Kaki (persymona)

Ostatnia aktualizacja: 16 stycznia 2023

  • Pisząc ten artykuł, korzystaliśmy z:
  • 7źródła
  • 11badań

Kaki (persymona), jest owocem drzewa z gatunku hurma wschodnia (Diospyros kaki)należącego do rodziny hebankowatych (Ebenaceae).


W pigułce

  • Owoc kaki jest wysokokaloryczny (70 kcal/100 g produktu) i zawiera dużo cukrów prostych (ok. 21 g w porcji). Ma niski indeks (IG = 50), ale średni ładunek glikemiczny (ŁG = 15,8). Osoby z zaburzeniami gospodarki węglowodanowej powinny w odpowiedni sposób wkomponować go w swoją dietę.
  • Kaki jest dobrym źródłem błonnika pokarmowego, witaminy A i witaminy C, a także manganu i miedzi.
  • Persymona zawiera wiele składników aktywnych, takich jak polifenole, karotenoidy i taniny.
  • Owoce kaki wykazują działanie ochronne w stosunku do układu krążenia, zapobiegają rozwojowi zaburzeń gospodarki węglowodanowej oraz rozwojowi nowotworów.
  • Na nadmierne spożycie owoców kaki powinny uważać osoby ze stwierdzoną alergią, a także chore na cukrzycę.

Hurma wschodnia jest najszerzej rozpowszechnionym gatunkiem drzewa z rodzaju Hurma. Chociaż jej pochodzenie nadal nie jest dokładnie ustalone, prawdopodobnie wywodzi się z rejonów południowych Chin lub Japonii. Obecnie uprawiana jest na całym świecie, jednak nadal około 90% eksportowanych i spożywanych owoców kaki pochodzi z rejonów Wschodniej Azji .

Persymona odgrywała bardzo ważną rolę w chińskiej medycynie ludowej. Co ciekawe, nie tylko jej owoce, ale również liście oraz skórka były wykorzystywane jako naturalny medykament .

Owoc kaki może być spożywany na surowo albo po obróbce termicznej - solo lub jako dodatek do deserów i posiłków na słodko. Chociaż zazwyczaj jest obierany, można go zjadać także ze skórką. Do tego celu musi być jednak bardzo dojrzały, aby obecne w skórce taniny uległy rozkładowi i nie powodowały cierpkiego smaku.

Owoc kaki - wartości odżywcze

Kaki zaliczamy do kategorii owoców wysokokalorycznych (70 kcal/100 g produktu), głównie przez wysoką zawartość węglowodanów. Nie mniej jednak, persymona zawiera także znaczną ilość wody, która stanowi około 80% całego owocu.

Wartości odżywcze w przeliczeniu na 1 owoc kaki (ok. 170 g):

  • Kalorie - 119 kcal
  • Białko - 0,99 g
  • Tłuszcz - 0,32 g
  • Węglowodany - 31,62 g
    • Cukry proste - 21,25 g
    • Błonnik pokarmowy - 6,12 g (24,5% RWS) .

Indeks glikemiczny i ładunek glikemiczny

Owoc kaki ma niski indeks glikemiczny (IG = 50), jednak średni ładunek glikemiczny (ŁG = 15,8). Warto pamiętać, że jest to produkt bogaty w cukry proste . Osoby z zaburzeniami gospodarki węglowodanowej powinny zatem uważać, ponieważ podwyższony poziom glukozy może utrzymywać się przez dłuższy czas po jego spożyciu.

Owoc kaki jest bogatym źródłem błonnika

Standardowa porcja persymony (1 owoc = ok. 170 g) dostarcza nieco ponad 6 g błonnika, co stanowi prawie 25% dziennego zapotrzebowania na ten składnik pokarmowy. 

Błonnik pokarmowy w organizmie odgrywa ważną rolę w:

  • regulowaniu perystaltyki jelit, co pomaga zachować prawidłowy rytm wypróżnień,
  • zapewnianiu uczucia sytości poposiłkowej, co przekłada się na utrzymywanie optymalnej masy ciała,
  • zmniejszaniu wchłaniania cholesterolu i glukozy z przewodu pokarmowego.

Owoc kaki - witaminy i składniki mineralne

Owoc kaki jest bogatym źródłem witamin i składników mineralnych, choć na pierwsze miejsce pod względem ilości wysuwają się witaminy A i C, a także pierwiastki śladowe: mangan i miedź.

Kaki zawiera znaczne ilości witaminy A i witaminy C

Porcja owocu kaki (1 owoc = ok. 170 g) dostarcza 137,7 μg witaminy A, co pozwala na pokrycie dziennego zapotrzebowania na nią w 17,2%. Taka sama porcja owocu dostarcza również 12,75 mg witaminy C, co zapewnia pokrycie dobowego zapotrzebowania na kwas askorbinowy w 15,9%.

