Majeranek

  • autor:

    Paulina Styś-Nowak

    Dietetyk

    Ukończyła studia na Uniwersytecie Medycznym w Poznaniu. Autorka wielu artykułów popularnonaukowych na temat żywienia i szeroko pojętej dietetyki.

Majeranek

Ostatnia aktualizacja: 17 marca 2023

  • Pisząc ten artykuł, korzystaliśmy z:
  • 8źródła
  • 21badań

Majeranek ogrodowy (Origanum majorana L.) to zioło z rodziny jasnotowatych (Lamiaceae), cenione ze względu na swój unikalny aromat i łagodny smak. Znany jest również pod wieloma innymi nazwami jak choćby majoran, lebiodka majeranek, kiełbaśnik lub też słodki majeranek.


W pigułce

  • Majeranek to przyprawa, obfitująca w liczne związki bioaktywne o silnym działaniu przeciwutleniającym.
  • Majeranek działa przeciwbakteryjnie, przeciwgrzybiczo oraz posiada właściwości przeciwnowotworowe.
  • Majeranek ma wiele zastosowań w medycynie ludowej, lecz wiele z nich nie zostało w ogóle potwierdzonych lub zostały częściowo potwierdzone.
  • Przypuszcza się, że majeranek może regulować cykl menstruacyjny, zmniejszać bóle miesiączkowe, wspomagać leczenie infekcji układu oddechowego, działać przeciwwrzodowo i przeciwlękowo.
  • Majeranek może wywoływać objawy alergii pokarmowej oraz kontaktowej.
  • Świeży majeranek jest produktem bezpiecznym we wszystkich grupach wiekowych i dla kobiet w ciąży.
  • Preparaty, zawierające ekstrakt lub olejek eteryczny z majeranku, nie powinny być zażywane przez kobiety w ciąży, karmiące piersią i małe dzieci.
  • Osoby zażywające leki przeciwzakrzepowe i przeciwcukrzycowe powinny skonsultować się z lekarzem przed zastosowaniem ekstraktów z majeranku.

Majeranek pochodzi z rejonu basenu Morza Śródziemnego i jest uprawiany w wielu krajach Azji, Afryki Północnej i Europy.

Od wieków był ceniony ze względu na swoje właściwości prozdrowotne. W medycynie tradycyjnej i ludowej wykorzystywano jego liście, ekstrakty z liści oraz olejki eteryczne w leczeniu problemów żołądkowo - jelitowych, dolegliwości ze strony układu oddechowego, nadciśnienia tętniczego, czy bóli głowy

Majeranek - wartości odżywcze

W 100 g suszonych liści majeranku znajduje się 271 kcal. Zwyczajowo spożywana porcja (1 łyżeczka = 0,6 g) wykorzystywana jako przyprawa, dostarcza zaledwie 1,63 kcal . Tak niewielkie ilości kalorii nie mają znaczenia w kontekście wartości energetycznej całej diety.

Suszone liście majeranku dostarczają dużo:

  • witamin: K, A, B6, C, kwasu foliowego, B1, B2, B3,
  • składników mineralnych: żelaza, manganu, wapnia, miedzi, magnezu, cynku i potasu,
  • błonnika pokarmowego .

Z uwagi na niewielką ilość majeranku dodawaną zwyczajowo do potraw, nie stanowi on istotnego źródła składników odżywczych w diecie.

Składniki bioaktywne w majeranku

Majeranek zawiera duże stężenie związków bioaktywnych, z czego najpowszechniej występują kwasy fenolowe (m.in. rozmarynowy i kawowy) oraz flawonoidy (m.in. kwercetyna, hesperytyna, hesperydyna i luteolina).

Za prozdrowotne działanie majaranku odpowiadają także związki zawarte w jego olejku eterycznym. Mowa tutaj o licznych terpenach, m.in. sabinen, terpinen-4-ol, γ-terpinen i α-terpineol .

Majeranek - właściwości

Majeranek wykazuje potencjał przeciwnowotworowy

Liczne badania na liniach komórkowych potwierdzają przeciwnowotworowy potencjał ekstraktów z majeranku. Wykazano, że majeranek może hamować rozwój komórek nowotworowych m.in dla raka piersi, włókniakomięsaka, raka okrężnicy  .

Omawiane właściwości majeranku wynikają z jego silnego działania antyoksydacyjnego .

Majeranek działa antybakteryjnie i przeciwgrzybiczo

Naukowcy wykazali, że majeranek posiada wysoką skuteczność w hamowaniu niektórych bakterii i grzybów, w tym:  Staphylococcus aureus, Enterococcus faecalis, Escherichia coli i Klebsiella pneumoniae, Aspergillus niger i Candida albicans .

