Czerwień koszenilowa (E124)

  • autor:

    Paulina Styś-Nowak

    Dietetyk

    Ukończyła studia na Uniwersytecie Medycznym w Poznaniu. Autorka wielu artykułów popularnonaukowych na temat żywienia i szeroko pojętej dietetyki.

Czerwień koszenilowa (E124)

Ostatnia aktualizacja: 20 czerwca 2023

  • Pisząc ten artykuł, korzystaliśmy z:
  • 17źródła
  • 4badań

Czerwień koszenilowa, znana także jako pąs 4R, to syntetyczny barwnik spożywczy oznaczany symbolem E124. Występuje w żywności i napojach, a także lekach i kosmetykach.

Bezpieczeństwo:

Podejrzany

Wpływ na zdrowie:

Negatywny: może powodować nadpobudliwość u dzieci i wywoływać reakcje alergicze u osób wrażliwych


W pigułce

  • Czerwień koszenilowa to sztuczny barwnik (E124) dodawany do produktów spożywczych w celu uzyskania czerwonego koloru.
  • Dzienne bezpieczne spożycie (ADI) dla czerwieni koszenilowej wynosi 0,7 mg/kg masy ciała/ dobę.
  • Czerwień koszenilowa nie działa rakotwórczo, genotoksycznie i neurotoksycznie.
  • Czerwień koszenilowa jest zaliczana do barwników, które mogą powodować wzmożoną pobudliwość u dzieci.
  • Czerwień koszenilowa w rzadkich przypadkach może prowadzić do wystąpienia objawów alergicznych.
  • Brakuje badań, oceniających bezpieczeńswo stosowania pąsu 4R przez kobiety w ciąży.

Co to jest czerwień koszenilowa?

Czerwień koszenilowa to sól sodowa, syntetyczny barwnik azowy o truskawkowo - czerwonym kolorze.

Ma postać ciemnoczerwonego proszku, który bardzo dobrze rozpuszcza się w wodzie. Jest odporna na działanie światła, temperatury oraz kwasów, ale blaknie w obecności kwasu askorbinowego i SO2  . Pąs 4R bardzo często jest wykorzystywany w połączeniu z innymi barwnikami, np. razem z tartarazyną (E102) umożliwia uzyskanie brązowego koloru.

Czerwień koszenilowa a koszenila

Czerwień koszenilowa (E124) bardzo często jest mylona z koszenilą (E120), a tak naprawdę są to dwa zupełnie inne barwniki. Koszenila to naturalny barwnik odzwierzęcy, otrzymywany z wysuszonych ciał samic owada z gatunku Dactylopius coccus (czerwców kaktusowych).

Czerwień koszenilowa - szkodliwość

Czerwień koszenilowa nie jest powiązana z większym ryzykiem nowotworów, nie działa genotoksycznie, neurotoksycznie, ani nie powoduje toksyczności reprodukcyjnej i rozwojowej .

ADI (bezpieczne dzienne spożycie) dla czerwieni koszenilowej zostało ustalone przez EFSA (Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności) na poziomie 0,7 mg/ kg masy ciała/ dobę, zaś przez WHO (Światową Organizację Zdrowia) na poziomie 4 mg/ kg masy ciała/ dobę .

Uwaga

uwaga!

Czerwień koszenilowa nie może być stosowana w USA, Norwegii i Finlandii.

Na podstawie danych szacunkowych oceniono, że średnie narażenie dzieci w wieku 1 - 10 lat na pąs 4R wynosi 0,3 - 2,4 mg/kg masy ciała/ dobę. W przypadku dzieci spożywających duże ilości produktów przetworzonych wysokość narażenia na czerwień koszenilową może sięgać nawet 6,2 mg/ kg masy ciała/ dobę. Dla osób dorosłych średnia wysokość narażenia na pąs 4R w diecie szacowana jest na 0,4 mg/kg masy ciała/ dobę. U dorosłych, pijących duże ilości barwiony napojów bezalkoholowych wartość ta może osiągnąć 1 mg/ kg masy ciała/ dobę

Czerwień koszenilowa może powodować reakcje alergiczne

Czerwień koszenilowa może wywoływać reakcje nadwrażliwości, objawiające się m.in. pokrzywką, obrzękiem naczynioruchowym oraz dolegliwościami ze strony przewodu pokarmowego  . Niepożądane reakcje występują najczęściej w momencie spożycia mieszaniny barwników syntetycznych .

Panel badaczy EFSA zauważył, że osoby wrażliwe mogą reagować już na niskie dawki pąsu 4R, mieszczące się w ustalonym progu ADI

Czerwień koszenilowa może powodować nadpobudliwość u dzieci

Pąs 4R jest zaliczany do tzw. szóstki z Southampton - grupy barwników, które w połączeniu z konserwantem benzoesanem sodu (E211) przyczyniają się do nadaktywności u dzieci w wieku 3 i 8-9 lat .

Eksperci z Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) oraz amerykańskiej Agencji Żywności i Leków (FDA) ustalili w 2009 roku, że dostępne dowody naukowe nie są wystarczające, aby potwierdzić związku między barwnikami a wspomnianymi skutkami behawioralnymi u dzieci .

Mimo to, unijne rozporządzenie nr 1333/2008 z dnia 16 grudnia 2008 r. nakazuje producentom żywności zamieścić na etykiecie produktu spożywczego, zawierającego czerwień koszenilową, informację o jej możliwym szkodliwym wpływie na aktywność i skupienie uwagi u dzieci .

Takie samo oświadczenie musi znaleźć się na produktach zawierających pozostałych 5 barwników zaliczanych do szóstki z Southampton:

  • żółcień chinolinową (E 104),
  • azorubinę/karmoizynę (E 122),
  • żółcień pomarańczowa FCF (E 110),
  • tartrazynę (E 102),
  • czerwień allura (E 129).

zdrowe

Czerwień koszenilowa w ciąży

Nie przeprowadzono badań, oceniających bezpośredni wpływ spożycia czerwieni koszenilowej podczas ciąży.

Czerwień koszenilowa - zastosowanie

Czerwień koszenilowa jest powszechnie stosowana do barwienia:

  • produktów spożywczych: serów topionych, przetworów z czerwonych owoców, dżemów, galaretek i marmolad, kandyzowanych owoców i warzyw, ciast i innych wyrobów cukierniczych, słodyczy, dekoracji i powłok, niektórych przetworów mięsnych niepoddanych obróbce termicznej (np. kiełbasa chorizo), past rybnych, ryb wędzonych i skorupiaków, przetworów mlecznych, gum do żucia, musztardy, napojów i win aromatyzowanych i innych napojów alkoholowych ,
  • leków i suplementów diety,
  • kosmetyków,
  • tkanin,
  • papieru,
  • tworzyw sztucznych,
  • bejc do drewna .

Więcej podobnych treści

  • autor:

    Paulina Styś-Nowak

    Dietetyk

    Ukończyła studia na Uniwersytecie Medycznym w Poznaniu. Autorka wielu artykułów popularnonaukowych na temat żywienia i szeroko pojętej dietetyki.


Czy ten artykuł okazał się pomocny?

Twoja opinia została już zapisana w naszym systemie


Spis badań i źródeł

Masz pytanie?

Jeśli chciałbyś wiedzieć więcej na ten temat lub wiesz jak uzupełnić artykuł, napisz do nas. Nasi specjaliści udzielą Tobie szybkiej odpowiedzi i przeanalizują proponowane zmiany w treści.

Administratorem Twoich danych osobowych jest vitapedia.pl. Twoje dane posłużą nam wyłącznie do kontaktowania się z Tobą.

Newsletter