Witamina A w organizmie odpowiada za:

  • prawidłowy proces widzenia, ponieważ jest obecna w rodopsynie, czyli białku w receptorach siatkówki,
  • poprawę stanu skóry, ze względu na udział w procesie różnicowania się komórek nabłonka,
  • prawidłowy metabolizm żelaza, dzięki czemu może łagodzić objawy niedokrwistości,
  • optymalny rozwój narządów w życiu płodowym.

Witamina C bierze udział w:

  • procesie tworzenia kolagenu, przez co wpływa na stan skóry oraz na prawidłową budowę kości,
  • prawidłowym funkcjonowaniu układu odpornościowego,
  • metabolizmie żelaza, ponieważ zwiększa jego wchłanianie z przewodu pokarmowego,
  • prewencji i łagodzeniu objawów chorób układu krążenia.

Zawartość witamin w 1 owocu kaki (ok. 170 g):

  • Witamina A - 137,7 µg (17,2% RWS),
  • Witamina C - 12,75 mg (15,9% RWS),
  • Witamina B6 - 0,17 mg (12,1% RWS),
  • Witamina E - 1,24 mg (10,3% RWS),
  • Kwas foliowy - 13,6 µg (6,8% RWS),
  • Witamina K - 4,42 µg (5,9% RWS),
  • Witamina B1 - 0,05 mg (4,6% RWS),
  • Witamina B2 - 0,03 mg (2,4% RWS),
  • Witamina B3 - 0,17 mg (1,1% RWS).

Owoc kaki jest bogatym źródłem manganu i miedzi

Standardowa porcja kaki, czyli 1 owoc (ok. 170 g) dostarcza 0,6 mg manganu, co pokrywa dobowe zapotrzebowanie na ten mikroelement w 30,2%. Wraz z taką porcją owocu dostarczymy również 0,19 mg miedzi, czyli 19,2% dziennego zapotrzebowania na nią.

Mangan w organizmie uczestniczy w:

  • neutralizowaniu wolnych rodników tlenowych, ponieważ jest ważnym elementem budulcowym enzymów przeciwutleniających,
  • metabolizmie węglowodanów i lipidów oraz utrzymywaniu prawidłowego poziomu glukozy we krwi,
  • prawidłowym przebiegu procesu krzepnięcia krwi,
  • zachowywaniu prawidłowej budowy kości.

Miedź odpowiada za:

  • obronę antyoksydacyjną organizmu, jako enzym przeciwutleniający - dysmutaza ponadtlenkowa,
  • optymalny metabolizm i wchłanianie żelaza z przewodu pokarmowego,
  • prawidłową pigmentację skóry i włosów,
  • wspieranie funkcjonowania układu immunologicznego.

Zawartość składników mineralnych w 1 owocu kaki (ok. 170 g):

  • Mangan - 0,6 mg (30,2% RWS),
  • Miedź - 0,19 mg (19,2% RWS),
  • Potas - 273,7 mg (13,7% RWS),
  • Fosfor - 28,9 mg (4,1% RWS),
  • Magnez - 15,3 mg (4,1% RWS),
  • Cynk - 0,19 mg (1,9% RWS),
  • Selen - 1,02 µg (1,9% RWS),
  • Żelazo - 0,26 mg (1,8% RWS),
  • Wapń - 13,6 mg (1,7% RWS).

Owoc kaki - składniki aktywne

Owoc kaki, znany inaczej jako persymona, jest bogatym źródłem wielu składników aktywnych. Szczególnie wyróżnia się pod kątem zawartości polifenoli, która jest znacznie wyższa, niż w wielu innych owocach, na przykład jabłkach lub winogronach .

Polifenole są grupą organicznych związków aktywnych, które mają udowodniony pozytywny wpływ na zdrowie człowieka. Efekt ten jest głównie związany z ich potencjałem przeciwutleniającym. Zwalczając wolne rodniki tlenowe, zapobiegają rozwojowi wielu chorób. Głównymi polifenolami wykrytymi w owocach kaki były: kwas galusowy oraz kwercetyna .

W wielu badaniach naukowcy podkreślali również wysoką zawartość tanin i karotenoidów (głównie β-karotenu oraz kryptoksantyny) w owocach kaki . Są to związki, które sprzyjają:

  • zwalczaniu wolnych rodników tlenowych,
  • obniżeniu ryzyka zachorowania na choroby układu krążenia,
  • zmniejszeniu ryzyka rozwoju cukrzycy typu 2,
  • zapobieganiu rozwoju chorób nowotworowych .

Owoc kaki - właściwości

Owoc kaki sprzyja zmniejszeniu ryzyka zachorowania na choroby układu krążenia

Choroby układu krążenia są jednym z głównych problemów zdrowotnych ludności na całym świecie, a także jedną z wiodących przyczyn zgonów. Ich wystąpieniu sprzyja między innymi: dyslipidemia, zbyt wysokie ciśnienie krwi, nadmierna agregacja płytek krwi, czy też nadprodukcja wolnych rodników tlenowych. Większości tych zjawisk można natomiast zapobiec poprzez wprowadzenie zmian w codziennej diecie .