Ponadto majeranek niszczy Clostridium perfringens - bakterię powszechnie przenoszoną przez żywność .

Majeranek może wpływać na cykl menstruacyjny

Ziele majeranku jest cenione w tradycyjnej medycynie ze względu na swój wpływ na regulację cyklu miesiączkowego. Przeprowadzone do tej pory nieliczne badania rzeczywiście potwierdzają takie zastosowanie majeranku.

W badaniu na zwierzętach z wywołanym PCOS (zespół policystycznych jajników) naukowcy wykazali, że ekstrakt z majeranku zmniejsza masę jajników, wpływa na uregulowanie poziomu hormonów, zwiększa wrażliwość na insulinę oraz podnosi ilość parametrów przeciwzapalnych we krwi .

Badanie kliniczne z udziałem 25 kobiet z PCOS wykazało, że picie herbaty majerankowej 2 razy dziennie przez miesiąc, wpływa na poprawę profilu hormonalnego oraz zwiększa wrażliwość na insulinę .

Podsumowanie

Wstępne badania wykazują potencjalny wpływ ekstraktu z majeranku na regulację cyklu miesiączkowego. Jednakże potrzeba większej ilości badań, które potwierdziłyby ten efekt.

Majeranek może wpływać korzystnie na przewód pokarmowy

W badaniach na zwierzętach wykazano ochronne działanie ekstraktu z majeranku w chorobie wrzodowej żołądka. Podaż majeranku przyczyniła się do zmniejszenia częstości występowania wrzodów i mniejszego wydzielania kwasu w żołądku .

W badaniu in vitro odnotowano, że wodny ekstrakt z majeranku wykazuje pozytywny wpływ na hamowanie głównych mechanizmów zaangażowanych w ostrą biegunkę zakaźną . W innym badaniu wykazano, że olejek eteryczny z majeranku zmniejsza skurcze jelit, co potwierdza jego ludowe zastosowanie w przypadku bólu brzucha i kolki niemowlęcej .

Podsumowanie

Badania na zwierzętach i modelach komórkowych potwierdzają terapeutyczne działanie majeranku w chorobach przewodu pokarmowego. Jednak na ten moment, brakuje badań klinicznych, wykazujących wiatropędne, przeciwbólowe i przeciwwrzodowe właściwości majeranku.

Majeranek może działać pozytywnie na układ oddechowy

Jednym z podstawowych tradycyjnych zastosowań majeranku jest wykorzystanie go jako środka terapeutycznego w chorobach układu oddechowego. Powszechnie uważa się, że majeranek działa na kaszel, zmniejsza katar oraz skraca czas trwania infekcji.

Niestety póki co brakuje badań klinicznych, które potwierdzałyby takie działanie majeranku.

Jedno małe badanie wykazało, że olejek majerankowy przyjmowany z lekami może poprawić czynność płuc u osób z astmą w większym stopniu niż podczas zażywania samych leków .

Majeranek może zmniejszać bóle menstruacyjne

Zastosowanie masażu kremem, składającym się z olejków eterycznych z majeranku, lawendy i szałwii muszkatołowej, na dolną część brzucha u kobiet cierpiących na pierwotne bolesne miesiączkowanie, przyczyniło się do znaczącego skrócenia czasu odczuwania bólu (z 2,4 dnia do 1,8 dnia). Jako, że krem składał się z kilku składników, nie wiadomo jak duże znaczenie miało w tym przypadku oddziaływanie samego majeranku .

Majeranek może działać przeciwlękowo

W badaniach na zwierzętach wykazano, że olejek eteryczny oraz ekstrakt wodno - alkoholowy z majeranku wykazuje działanie przeciwdepresyjne i przeciwlękowe . Te wstępne badania potwierdzają ludowe zastosowanie majeranku jako leku na depresję i stany lękowe. Niemniej jednak potrzeba większej ilości badań, w tym badań klinicznych, które potwierdziłyby takie właściwości majeranku.

Majeranek - przeciwwskazania

Majeranek używany jako przyprawa do potraw jest w pełni bezpiecznym produktem.

Świeży majeranek może powodować podrażnienie oczu lub skóry .

Majeranek, podobnie jak inne rośliny z rodziny Lamiaceae (np. lawenda, mięta, szałwia, oregano, bazylia), może w rzadkich przypadkach powodować alergie pokarmowe .

Szczególną ostrożność w stosowaniu preparatów zawierających wyciągi z majeranku i olejek majerankowy powinny zachować osoby:

  • przyjmujące leki rozrzedzające krew (np, warfarynę), ponieważ majeranek może nasilać ich działanie ,
  • przyjmujące leki przeciwcukrzycowe, ponieważ lecznicze stężenia substancji aktywnych z majeranku mogą dodatkowo obniżać poziom glukozy we krwi.

