Żółcień chinolinowa (E104)

Co to jest żółcień chinolinowa?

Żółcień chinolinowa to organiczny związek chemiczny, barwnik chinoftalonowy, będący mieszaniną pochodnych kwasu mono-, di- i trisulfonowego. Znany jest pod wieloma nazwami, z których najpopularniejsze to: żółcień kwasowa 3, żółcień chinolinowa WS oraz D&C Yellow No. 10

Ma postać zielonkawo - żółtego, bezzapachowego proszku lub granulek. Dobrze rozpuszcza się w wodzie, dając żółtą barwę roztworu. Żółcień chinolinowa stosowana w przemyśle pozyskiwana jest na drodze syntezy chemicznej w reakcji sulfonowania.

Żółcień chinolinowa - szkodliwość

Żółcień chinolinowa nie została powiązana z działaniem genotoksycznym czy rakotwórczym.

ADI (bezpieczne dzienne spożycie) dla żółcieni chinolinowej wynosi 0,5 mg/ kg masy ciała/ dobę. Poziom ten został zmniejszony z 10 mg / kg masy ciała dobę w 2009 roku przez EFSA (Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności).

Zgodnie z danymi szacunkowymi, średnie narażenie na żółcień cholinową z diety dla europejskich dzieci w wieku 1 - 10 lat wynosi 0,45 - 2,0 mg/ kg masy ciała/ dobę, zaś w skrajnych przypadkach może być to nawet 4,1 mg/ kg masy ciała/ dobę. W przypadku osób dorosłych pijących umiarkowane ilości napojów, średnia ilość spożywanej żółcieni chinolinowej wynosi 0,5 mg/ kg masy ciała/ dobę. Z kolei dorośli spożywający duże ilości napojów bezalkoholowych narażeni są na żółcień chinolinową w dawce 1,2 mg/ kg masy ciała/ dobę .

Jak widać, osoby spożywające duże ilości słodyczy oraz napojów bezalkoholowych, które to stanowią największe źródło żółcieni chinolinowej, przekraczają w znaczącym stopniu ustalony próg ADI, mówiący o granicy bezpiecznego spożycia dla danej substancji.

Żółcień chinolinowa może powodować reakcje alergiczne

Żółcień chinolinowa u osób wrażliwych może być przyczyną reakcji alergicznej w postaci pokrzywki, nieżytu nosa i astmy. Objawy te występowały jako wynik spożycia żółcieni chinolinowej wraz z innymi barwnikami syntetycznymi i były obserwowane w bardzo rzadkich przypadkach. Co istotne, u osób wrażliwych skutki uboczne spożycia barwników mogą pojawiać się nawet przy niewielkich ich ilościach, mieszczących się w zakresie ustalonego ADI .

Żółcień chinolinowa może powodować nadpobudliwość u dzieci

Żółcień chinolinowa, a także inne barwniki określane mianem szóstki z Southampton, mogą sprzyjać nadpobudliwości u dzieci .

Naukowcy wykazali, że spożycie produktów, zawierających mieszaninę sztucznych barwników (w tym żółcień chinolinową) w połączeniu z konserwantem benzoesanem sodu (E211) przyczynia się do nadaktywności u dzieci w wieku 3 i 8-9 lat, przypominającej zachowania charakterystyczne dla ADHD (m.in. zaburzenia koncentracji, nadpobudliwość ruchową, niepokój) .

W wyniku ponownej analizy dostępnych danych w 2009 roku, eksperci z Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) oraz amerykańskiej Agencji Żywności i Leków (FDA) nie potwierdzili związku między wpływem substancji barwiących na zachowanie u dzieci .

Mimo to, unijne rozporządzenie z nr 1333/2008 z dnia 16 grudnia 2008 r. nakazuje producentom żywności zamieścić na etykiecie produktu spożywczego, zawierającego jeden z barwników tzw. szóstki z Southampton informację o możliwym szkodliwym wpływie danego barwnika na aktywność i skupienie uwagi u dzieci .

Do barwników tych należą:

• żółcień chinolinowa (E 104),
• żółcień pomarańczowa FCF (E110)
• azorubina/karmoizyna (E 122),
• pąs 4R (E 124),
• tartrazyna (E 102),
• czerwień allura (E 129).

Żółcień chinolinowa w ciąży

Jak dotąd nie przeprowadzono badań, oceniających wpływ żółcieni chinolinowej na rozwój płodu i dziecka. Barwnik ten występuje przede wszystkim w mocno przetworzonych produktach, które warto maksymalnie ograniczyć w diecie ciężarnych. Dzięki temu zostaje zminimalizowane ryzyko narażenia na żółcień chinolinową dla kobiet w ciąży.

Żółcień chinolinowa - zastosowanie

Żółcień chinolinowa znajduje się w:

• produktach spożywczych: lukrach, posypkach i polewach do ciast, gumach do żucia, lodach, żelkach, cukierkach, galaretkach, ciastkach i innych wyrobach cukierniczych, deserach mlecznych, dżemach i marmoladach, musztardzie, serach topionych, gotowych sosach, napojach gazowanych i niegazowanych, napojach izotonicznych, napojach alkoholowych ,
• lekach i suplementach diety: syropach, tabletkach do ssania na ból gardła, otoczkach tabletek, żelkach i lizakach witaminowych
• kosmetykach: szminkach, pastach do zębów, mydłach, farbach do włosów.

Barwnik ten stosuje się także do barwienia tkanin, takich jak jedwab, wełna czy nylon.