Pirosiarczyn sodu (E223)

Co to jest pirosiarczyn sodu?

Pirosiarczyn sodu (Na₂S₂O₅) to nieorganiczna substancja chemiczna, sól sodowa kwasu siarkowego. Związek ten można spotkać także pod innymi nazwami: disiarczyn sodu, disiarczan (IV) sodu, pirosiarczan (IV) sodu oraz pentaoksodisiarczan sodowy

Disiarczyn sodu ma postać białego proszku lub kryształków o lekkim zapachu siarki. Jest niepalny, lecz podgrzany do wysokiej temperatury może rozkładać się, wydzielając toksyczne opary tlenków siarki i sodu. Związek ten dobrze rozpuszcza się w wodzie, tworząc kwas .

Pirosiarczyn sodu jest konserwantem

Pirosiraczyn sodu posiada właściwości grzybobójcze, bakteriobójcze i przeciwutleniające. Z tego powodu jest szeroko stosowany do konserwowania żywności, napojów, a także leków.

Związek ten zapobiega utlenianiu witaminy C, dzięki czemu spowalnia brązowienie (ciemnienie) przetworów warzywnych i owocowych. Z uwagi na swoje właściwości wybielające, jest chętnie dodawany do białych przetworów warzywnych (np. chrzanu) oraz produktów na bazie kokosa (wiórki, kremy i oleje). Z kolei w napojach alkoholowych - oprócz działania bakteriobójczego - przyczynia się do zahamowania procesu fermentacji drożdży.

Pirosiarczyn sodu - szkodliwość

Stężony pirosiarczyn sodu jest substancją szkodliwą, wywołującą podrażnienie skóry oraz błon śluzowych układu oddechowego. Oczywiście ryzyko to dotyczy wyłącznie osób narażonych na tą substancję w warunkach laboratoryjnych.

Pirosiarczyn sodu, stosowany w niewielkich ilościach jako dodatek do żywności, jest substancją bezpieczną, dobrze tolerowaną przez większość osób. Nie wykazano, aby siarczyny działały teratogennie, mutagennie czy rakotwórczo .

ADI (dozwolone dzienne spożycie) dla siarczynów ogółem wynosi 0,7 mg /kg masy ciała/ dobę .

Według FDA (Amerykańska Agencja ds. Żywności i Leków) ok. 1% osób jest uczulonych na siarczyny, zaś ok. 5% z tej grupy choruje jednocześnie na astmę. Dwutlenek siarki i siarczyny w stężeniach powyżej 10 mg/kg lub 10 mg/litr zostały wpisane na listę substancji powodujących alergie lub reakcje nietolerancji .

U osób wrażliwych, siarczyny mogą powodować:

• bóle głowy,
• trudności w oddychaniu,
• ataki astmy,
• pokrzywkę,
• nasilenie atopowego zapalenia skóry,
• katar sienny,
• ból brzucha i biegunkę .

Pirosiarczyn sodu w ciąży

Nie wykazano szkodliwego wpływu siarczynów na rozwój płodu i dziecka, dlatego też sam dodatek pirosiarczynu sodu (i innych związków siarczynowych) do żywności nie jest bezwzględnym przeciwwskazaniem do jej spożycia przez kobiety w ciąży.

Nie mniej jednak, z uwagi na ryzyko wystąpienia objawów alergicznych, zaleca się ograniczenie ilości produktów z siarczynami w diecie ciężarnych.

Kobiety w ciąży, chorujące na astmę lub alergie pokarmowe, powinny w szczególny sposób zadbać o jak najniższe spożycie siarczynów razem z żywnością.

Pirosiarczyn sodu - zastosowanie

Pirosiarczyn sodu posiada szeroki zakres zastosowania w wielu gałęziach przemysłu.

Pirosiarczyn sodu w żywności

Pirosiarczyn sodu (E223) jest jednym z wielu dodatków konserwujących, stosowanych w żywności i napojach. Można go znaleźć m.in. w:

• winie (o czym świadczy informacja "zawiera siarczyny"),
• piwie i cydrze,
• sokach i pulpach owocowych,
• occie jabłkowym,
• chrzanie,
• koncentracie pomidorowym,
• przetworach warzywnych,
• frytkach,
• grzybach suszonych i mrożonych,
• suszonym imbirze,
• wiórkach kokosowych i kremach kokosowych (jako środek wybielający),
• mąkach, szczególnie bezglutenowych (nadaje im strukturę zbliżoną do mąk glutenowych),
• wyrobach mącznych, np. pieczywie, ciastkach .

Pirosiarczyn sodu w medycynie

Pirosiarczyn sodu jest powszechnie wykorzystywany w medycynie jako:

• konserwant i substancja pomocnicza w lekach,
• substancja do wykrywania w krwi anemii sierpowatej,
• środek dezynfekcyjny.

Pozostałe zastosowania pirosiarczynu sodu:

• w przemyśle papierniczym i włókienniczym jako środek wybielający,
• w odzieży jako środek umożliwiający przywrócenie oryginalnego kształtu po praniu,
• jako środek grzybobójczy podczas transportu odzieży i butów,
• do usuwania rdzy,
• do uzdatniania wody (usuwa związki chloru),
• w przemyśle naftowym i gazowym (hamuje proces korozji, a także pełni rolę pochłaniacza tlenu).