Berberyna

  • dr Bartosz Kulczyński

    autor:

    dr Bartosz Kulczyński

    Dietetyk

    Dietetyk, doktorant na Wydziale Nauk o Żywności i Żywieniu, współzałożyciel Fundacji Dietoterapii i Promocji Zdrowia „Kierunek-Zdrowie”.

Berberyna

Ostatnia aktualizacja: 09 listopada 2023

  • Pisząc ten artykuł, korzystaliśmy z:
  • 11źródła
  • 18badań

Berberyna to związek chemiczny z grupy alkaloidów izochinolinowych występujący w niektórych roślinach (m.in. berberysie zwyczajnym), który jest szeroko stosowany w tradycyjnej medycynie chińskiej.

Wpływ na zdrowie:

Pozytywny

Nazwa:

Berberyna

Grupa związków:

Alkaloidy

Właściwości:

Obniżanie poziomu glukozy we krwi, redukcja stężenia cholesterolu i triglicerydów, obniżanie ciśnienia tętniczego, poprawa zdrowia u osób z chorobami wątroby i PCOS, możliwe zapobieganie demencji, właściwości przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze, działanie przeciwzapalne

Główne źródła:

Berberys, Coptis

Przeciwwskazania:

Ostrożność powinny zachować osoby stosujące leki przeciwcukrzycowe.

W ciąży:

Nie powinna być spożywana przez kobiety ciężarne i karmiące.

 


W pigułce

  • Berberyna może być wykorzystywana w celu obniżenia stężenia cukru we krwi i złagodzenia insulinooporności
  • Berberyna przyczynia się do obniżenia stężenia cholesterolu i triglicerydów we krwi
  • Berberyna może powodować redukcję ciśnienia tętniczego krwi
  • Berberyna prawdopodobnie poprawia zdrowie osób cierpiących na choroby wątroby, jak i kobiet z PCOS
  • Berberyna ma działanie przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze
  • Wydaje się, że berberyna może spowalniać procesy związane z rozwojem demencji
  • Berberyna nie wykazuje poważnych skutków ubocznych ale nie powinna być spożywana przez kobiety ciężarne, karmiące i małe dzieci
  • Berberyna wykazuje skuteczność działania w dawkach 0,5-1,5 g/dzień

Co to jest berberyna?

Berberyna jest naturalnym alkaloidem wchodzącym w skład wielu roślin uważanych za lecznicze. 

Występuje w formie żółtego, bezwonnego proszku o bardzo gorzkim smaku.

Berberyna jest sprzedawana i spożywana w formie suplementów diety (np. w formie kapsułek do połknięcia).

Berberynie przypisuje się szerokie właściwości zdrowotne i z tego względu od setek lat jest ona wykorzystywana w tradycyjnej medycynie chińskiej i tradycyjnej medycynie indyjskiej (Ajurwedzie).

Jakie właściwości ma Berberyna?

Berberyna poprawia gospodarkę węglowodanową i glikemię

Wykonano szereg analiz wielu badań naukowych (metaanaliz), które jednoznacznie pokazały, że suplementacja berberyną może poprawiać wiele parametrów związanych z gospodarką węglowodanową. Zaobserwowano, że stosowanie berberyny powodowało:

  • Obniżenie stężenia glukozy we krwi na czczo
  • Obniżenie stężenia glukozy po posiłku
  • Redukcję poziomu hemoglobiny glikowanej (HbA1c)

Wydaje się zatem, że stosowanie berberyny może być przydatne dla osób, które zmagają się z podwyższonym poziomem cukru we krwi.

Dawki, przy których obserwowano pozytywny wpływ na glikemię to 0,6-1,8 g/dzień. 

Uwaga

uwaga!

Pomimo obiecującego działania berberyny w obniżaniu stężęnia glukozy we krwi, nie należy zastępować nią leków przeciwcukrzycowych (np. metforminy).

Berberyna może być dobra na cholesterol

Naukowcy dokonali oceny kilku badań naukowych, w których sprawdzano wpływ suplementacji berberyną na profil lipidowy krwi. Na podstawie dostępnych wyników, wykazali, że berberyna:

  • Obniża stężenie cholesterolu całkowitego
  • Redukuje poziom "złego" cholesterolu LDL
  • Obniża stężenie triglicerydów
  • Powoduje wzrost stężenia "dobrego" cholesterolu HDL

Uważa się, że berberyna może być skuteczna w poprawie profilu lipidowego krwi, szczególnie u osób cierpiących na dyslipidemię.

