Nawłoć pospolita

Nawłoć pospolita rośnie w Europie, Azji oraz Ameryce Południowej i Północnej. Można ją spotkać na terenie całej Polski, gdyż często porasta lasy, łąki, pola, a nawet pobocza przy drogach. Nawłoć jest bardzo często uznawana za chwast z uwagi na swój szybki, niekontrolowany rozrost. Jest uprawiana także jako roślina dekoracyjna, zaś jej żółte kwiaty są używane do tworzenia bukietów.

Nadziemne części nawłoci pospolitej (tzw. ziele) były od wieków wykorzystywane w tradycyjnej medycynie ludowej. Stosowano je przede wszystkim jako środek przeciwzapalny, spazmolityczny, moczopędny i leczniczy w chorobach układu moczowego .

Ziele nawłoci zbiera się podczas podczas słonecznej pogody w okresie kwitnienia, od lipca do października. Po wysuszeniu jest wykorzystowane do produkcji suplementów diety i herbatek ziołowych.

Nawłoć pospolita - wartości odżywcze

Głównymi składnikami aktywnymi nawłoci pospolitej są flawonoidy i saponiny. Wśród dominujących związków flawonoidowych wymienia się kwercetynę, kemferol i rutynę. Interesującą grupą substancji występujących w nawłoci są glikozydy fenolowe. Jeden z nich - lejokarpozyd - odpowiada za potencjalne moczopędne działanie tej rośliny.

Nawłoć pospolita zawiera olejek eteryczny bogaty w monoterpeny: α-pinen, mircen, β-pinen, limonen i sabinen.

Poszczególne substancje bioaktywne, występujące w nawłoci pospolitej, a także całe ekstrakty z rośliny, posiadają dobrze udokumentowane działanie przeciwzapalne i antyoksydacyjne .

Nawłoć pospolita - właściwości

Nawłoć pospolita działa moczopędnie

Nawłoć pospolita była szczególnie ceniona w medycynie ludowej za swoje właściwości moczopędne. W niektórych badaniach na zwierzętach potwierdzono diuretyczne działanie flawonoidowych frakcji oraz lejokarpozydu z nawłoci .

W otwartym, niekontrolowanym badaniu odnotowano poprawę wrażenia klinicznego u 96% pacjentów z nawracającym zespołem pęcherza nadreaktywnego, na skutek suplementacji 424,8 mg ekstraktu z nawłoci pospolitej. Badani zgłosili znaczny spadek bólu podczas oddawania moczu oraz zmniejszenie częstotliwości potrzeby oddania moczu. Wyniki te są  sprzeczne z powszechnie sugerowanym moczopędnym działaniem nawłoci pospolitej .

Mimo to EMA (Europejska Agencja Leków) uznaje preparaty lub herbaty z nawłoci pospolitej jako środki moczopędne, wspomagające standardowe metody leczenia drobnych infekcji układu moczowego (np. antybiotyki) .

Nawłoć pospolita na kamienie nerkowe

Nawłoć pospolita jest składnikiem herbat ziołowych, które mają pomóc w wydaleniu kamieni nerkowych.

Starsze, pojedyncze badania wskazywały, że lejokarpozyd może hamować wzrost kamieni moczowych przenoszonych do pęcherza moczowego . Brak większej ilości badań nie pozwala potwierdzić ludowego zastosowania nawłoci w leczeniu kamieni nerkowych.

Nawłoć pospolita a profilaktyka nowotworów

Badania na modelach komórkowych wskazują na przeciwnowotworowy potencjał ekstraktów z nawłoci pospolitej . Potrzeba większej ilości badań, aby ocenić właściwości antynowotworowe nawłoci.

Nawłoć pospolita a właściwości kardioprotekcyjne i przeciwcukrzycowe

Ziele nawłoci pospolitej było stosowane w tradycyjnej medycynie ludowej jako środek przeciwcukrzycowy i kardioprotekcyjny. Przeprowadzone do tej pory badania na zwierzętach rzeczywiście potwierdzają wspomniane właściwości . Niemniej jednak ilość dostępnych prac w tym temacie jest zbyt skąpa, aby wyciągnąć jakiekolwiek wnioski.

Nawłoć pospolita a problemy trawienne i choroby skóry

Napar z nawłoci pospolitej jest często polecany na problemy trawienne (gazy, wzdęcia, niestrawność, nieżyt żołądka i jelit). Korzyści te nie zostały udokumentowane w żadnych badaniach przedklinicznych i klinicznych.

W wielu źródłach można odnaleźć informacje dotyczące zewnętrznego stosowania nawłoci pospolitej. Jak dotąd nie przeprowadzono badań, które wskazywałyby na pozytywny wpływ nawłoci na gojenie się ran, czy leczenie trądziku lub innych zmian skórnych.

Jak stosować nawłoć pospolitą?

Ziele nawłoci pospolitej można zakupić w formie płynnych ekstraktów, herbatek ziołowych lub tabletek, zawierających suchy wyciąg z nawłoci.

Zgodnie z zaleceniami EMA (Europejskiej Agencji Leków), nawłoć pospolita używana jako wsparcie standardowych metod leczenia drobnych infekcji układu moczowego, może być stosowana w następujących dawkach:

• 2 - 4 razy dziennie 3 - 5 g (1 - 2 łyżeczki) rozdrobnionego ziela nawłoci do przygotowania 1 szklanki naparu (herbaty),
• 3 razy dziennie 0,5-2 ml płynnego ekstraktu,
• 3 razy dziennie 350-450 mg suchego ekstraktu .

Czas przyjmowania nawłoci powinien wynosić od 2 do 4 tygodni. Podczas suplementacji należy pamiętać o piciu odpowiedniej ilości płynów.

Nawłoć pospolita - przeciwwskazania

Alergia na nawłoć pospolitą

Nawłoć pospolita może powodować reakcje alergiczne, objawiające się m.in. kontaktowym zapaleniem skóry. Większe ryzyko uczulenia dotyczy osób ze stwierdzoną alergią na inne rośliny z rodziny astrowatych .

Nawłoć pospolita zawiera znaczące ilości lateksu. Naukowcy wykazali, że osoby uczulone na lateks mogą być również uczulone na nawłoć .

Ziele nawłoci pospolitej może także dawać skutki uboczne w postaci łagodnych dolegliwości żołądkowo - jelitowych, aczkolwiek ryzyko to nie jest jasno określone .

Nawłoć pospolita a inne choroby i leki

Produktów z nawłocią pospolitą nie powinny stosować osoby cierpiące na schorzenia, w których zaleca się ograniczyć ilość przyjmowanych płynów, np. w przypadku chorób nerek i ciężkich chorób serca .

Ziele nawłoci - jako środek potencjalnie moczopędny - nie powinno być stosowane razem z innymi lekami zwiększającymi wydzielanie moczu (np. furosemid), ponieważ może dojść do odwodnienia organizmu.

Nawłoć pospolita w ciąży

Nie zaleca się stosowania ziela i ekstraktów nawłoci u dzieci poniżej 12 roku życia oraz przez kobiety w ciąży i karmiące piersią.