Leszcz

Leszcz osiąga maksymalnie 80 cm długości i 6 kg wagi. Występuje praktycznie w całej Europie, zachodniej Azji oraz w wielu obszarach Syberii. W Polsce żyje powszechnie w jeziorach, rzekach oraz w przybrzeżnej strefie Bałtyku. Jest jedną z najczęściej poławianych ryb przez wędkarzy.

Leszcz - wartości odżywcze

Leszcz jest chudą rybą, dostarczającą sporych ilości kwasów omega-3, a także witamin (sczególnie z grupy B) oraz składników mineralnych (selenu, fosforu i potasu).

Wartości odżywcze w przeliczeniu na 1 porcję (150 g) surowego leszcza:

• Kalorie - 189 kcal
• Białko - 27 g
• Tłuszcz - 4 g
  • kwasy omega-3 - 497 mg (30% RWS)
  • kwas eikozapentaenowy (EPA) - 177 mg
  • kwas dokozaheksaenowy (DHA) - 170 mg
• Węglowodany - 1,5 g

Czy leszcz jest zdrowy?

Leszcz może odgrywać istotną rolę w diecie zapobiegającej chorobom układu krążenia oraz wspierającej utartę masy ciała. Jednak z uwagi na niepokojące wyniki badań, dotyczących zawartości rtęci w leszczu, zaleca się zachowanie umiaru w jego spożyciu.

Leszcz może zmniejszać ryzyko chorób serca

Badacze wykazali, że wraz ze wzrostem spożycia ryb maleje częstość występowania choroby niedokrwiennej serca (CHD) . Na podstawie przeglądu badań z 2017 roku ustalono, że spożycie chudych ryb co najmniej raz w tygodniu prowadzi do obniżenia poziomu triglicerydów oraz podwyższenia stężenia cholesterolu HDL (tzw. "dobry" cholesterol) .

Leszcz - pomimo, że jest chudą rybą - zawiera znaczące ilości tłuszczów omega-3. Badania potwierdzają, że wielonienasycone kwasy tłuszczowe z rodziny omega-3 działają przeciwmiażdżycowo, sprzyjają obniżeniu ciśnienia krwi, a także obniżają poziom triglicerydów .

Leszcz może wspomagać odchudzanie

Leszcz, jako niskokaloryczna ryba o wysokiej zawartości białka, może stanowić istotny element diety, umożliwiającej utratę nadmiernej masy ciała.

Badacze zaobserwowali, że dieta wysokobiałkowa sprzyja szybszej utracie masy ciała w porównaniu do diety, zawierającej standardową ilość białka. Efekt ten jest szczególnie wyraźny w pierwszych 3 - 6 miesiącach odchudzania, po tym czasie zanika .

Czy leszcz jest zanieczyszczony?

Można uznać, że leszcz jest rybą o umiarkowanym ryzyku zanieczyszczenia rtęcią.

W przeprowadzonym w latach 1998 - 2002  badaniu, oceniającym stężenie rtęci w rybach z Wisły, ustalono, że leszcze nie przekraczają dozwolonych obowiązujących norm dla tego pierwiastka . Badanie z 2021 roku wykazało, że ryby (w tym leszcze), pochodzące z Morza Bałtyckiego również nie stanowią zagrożenia dla zdrowia pod kątem obecności metali ciężkich .

Z kolei praca, zbierająca dane z lat 1993 - 2009 wykazała, że leszcze pochodzące z Niemiec, zawierają stężenia rtęci przekraczające normy ustalone przez Unię Europejską . Zbyt wysokie ilości rtęci odnotowano także w latach 2007 - 2013 w leszczach żyjących w różnych europejskich rzekach . 

W badaniu z 2013 roku wykazano, że leszcze żyjące w polskich rzekach zawierają niewielkie ilości dioksyn, furanów i dl-PCB i nie przekraczają one dopuszczalnych unijnych norm .

Leszcz - przeciwwskazania

Alergia na leszcza

Leszcz może być przyczyną alergii pokarmowej, objawiającej się:

• nudnościami, wymiotami i biegunką,
• dusznością,
• katarem,
• pokrzywką,
• bólami głowy,
• wstrząsem anafilaktycznym (w rzadkich przypadkach).

Leszcz a ciąża

Z uwagi na potencjalne ryzyko zanieczyszczenia leszcza rtęcią, kobiety w ciąży oraz karmiące piersią, powinny zachować umiar w spożyciu leszcza.

Podobnie jak w przypadku innych ryb o wyższym stopniu zanieczyszczenia (m.in. tuńczyka, halibuta) ciężarne nie powinny jeść leszcza częściej niż 1 raz w tygodniu w ilości nie przekraczającej 112 g .