Czerwień koszenilowa (E124)

Co to jest czerwień koszenilowa?

Czerwień koszenilowa to sól sodowa, syntetyczny barwnik azowy o truskawkowo - czerwonym kolorze.

Ma postać ciemnoczerwonego proszku, który bardzo dobrze rozpuszcza się w wodzie. Jest odporna na działanie światła, temperatury oraz kwasów, ale blaknie w obecności kwasu askorbinowego i SO2  . Pąs 4R bardzo często jest wykorzystywany w połączeniu z innymi barwnikami, np. razem z tartarazyną (E102) umożliwia uzyskanie brązowego koloru.

Czerwień koszenilowa a koszenila

Czerwień koszenilowa (E124) bardzo często jest mylona z koszenilą (E120), a tak naprawdę są to dwa zupełnie inne barwniki. Koszenila to naturalny barwnik odzwierzęcy, otrzymywany z wysuszonych ciał samic owada z gatunku Dactylopius coccus (czerwców kaktusowych).

Czerwień koszenilowa - szkodliwość

Czerwień koszenilowa nie jest powiązana z większym ryzykiem nowotworów, nie działa genotoksycznie, neurotoksycznie, ani nie powoduje toksyczności reprodukcyjnej i rozwojowej .

ADI (bezpieczne dzienne spożycie) dla czerwieni koszenilowej zostało ustalone przez EFSA (Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności) na poziomie 0,7 mg/ kg masy ciała/ dobę, zaś przez WHO (Światową Organizację Zdrowia) na poziomie 4 mg/ kg masy ciała/ dobę .

Na podstawie danych szacunkowych oceniono, że średnie narażenie dzieci w wieku 1 - 10 lat na pąs 4R wynosi 0,3 - 2,4 mg/kg masy ciała/ dobę. W przypadku dzieci spożywających duże ilości produktów przetworzonych wysokość narażenia na czerwień koszenilową może sięgać nawet 6,2 mg/ kg masy ciała/ dobę. Dla osób dorosłych średnia wysokość narażenia na pąs 4R w diecie szacowana jest na 0,4 mg/kg masy ciała/ dobę. U dorosłych, pijących duże ilości barwiony napojów bezalkoholowych wartość ta może osiągnąć 1 mg/ kg masy ciała/ dobę

Czerwień koszenilowa może powodować reakcje alergiczne

Czerwień koszenilowa może wywoływać reakcje nadwrażliwości, objawiające się m.in. pokrzywką, obrzękiem naczynioruchowym oraz dolegliwościami ze strony przewodu pokarmowego  . Niepożądane reakcje występują najczęściej w momencie spożycia mieszaniny barwników syntetycznych .

Panel badaczy EFSA zauważył, że osoby wrażliwe mogą reagować już na niskie dawki pąsu 4R, mieszczące się w ustalonym progu ADI

Czerwień koszenilowa może powodować nadpobudliwość u dzieci

Pąs 4R jest zaliczany do tzw. szóstki z Southampton - grupy barwników, które w połączeniu z konserwantem benzoesanem sodu (E211) przyczyniają się do nadaktywności u dzieci w wieku 3 i 8-9 lat .

Eksperci z Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) oraz amerykańskiej Agencji Żywności i Leków (FDA) ustalili w 2009 roku, że dostępne dowody naukowe nie są wystarczające, aby potwierdzić związku między barwnikami a wspomnianymi skutkami behawioralnymi u dzieci .

Mimo to, unijne rozporządzenie nr 1333/2008 z dnia 16 grudnia 2008 r. nakazuje producentom żywności zamieścić na etykiecie produktu spożywczego, zawierającego czerwień koszenilową, informację o jej możliwym szkodliwym wpływie na aktywność i skupienie uwagi u dzieci .

Takie samo oświadczenie musi znaleźć się na produktach zawierających pozostałych 5 barwników zaliczanych do szóstki z Southampton:

• żółcień chinolinową (E 104),
• azorubinę/karmoizynę (E 122),
• żółcień pomarańczowa FCF (E 110),
• tartrazynę (E 102),
• czerwień allura (E 129).

Czerwień koszenilowa w ciąży

Nie przeprowadzono badań, oceniających bezpośredni wpływ spożycia czerwieni koszenilowej podczas ciąży.

Czerwień koszenilowa - zastosowanie

Czerwień koszenilowa jest powszechnie stosowana do barwienia:

• produktów spożywczych: serów topionych, przetworów z czerwonych owoców, dżemów, galaretek i marmolad, kandyzowanych owoców i warzyw, ciast i innych wyrobów cukierniczych, słodyczy, dekoracji i powłok, niektórych przetworów mięsnych niepoddanych obróbce termicznej (np. kiełbasa chorizo), past rybnych, ryb wędzonych i skorupiaków, przetworów mlecznych, gum do żucia, musztardy, napojów i win aromatyzowanych i innych napojów alkoholowych ,
• leków i suplementów diety,
• kosmetyków,
• tkanin,
• papieru,
• tworzyw sztucznych,
• bejc do drewna .