Berberyna obniża ciśnienie krwi

Autorzy badań zaobserwowali, że berberyna wykazuje działanie hipotensyjne, czyli obniżające ciśnienie tętnicze krwi.

Dane pochodzące z literatury naukowej pokazały, że suplementacja berberyną powoduje redukcję skurczowego (o 5,97 mmHg) i rozkurczowego ciśnienia krwi (o 2,69 mmHg).

Zgodnie z powyższym, osoby zmagające się z podwyższonym ciśnieniem krwi lub cierpiące na nadciśnienie tętnicze mogą rozważyć stosowanie berberyny.

Berberyna poprawia zdrowie osób z chorobami wątroby

Wiele opracowań naukowych wskazuje, że berberyna może być obiecującym składnikiem w leczeniu niealkoholowej stłuszczeniowej chorobie wątroby (NAFLD, ang. Nonalcoholic Fatty Liver Disease) poprzez wpływ na poprawę niektórych parametrów metabolicznych.

Wyniki metaanalizy pochodzące z pracy opublikowanej w 2016 roku na łamach czasopisma Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine wskazały, że suplementacja berberyną u osób cierpiących na niealkoholowe stłuszczenie wątroby przyczynia się do:

  • Poprawy parametrów gospodarki węglowodanowej (redukcja insulinooporności, obniżenie poziomu hemoglobiny glikowanej)
  • Poprawy profilu lipidowego krwi (obniżenie stężenia cholesterolu całkowitego, "złego" cholesterolu LDL, triglicerdów)
  • Poprawy parametrów funkcjonowania wątroby (obniżenie stężenia enzymu wątrobowego - aminotransferazy alaninowej, ALT)
  • Zmniejszenia poziomu lipidów w wątrobie 

Berberyna a zespół policystycznych jajników (PCOS)

Aktualny stan wiedzy wskazuje, że berberyna może być przydatna w przypadku kobiet zmagających się z zespołem policystycznych jajników (PCOS). 

Przeprowadzone, wstępne badania pokazują, że suplementacja berberyną może poprawiać profil metaboliczny u kobiet z PCOS.

Wydaje się, że berberyna może korzystnie wzmacniać odpowiedź na stymulację jajników, jak również może przyczyniać się do zwiększenia liczby urodzeń przez kobiety z PCOS poddane zapłodnieniu in vitro.

Niektórzy lekarze za granicą (np. w Anglii) zalecają stosowanie berberyny w celu złągodzenia i ograniczenia objawów wynikających z PCOS.

Jednakże wciąż brakuje mocnych dowodów naukowych na to, na ile berberyna może być skuteczna w poprawie zdrowia kobiet cierpiących na PCOS.

Berberyna działa przeciwzapalnie

Przeprowadzone badania in vitro i in vivo (z wykorzystaniem zwierząt) pokazują, że berberyna cechuje się właściwościami przeciwzapalnymi, m.in. ze względu na wpływ na obniżenie stężenia cząsteczek (cytokin) prozapalnych i hamowanie reakcji zapalnych.

Berberyna posiada właściwości przeciwdrobnoustrojowe

Berberyna działa przeciwbakteryjnie, ponieważ hamuje wzrost i/lub niszczy wiele gatunków bakterii, w tym m.in.:

  • Staphylococcus aureus (oporny na metycylinę) 
  • Streptococcus agalactiae
  • Pseudomonas aeruginosa
  • Bacillus subtilis
  • Escherichia coli

Berberyna wykazuje również działanie przeciwgrzybicze hamując rozwoj drożdży z rodzaju Candida.

Berberyna na demencję?

Istnieją pewne przesłanki naukowe, które wskazują, że stosowanie berberyny mogłoby spowalniać rozwój demencji u osób starszych.

Uważa się, że działanie to może wynikać z kilka mechanizmów:

  • Zapobiegania uszkodzeniom mózgu
  • Wzmacnianie funkcji poznawczych
  • Łagodzenie czynników ryzyka związanych z zespołem metabolicznym

Aby potwierdzić te właściwości, niezbędne jest przeprowadzenie dalszych badań naukowych.

Berberyna – źródła

Najbardziej popularnym źródłem berberyny jest korzeń berberysu zwyczajnego.

