Seler naciowy

Seler naciowy jest doskonałym przykładem "udomowienia" dzikiej rośliny. W pierwotnej formie seler był znany już w czasach starożytnych wśród Chińczyków, Egipcjan, Greków, czy Rzymian. Wówczas używany był w celach ozdobnych, leczniczych lub jako przyprawa.

Dopiero później został on udomowiony i z dzikiej rośliny stał się uprawną. Pierwsze wzmianki o selerze naciowym w takiej formie, jaką znamy teraz, pochodzą z XVI-wiecznych Włoch, skąd następnie rozprzestrzenił się on na całą Europę .

Jest spożywany zarówno na surowo, jak i po obróbce termicznej. A w ostatnich latach popularny zrobił się także sok z selera naciowego.

Seler naciowy - wartości odżywcze

Seler naciowy składa się w 95,4% z wody i jest zaliczany do warzyw bardzo niskokalorycznych, ponieważ w 100 g produktu zawiera zaledwie 14 kcal.

Wartości odżywcze w przeliczeniu na 1 łodygę selera naciowego (ok. 45 g):

• Kalorie - 6 kcal
• Białko - 0,31 g
• Tłuszcz - 0,08 g
• Węglowodany - 1,34 g
  • Cukry proste - 0,6 g
  • Błonnik pokarmowy - 0,72 g .

Seler naciowy ma bardzo mało kalorii i niski indeks glikemiczny (IG)

Seler naciowy jest warzywem dostarczającym bardzo niewielu kalorii. W 100 g produktu zawiera 14 kcal. Zatem jedna łodyga (ok. 45 g) selera dostarcza jedynie 6 kcal .

Seler naciowy ma indeks glikemiczny, o wartości 32 (IG = 32). Ładunek glikemiczny standardowej porcji, czyli 1 łodygi selera, również jest niski i wynosi 0,4 (ŁG = 0,4) .

Seler - witaminy i składniki mineralne

Seler naciowy zawiera wiele witamin i składników mineralnych. Szczególnie wysoka jest w nim zawartość witaminy K oraz potasu.

Selera naciowy jest bogaty w Witaminę K

Standardowa porcja selera naciowego, czyli jedna łodyga (ok. 45 g) zawiera 13,19 µg witaminy K, co stanowi 17,6% dobowego zapotrzebowania na tę witaminę.

Witamina K w organizmie odpowiada za:

• prawidłowy przebieg procesów krzepnięcia krwi,
• wbudowywanie wapnia do tkanki kostnej,
• zachowanie elastyczności naczyń krwionośnych.

Zawartość witamin w 1 łodydze selera naciowego (ok. 45 g):

• Witamina K - 13,19 µg (17,6% RWS),
• Kwas foliowy - 16,2 µg (8,1% RWS),
• Witamina B6 - 0,03 mg (2,4% RWS),
• Witamina B5 - 0,11 mg (1,8% RWS),
• Witamina B2 - 0,03 mg (1,8% RWS),
• Witamina C - 1,4 mg (1,7% RWS),
• Witamina A - 9,9 µg (1,2% RWS),
• Witamina E - 0,12 mg (1% RWS),
• Witamina B3 - 0,14 mg (0,9% RWS),
• Witamina B1 - 0,01 mg (0,9% RWS).

Seler naciowy warto jeść ze względu na potas

Seler naciowy zawiera wiele składników mineralnych, jednak szczególnie bogaty jest w potas. Jedna łodyga (ok. 45 g) zawiera 117 mg potasu, co stanowi 5,9% dobowego zapotrzebowania na ten pierwiastek.

Potas wpływa na:

• zachowanie równowagi wodno-elektrolitowej organizmu,
• regulację ciśnienia osmotycznego komórek,
• metabolizm węglowodanów i białek,
• prawidłową pracę serca i zachowanie prawidłowych wartości ciśnienia tętniczego.

Zawartość składników mineralnych w 1 łodydze selera naciowego (ok. 45 g):

• Potas - 117 mg (5,9% RWS),
• Wapń - 18 mg (2,3% RWS),
• Mangan - 0,05 mg (2,3% RWS),
• Miedź - 0,02 mg (1,6% RWS),
• Fosfor - 10,8 mg (1,5% RWS),
• Magnez - 4,95 mg (1,3% RWS),
• Żelazo - 0,09 mg (0,6% RWS)
• Cynk - 0,06 mg (0,6% RWS),
• Selen - 0,18 µg (0,3% RWS).

Seler naciowy - składniki aktywne

Seler naciowy charakteryzuje się dużą zawartością składników aktywnych, których obecność wpływa na jego prozdrowotne właściwości. 

