Guawa

Gujawa pochodzi z Karaibów oraz Ameryki Środkowej i Południowej, a obecnie uprawiana jest w wielu tropikalnych i subtropikalnych regionach na całym świecie. To wiecznie zielone, niewielkie drzewo, dające smaczne owoce o kształcie kulistym, jajowatym lub gruszkowatym. Ciemnozielona skórka w trakcie dojrzewania owoców gujawy zmienia barwę na jasnozieloną lub żółtą. Soczysty miąższ wypełniony twardymi pestkami, posiada biały, żółty lub różowy kolor .

Wyróżnia się ponad 100 różnych odmian guawy, które różnią się od siebie nie tylko wyglądem i smakiem, ale także zawartością składników odżywczych.

Wszystkie części drzewa guawy (owoce, liście, kora, korzenie) od dawna były wykorzystywane w tradycyjnej medycynie do leczenia niezliczonych chorób i dolegliwości, m.in. cukrzycy, nadciśnienia tętniczego, chorób przewodu pokarmowego, reumatyzmu, chorób skóry czy problemów z oddychaniem .

Guawa - wartości odżywcze

Gujawa składa się w 81,9% z wody, 14,5% z węglowodanów, 2,6% z białka oraz 1% tłuszczów.

Wartości odżywcze w przeliczeniu na jeden owoc guawy (90 g):

• Kalorie - 61,2 kcal
• Białko - 2,3 g
• Tłuszcz - 0,86 g
• Węglowodany - 12,87 g
  • Cukry proste - 8,03 g
  • Błonnik pokarmowy - 4,86 g (19% RWS)

Guawa jest niskokaloryczna i ma niski indeks glikemiczny (IG)

Gujawa jest owocem niskokalorycznym, ponieważ w 100 g dostarcza zaledwie 68 kcal.

Indeks glikemiczny guawy wynosi 31 (IG = 32), zaś ładunek glikemiczny równa się 5 (ŁG = 5) co oznacza, że jest to owoc o niskim indeksie i ładunku glikemicznym .

Guawa - witaminy i składniki mineralne

Guawa jest doskonałym źródłem witaminy C

W jednej gujawie (90 g) znajduje się aż 205,2 mg witaminy C, co pozwala pokryć dzienne zapotrzebowanie na ten składnik w 256%.

Witamina C odgrywa istotną rolę w organizmie, m.in.:

• wpływa na produkcję kolagenu i na stan skóry,
• zwiększa przyswajanie żelaza,
• jest silnym przeciwutleniaczem,
• zmniejsza ryzyko chorób układu krążenia i niektórych nowotworów,
• zwiększa poziom mineralizacji kości i zapobiega ich złamaniom.

Zawartość witamin w jednym owocu guawy (90g):

• Witamina C - 205,2 mg (256% RWS)
• Kwas foliowy - 44,1 µg (22% RWS)
• Witamina B6 - 0,1 mg (7% RWS)
• Kwas pantotenowy - 0,41 mg (7% RWS)
• Niacyna - 0,97 mg (6% RWS)
• Tiamina - 0,06 mg (5% RWS)
• Witamina E - 0,66 mg (5% RWS) 

Zawartość składników mineralnych w jednym owocu guawy (90g):

• Miedź - 0,21 mg (21% RWS)
• Potas - 375,3 mg (19% RWS)
• Mangan - 0,14 mg (7% RWS)
• Magnez - 19,8 mg (5% RWS)
• Fosfor - 36 mg (5% RWS)

Guawa - składniki aktywne

Liście i owoce gujawy zawierają liczne związki bioaktywne, wykazujące silne właściwości antyoksydacyjne i przeciwzapalne. Wśród nich wymienia się m.in.:

• polifenole: kwercetna, likopen, katechina, galokatechina, naringenina, mirycetyna,
• kwasy fenolowe: prokatechowy, ferulowy, galusowy, kawowy, elagowy,
• karoteonidy,
• garbniki,
• alkaloidy,
• saponiny .

Guawa zawiera olejek eteryczny o niezwykle bogatym składzie. Do głównych fitozwiązków olejku eterycznego guawy należą nerolidol, limonen, α - pinen, β - kariofilen i octan α-terpinylu .

Guawa - właściwości

Guawa obniża poziom glukozy

W licznych badaniach na zwierzętach wykazano przeciwcukrzycowe właściwości ekstraktów z liści guawy, polegające na obniżeniu poziomu glukozy we krwi, lepszej długoterminowej kontroli poziomu cukru oraz zmniejszaniu insulinooporności .

Ilość badań klinicznych z udziałem ludzi, oceniających hipoglikemiczne działanie guawy jest póki co mocno ograniczona. W dwóch badaniach wykazano, że picie herbaty z liści gujawy prowadzi do obniżenia poziomu poposiłkowego stężenia glukozy u pacjentów z zespołem przedcukrzycowym lub cukrzycą typu 2. Jednocześnie zaobserwowano poprawę wskaźników insulinooporności oraz długoterminowej kontroli cukrzycy (HbA1c). Herbata z liści guawy nie wchodziła w interakcję z lekami przyjmowanymi na cukrzycę .

Guawa działa korzystnie na serce

Wspomniane wyżej badania z udziałem chorych na cukrzycę typu 2 wykazały, że picie herbaty z liści guawy przyczynia się także do poprawy parametrów profilu lipidowego, a szczególnie spadku poziomu cholesterolu całkowitego i triglicerydów u osób, które posiadały podwyższone ich stężenia .

