Melon

Istnieje kilka różnych gatunków melona. Jednak najbardziej rozpowszechnionym pod względem produkcji i konsumpcji na świecie jest melon miodowy oraz melon kantalupa.

Początkowo melon był rośliną dziką, która została udomowiona ponad 3 tysiące lat temu. Już w czasach starożytnych używany był w medycynie tradycyjnej ze względu na swoje właściwości prozdrowotne .

Choć gatunkowo należy do warzyw, melon kojarzony jest głównie ze słodkim i aromatycznym owocem. I z tego względu bywa chętnie spożywany na całym świecie.

Melon - wartości odżywcze

Wartości odżywcze melona różnią się w zależności od gatunku. Wartości dla bardziej popularnego w naszym kraju, melona miodowego: 

Wartości odżywcze w przeliczeniu na 1 kawałek melona (200 g): 

• Kalorie - 72 kcal
• Białko - 1,08 g
• Tłuszcz - 0,28 g
• Węglowodany - 18,18 g
  • Cukry proste - 16,24 g
  • Błonnik pokarmowy - 1,6 g .

Melon jest owocem niskokalorycznym, jednak o średnim indeksie glikemicznym

Melon w prawie 90% składa się z wody. Z tego względu jest owocem niskokalorycznym, gdyż nie przekracza wartości 60 kcal w 100 g produktu (36 kcal/100 g). Nie mniej jednak, zawiera on sporo węglowodanów, z czego również prawie 90% stanowią cukry proste.

Melon ma średni indeks glikemiczny o wartości 62 (IG = 62). Jego ładunek glikemiczny (w standardowej porcji 200 g) jest również średni i wynosi 11,3 (ŁG = 11,3). Osoby mające problemy z gospodarką węglowodanową powinny być ostrożne przy jego spożyciu .

Melon - witaminy i składniki mineralne

Melon dostarcza witamin oraz składników mineralnych. 

Porcja melona pokrywa zapotrzebowanie na witaminę C w 45% oraz na kwas foliowy w 19%

Jedna porcja melona (ok. 200 g) zawiera 36 mg witaminy C, co pokrywa dobowe zapotrzebowanie na tę witaminę w 45%. W takiej samej porcji owocu możemy znaleźć dodatkowo 38 µg kwasu foliowego, co stanowi 19% dziennej normy.

Witamina C w organizmie bierze udział w:

• syntezie kolagenu, tym samym wpływając na strukturę kości i skóry,
• prawidłowym funkcjonowaniu układu odpornościowego,
• normalizowaniu parametrów lipidogramu,
• zwiększaniu przyswajania żelaza.

Kwas foliowy (witamina B9) odpowiada za:

• obniżanie poziomu homocysteiny,
• podziały komórkowe i syntezę materiału genetycznego, 
• prawidłową syntezę komórek krwi,
• właściwy rozwój układu nerwowego płodu.

Zawartość witamin w 1 porcji melona (ok. 200 g):

• Witamina C - 36 mg (45% RWS),
• Kwas foliowy - 38 µg (19% RWS),
• Witamina B6 - 0,18 mg (12,6% RWS),
• Witamina K - 5,8 µg (7,7% RWS),
• Witamina B1 - 0,08 mg (6,9% RWS),
• Witamina B3 - 0,84 mg (5,2% RWS),
• Witamina B5 - 0,31 mg (5,2% RWS),
• Witamina B2 - 0,02 mg (1,7% RWS),
• Witamina A - 6 µg (0,8% RWS),
• Witamina E - 0,04 mg (0,3% RWS).

Porcja melona pokrywa zapotrzebowanie na potas w 22,8%

W standardowej porcji melona (ok. 200 g) znajduje się 456 mg potasu, co pokrywa 22,8% dobowego zapotrzebowania na ten składnik mineralny.

Potas bierze udział w:

• zachowywaniu równowagi wodno-elektrolitowej organizmu,
• prawidłowym funkcjonowaniu serca i układu krwionośnego,
• skurczu mięśni,
• przekazywaniu impulsów nerwowych.

Zawartość składników mineralnych w 1 porcji melona (ok. 200 g):

• Potas - 456 mg (22,8% RWS),
• Magnez - 20 mg (5,3% RWS),
• Miedź - 0,05 mg (4,8% RWS),
• Fosfor - 22 mg (3,1% RWS),
• Mangan - 0,05 mg (2,7% RWS),
• Selen - 1,4 µg (2,5% RWS),
• Żelazo - 0,34 mg (2,4% RWS),
• Cynk - 0,18 mg (1,8% RWS),
• Wapń - 12 mg (1,5% RWS).