Korzyści zdrowotne ze spożycia selera naciowego wiążą się z zawartością terpenów i alkaloidów

• terpeny są związkami, które kojarzą się przede wszystkim z zapachem i olejkami eterycznymi. Ich wpływ na organizm człowieka wciąż nie jest całkowicie przebadany. Pewne jest jednak, że substancje należące do tej grupy mają właściwości bakteriobójcze, przeciwwrzodowe oraz stymulujące układ nerwowy .
• alkaloidy to związki będące pochodnymi aminokwasów, które w zależności od budowy chemicznej mogą wykazywać rozmaity wpływ na ludzki organizm. Jednak te zawarte w selerze, charakteryzowały się przede wszystkim zdolnością do zwalczania bakterii i innych patogenów .

Oprócz tego, w selerze naciowym można znaleźć także znaczne ilości flawonoidów, kwasów fenolowych, tanin, saponin, czy też glikozydów, które także wykazują właściwości prozdrowotne.

Seler naciowy - właściwości

Seler naciowy sprzyja obniżeniu ciśnienia tętniczego

Jak wykazują badania na zwierzętach laboratoryjnych, jeden ze związków aktywnych znajdujących się w selerze, NBP (3-n-butyloftalid), wykazuje działanie sprzyjające obniżeniu wartości ciśnienia tętniczego. Dzieje się to prawdopodobnie poprzez zablokowanie receptorów wapniowych komórek mięśni w obrębie naczyń krwionośnych. Dzięki temu nie dochodzi do nadmiernych skurczów i ciśnienie krwi ulega obniżeniu .

Dodatkowo, NBP wykazuje właściwości diuretyczne, czyli sprzyjające wydalaniu nadmiernej ilości wody wraz z moczem. To również wpływa na obniżenie ciśnienia tętniczego. Podobne rezultaty uzyskano w badaniach klinicznych na ludziach. Jest to zatem obiecująca perspektywa w kontekście leczenia hipotensyjnego .

Nie bez znaczenia jest tu także witamina K, która bierze udział w gospodarce wapniowej. Sprzyjając odkładniu się tego pierwiastka w tkankce kostnej, zamiast w naczyniach krwionośnych, gwarantuje zachowanie ich elastyczności.

Seler naciowy może zapobiegać rozwojowi chorób cywilizacyjnych

Seler naciowy zawiera wiele składników aktywnych o właściwościach antyoksydacyjnych. Są to między innymi polifenole, witaminy oraz składniki mineralne, mające zdolność do neutralizowania wolnych rodników. Zachowanie równowagi pomiędzy ilością wolnych rodników tlenowych a aktywnością substancji przeciwutleniających jest kluczowe, aby w organizmie nie rozwinął się stan zapalny .

Badania na zwierzętach laboratoryjnych potwierdziły antyoksydacyjne właściwości selera. Bardzo wiele chorób cywilizacyjnych, takich jak otyłość, cukrzyca typu 2, czy też miażdżyca ma podłoże zapalne. Zatem zapobieganie rozwojowi dodatkowego zapalenia, może mieć korzystny wpływ na zdrowie człowieka .

Seler naciowy może sprzyjać zwalczaniu bakterii i innych drobnoustrojów

Spośród składników aktywnych znajdujących się w selerze, flawonoidy okazują się być najskuteczniejsze w kontekście zwalczania drobnoustrojów. Działają one hamująco na enzymy związane z kopiowaniem DNA, uszkadzają błonę komórkową i zakłócają metabolizm komórkowy. Ekstrakty z selera działały niszcząco zarówno na bakterie Gram+, Gram-, jak i grzyby .

 Seler naciowy może zapobiegać rozwojowi komórek nowotworowych

Flawonoidy i kwasy fenolowe, znajdujące się w selerze naciowym, wykazują się zdolnościami do niszczenia różnych linii komórek nowotworowych. Dzieje się to dzięki indukowaniu apoptozy, hamowaniu angiogenezy oraz hamowaniu sygnalizacji prozapalnej. Udowodniły to badania in vitro, brakuje jednak badań klinicznych pod tym kątem .

Seler naciowy - przeciwwskazania

Seler naciowy jest bardzo zdrowym warzywem, wskazanym do spożywania przez większość zdrowej populacji. 

Jednak powinny na niego uważać osoby, u których:

• występuje alergia pokarmowa - ponieważ może to wywołać dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego lub reakcję anafilaktyczną,
• zdiagnozowano choroby nerek - ponieważ zawiera on znaczne ilości szczawianów, które sprzyjają tworzeniu kamieni nerkowych,
• zalecono przyjmowanie leków diuretycznych - ponieważ seler również ma takie właściwości, może zatem nasilać działanie leków.