Ogórek

Ogórek siewny prawdopodobnie wywodzi się z rejonów Himalajów. Wskazuje na to występowanie na tym obszarze jego dzikiego przodka Cucumis sativus var. hardwickii . 

W Polsce możemy się spotkać z dwiema odmianami ogórka: szklarniowym i gruntowym. Różnią się one sposobem uprawy, a także kształtem i co najważniejsze dla konsumentów - smakiem i zastosowaniem.

Ogórki szklarniowe są dłuższe i delikatniejsze w smaku, najczęściej spożywa się je na surowo. Ogórki gruntowe są krótkie i bardziej goryczkowe, a wykorzystuje się je przede wszystkim do przetworów, np. do kiszenia lub do marynowania w octowej zalewie.

Ogórek - wartości odżywcze

Ogórek zawiera bardzo dużo wody (95,2%), co sprawia, że jest warzywem bardzo niskokalorycznym.

Wartości odżywcze w standardowej porcji ogórka ze skórką (10 plasterków - 50 g):

• Kalorie - 7,5 kcal
• Białko - 0,33 g
• Tłuszcz - 0,06 g
• Węglowodany - 1,82 g
  • Cukry proste - 0,84 g
  • Błonnik pokarmowy - 0,25 g .

 

Ogórek jest bardzo niskokaloryczny i ma niski indeks glikemniczny

Ogórek ze skórką w 100 g zawiera zaledwie 15 kcal. Porcja 10 plasterków dostarcza zatem niecałe 8 kcal. Ogórek ma także niski indeks glikemiczny (IG = 21) oraz niski ładunek glikemiczny (ŁG = 0,4) .

Ogórek - witaminy i składniki mineralne

W ogórku najwięcej witamin i minerałów znajduje się w skórce oraz pod nią. Z tego względu zalecane jest spożywanie go bez obierania. Poniższe wartości dotyczą ogórków ze skórką.

Ogórek zawiera dużo witaminy K 

Ogórek jest warzywem zielonym, w związku z czym stanowi dobre źródło witaminy K. W porcji (ok. 50 g) ogórka znajdziemy 8,2 µg witaminy K, co pokrywa dobowe zapotrzebowanie w 10,9%.

Witamina K w organizmie:

• bierze udział w przebiegu procesów krzepnięcia krwi,
• wpływa na wchłanianie wapnia z przewodu pokarmowego i transportowanie go do tkanki kostnej,
• umożliwia zachowanie elastyczności naczyń krwionośnych,
• zapobiega kruchości i złamaniom kości.

Zawartość witamin w porcji ogórka ze skórką (ok. 50 g):

• Witamina K - 8,2 µg (10,9% RWS),
• Witamina B5 - 0,13 mg (2,2% RWS),
• Kwas foliowy - 3,5 µg (1,8% RWS),
• Witamina C - 1,4 mg (1,8% RWS),
• Witamina B6 - 0,02 mg (1,4% RWS),
• Witamina B2 - 0,02 mg (1,2% RWS),
• Witamina B1 - 0,01 mg (1,2% RWS),
• Witamina A - 2,5 µg (0,3% RWS),
• Witamina B3 - 0,05 mg (0,3% RWS),
• Witamina E - 0,02 mg (0,1 % RWS).

Ogórek jest bogaty w potas

Porcja ogórka (ok. 50 g) dostarcza 73,5 mg potasu, co stanowi 3,7% dziennego zapotrzebowania na ten składnik mineralny.

Potas odgrywa rolę w:

• regulowaniu równowagi kwasowo-zasadowej organizmu,
• funkcjonowaniu układu nerwowego poprzez przewodzenie impulsów,
• utrzymywaniu optymalnego ciśnienia tętniczego,
• procesie skurczu mięśni, także mięśnia sercowego.

Zawartość składników mineralnych w porcji ogórka ze skórką (ok. 50 g):

• Potas - 73,5 mg (3,7% RWS),
• Miedź - 0,02 mg (2,1% RWS),
• Mangan - 0,04 mg (2% RWS),
• Fosfor - 12 mg (1,7% RWS),
• Magnez - 6,5 mg (1,7% RWS),
• Wapń - 8 mg (1% RWS),
• Żelazo - 0,14 mg (1% RWS),
• Cynk - 0,1 mg (1% RWS),
• Selen - 0,15 µg (0,3% RWS).

Ogórek - składniki aktywne

Poszczególne części ogórka zawierają różne składniki aktywne. W owocach, które spożywamy, są to głównie związki z grupy polifenoli: taniny, flawonoidy oraz ich pochodne.