Persymona zawiera znaczne ilości polifenoli, będących silnymi antyoksydantami, a także dużo błonnika i karotenoidów. Badania na zwierzętach laboratoryjnych udowodniły, że zwiększone spożycie owoców kaki prowadzi zatem do zmniejszenia ilości wolnych rodników w organizmie, a także do poprawy profilu lipidowego (obniżenia poziomu lipoproteiny LDL, cholesterolu całkowitego i trójglicerydów) .

Podsumowanie

Obecnie w owocach kaki związki fenolowe, karotenoidy oraz błonnik sprzyjają zmniejszeniu stresu oksydacyjnego w organizmie, a także poprawie lipidogramu. Tym samym, przyczyniają się do obniżenia ryzyka rozwoju chorób sercowo-naczyniowych.

Kaki zapobiega rozwojowi cukrzycy typu 2

Zbyt wysoki poziom glukozy we krwi po posiłku, a także nieprawidłowy jej wychwyt przez komórki mięśni oraz wątroby prowadzą do zaburzeń gospodarki węglowodanowej, w tym cukrzycy typu 2. Jak się okazuje, zwiększone spożycie owoców kaki, może zapobiec tym negatywnym zjawiskom, a co za tym idzie - powstrzymać rozwój choroby.

W badaniach na zwierzętach laboratoryjnych naukowcy udowodnili, że spożycie persymony sprzyjało obniżeniu stężenia glukozy we krwi, a także zmniejszeniu aktywności enzymów odpowiadających za jej wchłanianie w jelitach . Powyższe działanie przypisywane jest wysokiej zawartości proantocyjanidyn, czyli frakcji polifenoli, w owocach kaki. 

Podsumowanie

Owoce kaki zawierają proantocyjanidyny, które sprzyjają obniżeniu poziomu glukozy we krwi, a także zmniejszeniu jej wchłaniania w przewodzie pokarmowym. W związku z tym, redukują ryzyko rozwoju cukrzycy typu 2 i innych zaburzeń gospodarki węglowodanowej.

Owoce kaki wykazują zdolności do zwalczania zmian nowotworowych

Na przestrzeni lat naukowcy badali wpływ ekstraktów z owocu kaki na linie komórkowe różnych nowotworów. Jak się okazało, persymona wykazuje działanie zapobiegające rozwojowi raka prostaty, piersi, trzustki, raka jamy ustnej, białaczki limfatycznej, a także przedrakowych polipów okrężnicy u kobiet .

Efekt ten przypisywany jest wysokiej zawartości związków fenolowych, tanin oraz karotenoidów (szczególnie likopenu) w persymonie. Wielokrotnie udowodniono, że powyższe składniki aktywne wykazują potencjał przeciwnowotworowy . Ponadto, naukowcy wykazali, że owoce kaki mogą modulować i zmniejszać oporność wielolekową, która jest znacznym problemem w leczeniu nowotworów .

Dodatkowo, związki fenolowe obecne w persymonie zmniejszają stres oksydacyjny, który również jest bardzo istotnym czynnikiem ryzyka rozwoju nowotworów.

Podsumowanie

Dzięki obecności polifenoli, tanin oraz karotenoidów, owoce kaki wykazują działanie sprzyjające zwalczaniu komórek nowotworowych oraz zmniejszaniu oporności nowotworów na leczenie konwencjonalne.

Owoc kaki - przeciwwskazania

Owoc kaki jest bogaty w składniki odżywcze oraz składniki aktywne, przez co warto go uwzględnić w swojej diecie. Na jego nadmierne spożycie powinny jednak uważać osoby, które mają:

  • stwierdzoną alergię - ponieważ kontakt z alergenem może wywołać niepożądaną reakcję organizmu,
  • cukrzycę - ze względu na znaczną zawartość cukrów prostych, należy ograniczyć ilość spożywanego owocu oraz odpowiednio wkomponować go w posiłek, aby zapobiec wahaniom glukozy we krwi.

Więcej podobnych treści

  • autor:

    Paulina Cieślak


Czy ten artykuł okazał się pomocny?

Oceń wpis i pomóż nam w stworzeniu najlepszego w polskim internecie źródła wiedzy o zdrowiu. Czekamy na Twoje uwagi :)

Dziękujemy za oddany głos!

Twoja opinia jest dla nas ważna. Cieszymy się, że znalazłeś w tym artykule to, czego szukałeś ;)

Dziękujemy za komentarz!

Twoja opinia jest dla nas ważna. Dołożymy wszelkich starań aby nasze artykuły były lepsze.

Twoim zdaniem czegoś tu zabrakło?

Daj nam znać, a wspólnie uzupełnimy ten artykuł


Spis badań i źródeł

Masz pytanie?

Jeśli chciałbyś wiedzieć więcej na ten temat lub wiesz jak uzupełnić artykuł, napisz do nas. Nasi specjaliści udzielą Tobie szybkiej odpowiedzi i przeanalizują proponowane zmiany w treści.

Administratorem Twoich danych osobowych jest vitapedia.pl. Twoje dane posłużą nam wyłącznie do kontaktowania się z Tobą.

Newsletter