Melon - składniki aktywne

Jak wykazały badania, sam miąższ melona zawiera mniej składników aktywnych, niż inne części rośliny. Zbadano wobec tego ilość składników aktywnych w pozostłacyh komponentach rośliny, które wprawdzie nie są jadalne same w sobie, ale ich ekstrakty mogą posłużyć jako nowe źródła naturalnych przeciwutleniaczy w żywności .

Ekstrakty z poszczególnych części melona zawierają znaczne ilości składników aktywnych

Największą zawartość polifenoli oraz flawonoidów znaleziono w liściach oraz w łodydze melona. Zawartość polifenoli wyrażona w ekwiwalentach kwasu galusowego w liściach wynosiła 26 mg/g ekstraktu. Z kolei zawartość flawonoidów, wyrażona w ekwiwalentach rutyny wynosiła 69,7 µg/g ekstraktu z liści .

Polifenole i flawonoidy dostarczane wraz z pożywieniem lub suplementami sprzyjają:

• zachowaniu potencjału antyoksydacyjnego organizmu i zwalczaniu wolnych rodników,
• zapobieganiu zapadnięcia na wiele chorób związanych ze stanem zapalnym,
• zapobieganiu rozwoju zmian nowotworowych w organizmie.

Melon - właściwości

Melon wykazuje potencjał przeciwzapalny

Jak pokazały badania na zwierzętach laboratoryjnych, ekstrakty uzyskane z miąższu oraz skórek melona, zmniejszały nasilenie stanu zapalnego w organizmie. Oceniono to po obniżonym stężeniu cytokin prozapalnych, takich jak IL-6, IL-1β, czy też czynnika martwicy nowotworów TNF-α.

Było to zasługą zawartości przeciwzapalnych polifenoli oraz flawonoidów, które - jak już wcześniej wspomniano - są obecne również w miąższu. Choć są to mniejsze ilości, niż w pozostałych częściach rośliny, nadal wykazują działanie antyoksydacyjne. Tym samym, zmniejszają ryzyko zapadnięcia na choroby cywilizacyjne, czy też rozwój nowotworów .

Dodatkowo, nie bez znaczenia pozostaje zawartość witamin i składników mineralnych o potencjale antyoksydacyjnym.

Melon zawiera pektyny, które mogą wspomagać kontrolę zakażenia wirusem opryszczki

Coraz częściej obserwuje się oporność wirusa opryszczki ludzkiej HSV na lek pierwszego wyboru, czyli acyklowir. W miąższu melona wykryto zaś obecność pektyny siarczanowej. Postanowiono więc ocenić jej skuteczność w zwalczaniu HSV, w porównaniu z acyklowirem.

W badaniu na liniach komórkowych wykazano, że pektyna siarczanowa obecna w melonie wykazuje wysoką selektywnośc wobec szczepów wirusa HSV i jest skuteczna w kontekście zmniejszania żywotności wirusa. Prawdopodobnie następowało to wskutek niszczenia otoczki wirusowej. Jest to obiecująca perspektywa, jednak potrzebne są dalsze badania na ludziach, aby udowodnić takie działanie pektyn obecnych w melonie .

Melon może sprzyjać zmniejszaniu oporności tkanek na insulinę

Insulinooporność jest coraz częściej występującym zaburzeniem metabolicznym, polegającym na zmniejszeniu wrażliwości tkanek na insulinę. Wiąże się ona z zaburzeniami gospodarki węglowodanowej oraz otyłością. Jak dowiedziono w badaniach na zwierzętach laboratoryjnych, ekstrakty z owoców melona mogą sprzyjać zmniejszeniu insulinooporności spowodowanej otyłością oraz ustabilizowaniu stężenia glukozy we krwi.

Dodatkowo, zastosowanie ekstraktu z melona sprzyjało pozytywnym zmianom w mikrobiomie jelitowym. Po interwencji wzrosła ilość bakterii korzystnych dla zdrowia i odgrywających rolę w wygaszaniu insulinooporności, zaś zmalała ilość bakterii działających na niekorzyść. Jest to kierunek, w którym należałoby poprowadzić dalsze badania, aby sprawdzić, czy takie samo oddziaływanie zostanie zaobserwowane na ludziach .

Melon - przeciwwskazania

Dla większości zdrowych osób nie ma przeciwwskazań do spożywania melona. Jednak warto by było, aby zachowały ostrożność osoby, które mają:

• stwierdzoną alergię - melon, podobnie jak arbuz może być silnym alergenem i wywołać zaburzenia ze strony układu pokarmowego, lub nawet reakcję anafilaktyczną,
• problemy z gospodarką glukozową - ponieważ melon zawiera stosounkowo dużo cukrów prostych, należy zatem odpowiednio wkomponować go w posiłek,
• skłonności do wzdęć i innych zaburzeń ze strony przewodu pokarmowego - melon, jak każde warzywo z rodziny dyniowatych może powodować nasilenie tego typu objawów.