Karmel amoniakalno-siarczynowy (E150d)

Co to jest karmel amoniakalno - siarczynowy?

Karmel amoniakalno - siarczynowy to barwnik spożywczy oznaczony symbolem E150d. Jest najczęściej stosowanym karmelem spośród 4 klas barwników karmelowych, do których należą:

• karmel (klasa I, E150a),
• karmel siarczynowy (klasa II, E150b),
• karmel amoniakalny (klasa III, E150c),
• karmel amoniakalno - siarczynowy (klasa IV, E150d).

Karmel amoniakalno - siarczynowy ma postać ciemnobrązowego syropu o przyjemnym, gorzkim smaku i zapachu spalonego cukru. Łatwo rozpuszcza się w wodzie. W zależności od ilości użytego barwnika, nadaje produktom kolory: żółty, brązowy, brązowo - złoty lub ciemnobrunatny .

Karmel amoniakalno - siarczynowy otrzymuje się na skutek podgrzania cukrów (np. glukozy, fruktozy, sacharozy) w obecności siarczynów i związków amoniaku. W praktyce karmele są złożoną mieszaniną różnych związków, powstających z węglowodanów podczas karmelizacji.  Dodatek większych ilości karmelu do produktów nadaje im - oprócz ciemnego zabarwienia - charakterystyczny smak i zapach.

Barwnik E150d - szkodliwość

Zgodnie z opinią EFSA (Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności) barwniki karmelowe, w tym karmel amoniakalno - siarczynowy, są substancjami bezpiecznymi. Nie wykazano, aby związki te działały rakotwórczo, genotoksycznie lub też wpływały negatywnie na płodność .

EFSA ustalił wartość ADI (dopuszczalne dzienne pobranie) dla karmelu amoniakalno - siarczynowego na poziomie 300 mg / kg masy ciała / dzień . Z kolei ADI określone przez panel ekspertów FAO/WHO wynosi 200 mg/ kg masy ciała/ dzień .

Obawy związane z karmelem amoniakalno - siarczynowym

Obawy związane z bezpieczeństwem stosowania barwników karmelowych dotyczą przede wszystkim obecności produktów ubocznych - składników o niskiej masie cząsteczkowej - powstających podczas ich produkcji. W przypadku karmelu amoniakalno - siarczynowego największy niepokój budzi substancja o nazwie 4-metyloimidazol (4-MEI).

Międzynarodowa Agencja Badań nad Rakiem (IARC), w oparciu o badania na zwierzętach, sklasyfikowała 4-MEI jako czynnik „prawdopodobnie rakotwórczy dla ludzi” (grupa 2B) .

Nie mniej jednak, Amerykańska Agencja ds. Żywności i Leków (FDA) oceniła, że nie istnieje jakiekolwiek bezpośrednie zagrożenie związane ze spożyciem 4-MEI na poziomach występujących w żywności w wyniku stosowania barwników karmelowych. Przeprowadzone na gryzoniach badania dotyczyły wysokich poziomów 4-MEI, przekraczających kilka tysięcy razy obecne szacunki narażenia ludzi na tą substancję z żywności i napojów bezalkoholowych .

Dane toksykologiczne wskazują, że 99% spożytego barwnika nie ulega wchłanianiu, lecz jest wydalana z kałem w ciągu 24 godzin. Z kolei zawartość substancji ubocznych, powstających podczas produkcji karmelu, jest niska i przy ustalonym ADI nie stwarza zagrożenia dla zdrowia .

Karmel amoniakalno - siarczynowy w ciąży

Wykazano, że karmele nie wpływają na rozwój płodu, dlatego też kobiety w ciąży nie muszą całkowicie unikać produktów zawierających omawiane barwniki .

Karmel amoniakalno - siarczynowy - zastosowanie

Barwniki karmelowe używane są w żywności od ponad 150 lat. Prawo unijne dopuszcza stosowanie karmelu amoniakalno - siarczynowego na zasadzie quantum satis - bez odgórnie narzuconych ograniczeń co do ilości.

Karmel amoniakalno - siarczynowy (E150d) można znaleźć m.in. w:

• napojach niegazowanych i gazowanych (np. coca - cola),

• alkoholu (piwach, whisky, winach, likierach),

• pieczywie (zwłaszcza ciemnym) i wypiekach cukierniczych,

• lodach,

• jogurtach, deserach mlecznych,

• dżemach i galaretkach,

• słodkich syropach i sosach (np. czekoladowych),

• gotowych zupach,

• słonych sosach (np. barbecue, sosie sojowym),

• occie balsamicznym,

• przetworach mięsnych i rybnych,

• kawie rozpuszczalnej,

• karmie dla zwierząt.