Majeranek w ciąży i podczas karmienia piersią

Przyprawianie potraw suszonym majerankiem podczas ciąży i karmienia piersią jest jak najbardziej bezpieczne.

Nie zaleca się natomiast stosowania olejku z majeranku oraz suplementów zawierających eksterakty z majeranku podczas ciąży. Wynika to z jego wpływu na gospodarkę hormonalną organizmu i możliwych właściwości emmenagogicznych, polegających na pobudzaniu menstruacji .

Z racji braku badań dotyczących bezpieczeństwa, kobiety karmiące piersią i małe dzieci nie powinny stosować produktów zawierających wyciąg lub olejek eteryczny z majeranku.

Majeranek w kuchni

Majeranek posiada łagodny korzenny smak i intensywny zapach. Zwykle wykorzystuje się go w postaci suszonej, która posiada silniejszy aromat niż majeranek świeży.

Wiedza

wiem więcej!

Majeranek (Origanum majorana) jest niekiedy mylony z oregano (Origanum vulgare, majeranek dziki). Jednak to dwie różne rośliny, przynależące do tego samego rodzaju (Origanum). 

Do czego pasuje majeranek?

Majeranek stanowi nieodzowny składnik wielu zup (np. żurku, flaków, barszczu czerwonego, grochowej, fasolowej), wszelkich potraw z roślin strączkowych i ciężkostrawnych dań. Przyprawa ta bardzo dobrze komponuje się w marynacie wykorzystywanej do pieczenia tłustych mięs (np. baraniny, wieprzowiny).

W przemyśle spożywczym jest bardzo często wykorzystywany przy produkcji kiełbas i wędlin.

Porada

porada

Majeranek świetnie sprawdza się jako zamiennik soli na diecie niskosodowej.

Czym zastąpić majeranek?

Majeranek można zastąpić innymi przyprawami. Wyjątkowo dobrze sprawdzi się oregano, lecz warto dodać go nieco mniej, ponieważ posiada intensywniejszy aromat. Do dobrych zamienników majeranku należą także tymianek, rozmaryn i szałwia.

Więcej podobnych treści

  • autor:

    Paulina Styś-Nowak

    Dietetyk

    Ukończyła studia na Uniwersytecie Medycznym w Poznaniu. Autorka wielu artykułów popularnonaukowych na temat żywienia i szeroko pojętej dietetyki.


Czy ten artykuł okazał się pomocny?

Oceń wpis i pomóż nam w stworzeniu najlepszego w polskim internecie źródła wiedzy o zdrowiu. Czekamy na Twoje uwagi :)

Dziękujemy za oddany głos!

Twoja opinia jest dla nas ważna. Cieszymy się, że znalazłeś w tym artykule to, czego szukałeś ;)

Dziękujemy za komentarz!

Twoja opinia jest dla nas ważna. Dołożymy wszelkich starań aby nasze artykuły były lepsze.

Twoim zdaniem czegoś tu zabrakło?

Daj nam znać, a wspólnie uzupełnimy ten artykuł


Spis badań i źródeł

  • https://fdc.nal.usda.gov/fdc-app.html#/food-details/170928/nutrients
  • L Leeja i wsp.: Antimicrobial activity of methanol extract of Origanum majorana L. (Sweet marjoram). J Environ Biol, 2007, 28(1), 145-6.
  • Razieh Yazdanparast i wsp.: Comparative effects of Artemisia dracunculus, Satureja hortensis and Origanum majorana on inhibition of blood platelet adhesion, aggregation and secretion. Vascul Pharmacol, 2008, 48(1), 32-7.
  • Tawfeq Al-Howiriny i wsp.: Protective Effect of Origanum majorana L. 'Marjoram' on various models of gastric mucosal injury in rats. Am J Chin Med, 2009;37(3):531-45., 37(3), 531-45.
  • Ming-Chiu Ou i wsp.: Pain relief assessment by aromatic essential oil massage on outpatients with primary dysmenorrhea: a randomized, double-blind clinical trial. J Obstet Gynaecol Res, 2012, 38(5), 817-22.
  • Yusra Al Dhaheri i wsp.: Anti-metastatic and anti-tumor growth effects of Origanum majorana on highly metastatic human breast cancer cells: inhibition of NFκB signaling and reduction of nitric oxide production. PLoS One, 2013, 8(7), e68808.

Masz pytanie?

Jeśli chciałbyś wiedzieć więcej na ten temat lub wiesz jak uzupełnić artykuł, napisz do nas. Nasi specjaliści udzielą Tobie szybkiej odpowiedzi i przeanalizują proponowane zmiany w treści.

Administratorem Twoich danych osobowych jest vitapedia.pl. Twoje dane posłużą nam wyłącznie do kontaktowania się z Tobą.

Newsletter