Ogórek jest źródłem rozmaitych polifenoli

Polifenole są grupą organicznych związków o silnym działaniu antyoksydacyjnym. Zależnie od budowy chemicznej i poszczególnych efektów, wyróżnia się wśród nich podgrupy. I tak w ogórku wykryto taniny, zwane inaczej garbnikami, flawonoidy, takie jak witeksyna, czy orientyna oraz ich pochodne .

Taniny kojarzone są ze związkami antyodżywczymi ze względu na ich wpływ na denaturację, czyli rozpad i utratę funkcji białek. Nie mniej jednak, substancje te wykazują się także pozytywnym działaniem. Przede wszystkim są antyseptykami, czyli wspomagają niszczenie drobnoustrojów. Dodatkowo, mogą wykazywać działanie przeciwnowotworowe . Flawonoidy zaś są substancjami o udowodnionych silnych właściwościach antyoksydacyjnych, przeciwdrobnoustrojowych i o zdolnościach do wygaszania stanów zapalnych .

Ogórek - właściwości

Ogórek ma działanie obniżające stężenie glukozy we krwi

Naukowcy przebadali wpływ soku z ogórka na zmiany stężenia glukozy we krwi w różnych warunkach wśród 50 zdrowych osób. Jak się okazało, większe ilości soku z ogórka (400 g) powodowały obniżenie poziomu glukozy we krwi. Taki efekt został zaobserwowany zarówno w grupie, która zjadła posiłek wysokowęglowodanowy, jak i w grupy kontrolnej, która wypiła sam sok. Nie do końca poznany jest mechanizm takiego działania. Badacze podejrzewają jednak, że fitosterole zawarte w ogórkach pobudzają trzustkę do produkcji insuliny, czyli hormonu odpowiadającego za obniżenie stężenia glukozy we krwi .

Ogórek wykazuje zdolności do zwalczania mikroorganizmów

Naukowcy zbadali, w jakim stopniu ekstrakt z ogórka może powstrzymać wzrost bakterii i grzybów, które są najczęstszą przyczyną zakażeń i wywołują najwięcej chorób. Najskuteczniej zahamowany został wzrost bakterii z gatunków Escherichia coli (pałeczka okrężnicy) oraz Staphylococcus aureus (gronkowiec złocisty). Spośród patogennych grzybów zaś najbardziej wrażliwe okazały się te z rodzaju Acremonium, które u ludzi mogą wywoływać m.in. grzybicę paznokci. Prawdopodobnie jest to związane z obecnością flawonoidów oraz tanin w ogórku .

 Ogórek może neutralizować wolne rodniki tlenowe

W ekstrakcie z ogórka wykryto znaczne ilości substancji antyoksydacyjnych, które wykazują się zdolnością do zwalczania wolnych rodników. Nadmiar wolnych rodników w organizmie przyczynia się do rozwoju wielu chorób niezakaźnych, takich jak choroby układu sercowo-naczyniowego, czy choroby nowotworowe. Z tego względu istotne jest dostarczanie wraz z dietą antyoksydantów, czyli substancji neutralizujących wolne rodniki. W ogórku odpowiedzialne są za to polifenole, w szczególności: glikozydy, flawonoidy i taniny .

Ogórek może sprzyjać obniżeniu ciśnienia tętniczego krwi

Naukowcy z Indonezji zbadali wpływ soku z ogórka na ciśnienie skurczowe oraz rozkurczowe krwi wśród 20 starszych osób ze zdiagnozowanym nadciśnieniem, które podczas trwania eksperymentu nie przyjmowały leków. Po 7 dniach picia soku z ogórka, wartości ciśnienia skurczowego u badanych zmalały o średnio 16,5 mmHg, zaś ciśnienia rozkurczowego zmalały o średnio 9,5 mmHg. Efekt ten jest przypisywany wysokiej zawartości potasu w ogórku, a także jego moczopędnemu działaniu ze względu na dużą zwartość wody. Jest to obiecująca perspektywa, jednak konieczne są dalsze badania na większych grupach .

Ogórek - przeciwwskazania

Na ogórki powinny uważać osoby, które mają:

• stwierdzoną alergię - ponieważ kontakt z alergenem może spowodować wystąpienie niepożądanych objawów, łącznie z wstrząsem anafilaktycznym,
• problemy ze wzdęciami - ogórek jako warzywo z rośliny dyniowatych zawiera substancje, które mogą nasilać występowanie wzdęć.