Berberyna występuje również w w kłączach, łodygach, liściach i korach innych roślin leczniczych, w tym takich jak:

  • Argemone mexicana
  • Berberis aristata
  • Berberis aquifolium
  • Berberis heterophylla
  • Berberis beaniana
  • Coptis chinensis
  • Coptis japonica
  • Phellodendron amurense
  • Phellodendron chinenses chneid
  • Tinospora cordifolia
  • Xanthorhiza simplicissima 
  • Berberis croatica
  • Eschscholzia californica

Skutki uboczne

Kilkadziesiąt przeprowadzonych badań naukowych pokazało, że stosowanie berberyny jest bezpieczne dla zdrowia człowieka. Tylko w pojedynczych przypadkach udokumentowano niewielkie działania niepożądane związane z układem poarmowym, takie jak:

  • Nudności
  • Biegunka
  • Zaparcia
  • Wzdęcia
  • Bóle brzucha

Nie jest zalecane stosowanie berberyny przez kobiety ciężarne i karmiące.

Istnieją pewnie doniesienia, że berberyna może zaostrzać żółtaczkę u niemowląt cierpiących na niedobór dehydrogenazy glukozo-6-fosforanowej

Dawkowanie

Nie widnieją nigdzie żadne oficjalne zalecenia, co do dawkowania berberyny. 

W oparciu o dostępne wyniki badań naukowych można wnioskować, że berberyna może wykazywać pozytywny wpływ na zdrowie w ilości ok. 0,5-1,5 g/dzień.

Która Berberyna jest najlepsza?

Berberyna należy do związków bardzo słabo rozpuszczalnych w wodzie i alkoholu. Jednakże inne formy chemiczne, np. chlorki lub sole siarczanowe berberyny wykazują lepszy stopień rozpuszczalności. Z tego względu decydując się na zakup suplementu diety z berberyną warto sprawdzić, w jakiej postaci ona występuje. Najlepiej, aby była to postać "chlorkowa", której nazwa zazwyczaj jest zapisywana jako "Berberyna HCl".

Więcej podobnych treści

  • dr Bartosz Kulczyński

    autor:

    dr Bartosz Kulczyński

    Dietetyk

    Dietetyk, doktorant na Wydziale Nauk o Żywności i Żywieniu, współzałożyciel Fundacji Dietoterapii i Promocji Zdrowia „Kierunek-Zdrowie”.


Czy ten artykuł okazał się pomocny?

Oceń wpis i pomóż nam w stworzeniu najlepszego w polskim internecie źródła wiedzy o zdrowiu. Czekamy na Twoje uwagi :)

Dziękujemy za oddany głos!

Twoja opinia jest dla nas ważna. Cieszymy się, że znalazłeś w tym artykule to, czego szukałeś ;)

Dziękujemy za komentarz!

Twoja opinia jest dla nas ważna. Dołożymy wszelkich starań aby nasze artykuły były lepsze.

Twoim zdaniem czegoś tu zabrakło?

Daj nam znać, a wspólnie uzupełnimy ten artykuł


Spis badań i źródeł

  • M Cernáková i wsp.: Antimicrobial activity of berberine--a constituent of Mahonia aquifolium. Folia Microbiol (Praha), 2002;47(4):375-8., 47(4), 375-8.
  • Hyeon-Hee Yu i wsp.: Antimicrobial activity of berberine alone and in combination with ampicillin or oxacillin against methicillin-resistant Staphylococcus aureus. J Med Food, Winter, 8(4), 454-61.
  • Tianjiong Lou i wsp.: Berberine inhibits inflammatory response and ameliorates insulin resistance in hepatocytes. Inflammation, 2011, 34(6), 659-67.
  • Jiarong Lan i wsp.: Meta-analysis of the effect and safety of berberine in the treatment of type 2 diabetes mellitus, hyperlipemia and hypertension. J Ethnopharmacol, 2015, 161, 69-81.
  • Hong-Mei Yan i wsp.: Efficacy of Berberine in Patients with Non-Alcoholic Fatty Liver Disease. PLoS One, 2015, 10(8), e0134172.
  • Yaping Liang i wsp.: Effects of berberine on blood glucose in patients with type 2 diabetes mellitus: a systematic literature review and a meta-analysis. Endocr J, 2019, 66(1), 51-63.

Masz pytanie?

Jeśli chciałbyś wiedzieć więcej na ten temat lub wiesz jak uzupełnić artykuł, napisz do nas. Nasi specjaliści udzielą Tobie szybkiej odpowiedzi i przeanalizują proponowane zmiany w treści.

Administratorem Twoich danych osobowych jest vitapedia.pl. Twoje dane posłużą nam wyłącznie do kontaktowania się z Tobą.

Newsletter