Starsze, 12 - tygodniowe badanie wykazało kardioprotekcyjny wpływ jedzenia świeżych owoców gujawy u pacjentów z nadciśnieniem tętniczym. Spożycie guawy przed posiłkami spowodowało istotne zmniejszenie udziału tłuszczów nasyconych w diecie. Z drugiej strony zaobserwowano zwiększone spożycie węglowodanów, błonnika pokarmowego oraz witamin i minerałów w porównaniu do osób z grupy bez guawy. W efekcie, u osób jedzących świeże owoce gujawy nastąpił spadek poziomu cholesterolu całkowitego, trójglicerydów oraz obniżenie ciśnienia krwi, a wzrost poziomu cholesterolu HDL (tzw. "dobry" cholesterol) .

W badaniu z 2016 roku wykazano, że 6 - tygodniowe spożycie 400 g dojrzałych owoców z gujawy bez skórki skutkuje istotnym zmniejszeniem masy ciała i BMI, obniżeniem ciśnienia tętniczego oraz poprawą parametrów profilu lipidowego. Co ciekawe, spożycie takiej samej ilości owoców ze skórką wiązało się ze wzrostem poziomu glukozy oraz cholesterolu .

Guawa zmniejsza ból w chorobie zwyrodnieniowej stawów

W badaniach na zwierzętach naukowcy wykazali, że ekstrakt z liści guawy hamuje postęp choroby zwyrodnieniowej stawów .

Korzyści te udało się potwierdzić w jednym z badań z udziałem ludzi, cierpiących na ból kolana. 12 - tygodniowa suplementacja 1 g ekstraktu z liści guawy skutkowała znaczącym obniżeniem bólu i zmniejszeniem sztywności kolana w porównaniu do grupy przyjmującej placebo .

Guawa zmniejsza ból menstruacyjny

Na podstawie badania na zwierzętach naukowcy wykazali, że ekstrakt z guawy może łagodzić skurcze macicy, będące przyczyną silnego bólu podczas miesiączki .

W badaniu klinicznym z udziałem 197 kobiet, doświadczających pierwotnego bolesnego miesiączkowania okazało się, że codzienne przyjmowanie 6 g ekstraktu z liści guawy spowodowało znaczące złagodzenie odczuwanego bólu. Co ciekawe, efekt ten był silniejszy zarówno w porównaniu do placebo, jak i standardowych środków przeciwbólowych .

Guawa zmniejsza biegunkę

Jednym z licznych zastosowań guawy w tradycyjnej medycynie była terapia chorób i dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego.

W badaniach na szczurach naukowcy wykazali, że wysokie dawki ekstraktu z liści guawy posiadają silne działanie przeciwbiegunkowe, również wobec biegunek zakaźnych wywołanych bakteriami .

Badanie kliniczne z udziałem pacjentów z ostrą chorobą biegunkową wykazało, że 3 - dniowa suplementacja kapsułek, zawierających 500 mg fitoleku z liści gujawy (ze standaryzowaną ilością kwercetyny) skraca czas trwania bólu brzucha .

Guawa działa korzystnie na skórę

Guawa - jako świetne źródło przeciwutleniaczy - może spowalniać procesy starzenia się skóry i chronić ją przed uszkodzeniami oksydacyjnymi .

W badaniu z udziałem 38 mężczyzn zaobserwowano, że ekstrakty z liści guawy i orzecha włoskiego hamują rozwój bakterii odpowiedzialnych za trądzik, w związku z czym mogą wspomagać leczenie tej częstej przypadłości skóry . Tonik z 6% ekstraktem z gujawy wykazywał skuteczność w zmniejszaniu przetłuszczania się skóry 

Na podstawie badania na szczurach stwierdzono, że ekstrakt z liści guawy może wywierać lecznicze działanie na zapalenie błony śluzowej jamy ustnej .

Guawa może działać przeciwnowotworowo

Naukowcy wykazali, że ekstrakty z różnych części guawy wykazują działanie przeciwnowotworowe na różne ludzkie linie komórkowe raka oraz w modelach zwierzęcych .

Korzystny efekt odnotowano m.in. dla komórek raka prostaty, piersi, dróg żółciowych, płuc, okrężnicy, jajnika, nerki i skóry .

Choć potencjał guawy w terapii chorób nowotworowych jest obiecujący, potrzeba większej ilości badań oceniających to działanie.

Guawa - przeciwwskazania

Spożycie świeżej guawy nie wiąże się z żadnymi skutkami ubocznymi.

Guawa może potencjalnie powodować reakcje alergiczne, jednak w literaturze brakuje doniesień na ten temat.

Osoby przewlekle chorujące, a także kobiety w ciąży i karmiące piersią, powinny zawsze skonsultować się z lekarzem zanim sięgną po suplementy diety, zawierające ekstrakt z gujawy.

Jak jeść guawę?

Lekko słodki smak guawy przypomina połączenie gruszki, jabłka i pigwy.

Oto kilka propozycji na włączenie guawy do diety:

• zjedz ją na surowo (skórka i nasiona również są jadalne),
• dodaj guawę do sałatki owocowej, koktajlu lub dowolnego deseru,
• upiecz ją lub ugrilluj,
• przygotuj z gujawy domowy dżem, konfiturę lub galaretkę,
• wyciśnij z niej sok.