Pigwa

Pigwa wywodzi się z rejonów Środkowej Azji, konkretnie z okolic Iranu i Turkmenistanu. Pierwsze wzmianki na jej temat pochodzą nawet sprzed 4-5 tysięcy lat p.n.e., kiedy to została udomowiona przez cywilizację Mezopotamii. Historyczne zapisy dowodzą, że znana była także w Persji oraz w starożytnej Grecji i Rzymie. Na pozostałe tereny Azji oraz do Europy i Ameryki została jednak zaprowadzona dopiero pod koniec XIX wieku .

Obecnie uprawiana jest na całym świecie, głównie w ogródkach domowych na własne potrzeby. Jeśli chodzi zaś o światową produkcję, wedle danych FAO na 2021 rok, pod względem ilości uprawianej i eksportowanej pigwy dominowały Chiny, Iran oraz Argentyna .

Pigwa jest uprawiana ze względu na swoje walory smakowe oraz estetyczne. Chociaż nie nadaje się do spożycia na surowo, doskonale sprawdza się do robienia dżemów, konfitur, czy też aromatyzowania wyrobów z innych owoców. W niektórych krajach na bazie owoców pigwy wytwarzany jest również alkohol. Na wschodzie zaś bywa wykorzystywana jako drzewko do formowania bonsai .

Pigwa - wartości odżywcze

Pigwa w znacznej mierze składa się z wody, która stanowi aż 83,8% owocu. Jest owocem o niskiej kaloryczności, dostarcza bowiem 57 kcal/100 g produktu. Warto jednak pamiętać, że wszelkie wartości dotyczą surowego owocu. Po obróbce termicznej, wzrasta zarówno kaloryczność produktu końcowego, jak i zawartość węglowodanów w porcji.

Wartości odżywcze w przeliczeniu na porcję pigwy (1 owoc = ok. 92 g):

• Kalorie - 52,44 kcal
• Białko - 0,37 g
• Tłuszcz - 0,09 g
• Węglowodany - 14,08 g
  • Błonnik pokarmowy - 1,75 g .

Pigwa jest owocem o niskim indeksie oraz ładunku glikemicznym

Owoce pigwy mają niski indeks glikemiczny, jego wartość wynosi 35 (IG = 35) . W przeliczeniu na jedną porcję owocu, ładunek glikemiczny pigwy wynosi 4,9 (ŁG = 4,9), co również jest klasyfikowane jako niska wartość.

Należy jednak pamiętać, że pigwa zazwyczaj poddawana jest obróbce termicznej. W wyniku tych procesów wzrasta zarówno indeks glikemiczny, jak i ładunek glikemiczny produktu końcowego.

Pigwa - witaminy i składniki mineralne

Pigwa generalnie nie zawiera wielu witamin i składników mineralnych. Wyróżnia się jednak wysoką zawartością witaminy C oraz miedzi i potasu.

Pigwa jest dobrym źródłem witaminy C

Porcja pigwy (1 owoc = ok. 92 g) dostarcza 13,8 mg kwasu askorbinowego, co pozwala na pokrycie 17,3% dobowego zapotrzebowania na tę witaminę.

Witamina C w organizmie bierze udział w:

• syntezie kolagenu, w związku z czym odpowiada za prawidłową budowę kości oraz skóry,
• optymalnym funkcjonowaniu układu odpornościowego,
• metabolizmie żelaza poprzez zwiększenie jego wchłaniania z układu pokarmowego,
• neutralizowaniu nadmiaru wolnych rodników tlenowych i tym samym wygaszaniu stanów zapalnych.

Zawartość witamin w 1 porcji pigwy (1 surowy owoc = ok. 92 g):

• Witamina C - 13,8 mg (17,3% RWS),
• Witamina B6 - 0,04 mg (2,6% RWS),
• Witamina B2 - 0,03 mg (2% RWS),
• Witamina B1 - 0,02 mg (1,7% RWS),
• Kwas foliowy - 2,76 µg (1,4% RWS),
• Witamina B3 - 0,18 mg (1,2% RWS),
• Witamina B5 - 0,07 mg (1,2% RWS),
• Witamina A - 1,84 µg (0,2% RWS).

Pigwa zawiera dużo miedzi oraz potasu

Standardowa porcja (1 owoc = ok. 92 g) pigwy dostarcza 0,12 mg miedzi, dzięki czemu pokrywa dzienne zapotrzebowanie na nią w 12%. Taka sama porcja owocu zawiera również 181,24 mg potasu, co pozwala zapewnić 9,1% dobowego zapotrzebowania na ten pierwiastek.

Miedź w ustroju odgrywa rolę w:

• zwalczaniu nadmiaru wolnych rodników tlenowych (jako enzym przeciwutleniający - dysmutaza ponadtlenkowa),
• zapewnianiu prawidłowej pigmentacji skóry oraz włosów,
• optymalizacji metabolizmu żelaza poprzez zwiększanie jego wchłaniania z jelit oraz wbudowywanie w hemoglobinę,
• zapewnianiu prawidłowej budowy tkanek łącznych w organizmie (np. w kościach, sercu, tętnicach).

Potas w organizmie uczestniczy w:

• prawidłowym przebiegu procesów skurczu mięśni, w tym mięśnia sercowego,
• przekazywaniu impulsów nerwowych,
• zachowywaniu równowagi kwasowo-zasadowej oraz optymalnej gospodarki wodno-elektrolitowej,
• utrzymywaniu prawidłowego ciśnienia tętniczego.

