezpiecznym surowcem dla zdrowia, to ze względu na brak badań dotyczących skutków stosowania w czasie ciąży i laktacji, eksperci niezalecają jego przyjmowania przez kobiety ciężarne i karmiące.

Brakuje też danych na temat wpływu na zdrowie dzieci i młodzieży. Dlatego przeciwwskazania do stosowania różeńca górskiego powinny obejmować również tę grupę osób.

Jak stosować różeniec górski?

Najczęściej stosowane dawki to 200-680 mg ekstraktu/dzień. Różeniec górski najlepiej stosować przez ok. 6-12 tygodni, po czym należy zrobić przerwę w jego przyjmowaniu.

Dawkowanie różeńca górskiego - dodatkowe informacje

Kiedy brać różeniec górski? Związki zawarte w różeńcu górskim najlepiej wchłaniają się, gdy jest on spożywany na pusty żołądek, np. 30 min przed śniadaniem lub obiadem.

W przypadku wystąpienia jakichkolwiek dolegliwości czy pojawienia się chorób niezwiązanych ze stosowaniem różeńca góskiego, podczas wywiadu lekarskiego należy poinformować swojego lekarza o przyjmowaniu tego preparatu ziołowego.

Jak wybrać różeniec górski?

Naukowcy podkreślają, że jakość preparatów, w tym ekstraktów bazujących na korzeniu różeńca górskiego zależy od zawartości rozawiny i salidrozydu. Stąd kupując produkty z różeńcem górskim warto wybierać te, które zawierają jak najwyższy poziom tych związków.

Ważne jest, aby preparat miał podaną na etykiecie informację o standaryzowanej zawartości składnika aktywnego. Wtedy możemy być pewni, że w danym produkcie znajduje się konkretna zawartość substancji czynnej. Zapis o standaryzacji może wyglądać np. tak:

"zawiera x mg ekstraktu standaryzowanego na x % rozawin i x% salidrozydów".

"wyciąg z korzenia różeńca górskiego standaryzowany do zawartości min. x % rozawin"

Gdzie kupić różeniec górski?

Różeniec górski można znaleźć przede wszystkim w aptekach i w sklepach ze zdrową żywnością.

Różeniec górski można kupić najczęściej w następujących formach:

• Tabletki
• Kapsułki
• Krople
• Korzeń cięty

Z korzenia ciętego można przygotować np. herbatę lub nalewkę.

Cena różeńca górskiego jest uzależniona od postaci, w jakiej go kupimy. Przykładowo korzeń cięty kosztuje ok. 40-50 zł/200 g.