Zawartość składników mineralnych w 1 porcji pigwy (1 owoc = ok. 92 g):

• Miedź - 0,12 mg (12% RWS),
• Potas - 181,24 mg (9,1% RWS),
• Żelazo - 0,64 mg (4,6% RWS),
• Fosfor - 15,64 mg (2,2% RWS),
• Magnez - 7,36 mg (2% RWS),
• Wapń - 10,12 mg (1,3% RWS),
• Selen - 0,55 µg (1% RWS),
• Cynk - 0,04 mg (0,4% RWS).

Pigwa - składniki aktywne

Owoce pigwy zawierają duże ilości polifenoli, czyli związków organicznych o szeroko udowodnionym pozytywnym wpływie na zdrowie człowieka. Ich zawartość w pigwie różni się w zależności od części owocu. Znacznie więcej polifenoli znajduje się w skórce, niż w samym miąższu. Z tego względu zalecane jest przetwarzanie całych owoców, bez obierania .

Głównymi polifenolami wykrytymi w miąższu pigwy były: kwas chlorogenowy oraz procyjanidyny. W skórce natomiast znaleziono znaczne ilości rutyny, kemferolu i kwercetyny .

Polifenole mają m.in. właściwości:

• przeciwutleniające - wspomagają neutralizowanie nadmiaru wolnych rodników,
• antynowotworowe - obniżają ryzyko zachorowania na wiele nowotworów,
• kardioprotekcyjne - chronią przed rozwojem chorób układu krążenia,
• przeciwzapalne - zwalczając wolne rodniki, przyczyniają się do wygaszania stanu zapalnego.

Pigwa - właściwości

Pigwa wykazuje zdolności do hamowania wzrostu i zwalczania drobnoustrojów

Wiele chorób zakaźnych wśród ludzi wywołują chorobotwórcze drobnoustroje, między innymi bakterie oraz grzyby. Naukowcy zbadali zatem wpływ ekstraktów z owoców pigwy na wzrost bakterii z rodzaju Gram+ oraz Gram-, a także wybranych gatunków grzybów. Jak się okazało, pigwa ma zdolność do hamowania wzrostu niektórych bakterii oraz grzybów .

Ekstrakty z pigwy wykazały zarówno aktywność bakteriostatyczną (hamującą wzrost), jak i bakteriobójczą). Najwyższą skuteczność zaobserwowano w stosunku do paciorkowca złocistego (Staphylococcus aureus) oraz pałeczki ropy błękitnej (Pseudomonas aeruginosa), nieco mniejszą zaś w stosunku do drożdżaka Candida albicans. Działanie to naukowcy przypisują obecności kwasu chlorogenowego .

Sok z pigwy wykazał się równiez najwyższą wśród 33 substancji zdolnością do hamowania aktywności Helicobacter pylori. Jest to bakteria, której obecność w przewodzie pokarmowym zwiększa ryzyko rozwoju choroby zapalnej żołądka, a także choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy .

Pigwa może być pomocna w leczeniu zaburzeń układu pokarmowego

Nieswoiste choroby zapalne jelit, takie jak choroba Leśniowskiego-Crohna oraz wrzodziejące zapalenie jelita grubego, mogą z czasem prowadzić do rozwoju zespołu jelita wrażliwego (IBD). Naukowcy w badaniach na zwierzętach laboratoryjnych dowiedli, że sok oraz ekstrakty z owoców pigwy mogą działać leczniczo i łagodząco na wrzody w obrębie jelit, a pośrednio także na zespół jelita wrażliwego. Prawdopodobnie zawdzięczane jest to obecności polifenoli, które łagodzą stany zapalne oraz pektyny, czyli frakcji błonnika rozpuszczalnego .

Ciekawe badanie przeprowadzono także na grupie dzieci z chorobą refluksową (GERD). Podanie syropu z pigwy miało taki sam efekt łagodzący objawy GERD, co powszechnie stosowany lek, omeprazol. Związane to było ze zwiększeniem napięcia dolnego zwieracza przełyku oraz załagodzeniem stanu zapalnego przez owoce pigwy. Jest to obiecujący wynik, chociaż naukowcy wskazali na konieczność przeprowadzenia większej ilości badań klinicznych, aby móc sformułować zalecenia .

Owoce pigwy wykazują działanie mogące łagodzić objawy alergii

Alergia jest nieprawidłową, nadwrażliwą reakcją organizmu na kontakt z pozornie nieszkodliwym czynnikiem. Jej mechanizm i stopień nasilenia wiążą się z uwalnianiem cytokin prozapalnych z bazofili oraz komórek tucznych oraz z rozwojem stanu zapalnego. Leki na alergię zaś często niosą za sobą rozmaite efekty uboczne, w związku z czym naukowcy próbują znaleźć dla nich alternatywę.

Badania na zwierzętach laboratoryjnych udowodniły, że taką alternatywą mogą być owoce pigwy. Ich ekstrakty prowadziły do złagodzenia objawów alergii. Efekt ten zaszedł głównie na drodze hamowania wydzielania czynników prozapalnych (IL-8, TNF-α) oraz przeciwciał IgE biorących udział w późnej fazie reakcji alergicznej. Działanie to zawdzięczane jest obecności polifenoli w owocach pigwy, chociaż naukowcy nie wykluczają również wpływu innych substancji .

Pigwa - przeciwwskazania

Owoce pigwy mają wiele prozdrowotnych właściwości i generalnie nie ma zbyt wielu przeciwwskazań do ich spożycia. Jednak warto, aby uważały na nie osoby, które mają:

• stwierdzoną alergię - gdyż kontakt z alergenem może wywołać niepożądaną reakcję organizmu,
• cukrzycę i inne zaburzenia gospodarki węglowodanowej - ponieważ pigwy nie spożywa się na surowo, tylko w formie przetworów, które często są dosładzane, ich nadmierne spożycie może przyczynić się do wahań stężenia glukozy we krwi.